CHỮ
VN SONG SONG 4.0
Tốc kư chữ Việt không dấu thời
công nghệ số
Kiều Trường Lâm & Trần
Tư B́nh
MỤC LỤC
II.
Công thức Chữ VN Song Song 4.0
(CVNSS4.0)
III.
8 bài tốc kư chữ Việt trong
90 phút
IV.
So sánh vài ví dụ giữa Chữ
Quốc Ngữ, CVNSS4.0 và kiểu gơ Telex
V.
Vài bảng tóm tắt CVNSS4.0 do
độc giả soạn
VI.
Lời cuối
PHỤ LỤC: gồm
các bài đọc thêm chỉ có tính tham khảo
A.
CVNSS4.0 góp được ǵ vào xây
dựng chữ viết và bảo tồn, phát huy văn hóa
đồng bào dân tộc thiểu số?
B.
Các bài đủ thể loại của
độc giả về CVNSS4.0
C.
19 bài về chữ Việt thời
công nghệ số của Long Ngo
D.
Các cuộc thi trực tuyến
(online) có thưởng CVNSS4.0
E.
Cơ duyên ra đời CVNSS4.0
năm 2020
F.
Cách đánh vần CVNSS4.0
G.
V́ sao CVNSS4.0 có thể là bộ chữ
c̣n kiểu gơ Telex th́ không thể?
H.
CVNSS4.0 có đúng nguyên tắc âm vị
học không?
I.
Vài hàng tiểu sử hai đồng
tác giả
I- GIỚI
THIỆU
• Tổng quát:
Dù chữ Quốc
ngữ hiện nay đang vận hành hiệu quả và
chưa có nhu cầu cấp thiết cải tiến chữ
viết nhưng việc t́m ra một cách ghi không cần phần
mềm, hợp lí và ngắn gọn hơn cho tiếng Việt
vẫn là việc nên làm; v́ thiết nghĩ đang vận
hành hiệu quả không có nghĩa là không thể vận hành
hiệu quả hơn hiện nay.
Chữ VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0)
là phương pháp tốc kư không dấu cho tiếng Việt,
chỉ sử dụng 26 chữ cái La-tinh và dựa trên nền
tảng Chữ Quốc Ngữ (CQN). Nó rút
gọn tối đa CQN qua một số quy tắc, rồi
dùng chữ cái đặt ở cuối từ để
thay thế dấu thanh và dấu phụ.
CVNSS4.0 không nhằm
thay thế CQN. Theo đúng tên gọi, nó chỉ dùng song song với
CQN như là bộ chữ phụ, hỗ trợ trong các môi
trường không cần phần mềm gơ, thích hợp ở
thời công nghệ số.
Ai thích th́ học.
Không ai bắt buộc được ai học. Những ai
đă viết được CVNSS4.0 th́ đều ủng hộ
nó. Một số người đă học để phản
bác nó nhưng sau khi học xong th́ hầu hết quay sang ủng
hộ nó.
CVNSS4.0 được
sáng tạo vào cuối năm 2019 bởi hai đồng tác
giả là Kiều Trường Lâm và Trần Tư B́nh. Và được
Cục Bản quyền tác giả thuộc Bộ Văn
hóa, Thể thao và Du lịch nước CHXHCN Việt Nam cấp
bản quyền số 1850/2020/QTG, ngày 25-3-2020.
• Lợi ích của CVNSS4.0:
Chữ
tốc kư CVNSS4.0 rất ngắn cho nên có thể dùng như bộ
chữ hoặc như kiểu gơ.
Khi dùng như bộ
chữ, hữu ích ở:
-
Viết
nhanh tiếng Việt mà không cần phần mềm.
-
Viết
tin nhắn CQN không dấu trên điện thoại, messenger,
zalo… nhiều lúc gây hiểu lầm. CVNSS4.0 khắc phục
được nhược điểm này.
-
Có
nhiều lợi ích trong bối cảnh cách mạng công nghệ
số. Ví dụ: tiết kiệm trong lưu trữ dữ
liệu, thiết kế chữ viết cho đồng bào
dân tộc thiểu số và cho người khiếm thị,
dùng làm ngôn ngữ lập tŕnh hay ngôn ngữ bảo mật,
tiết kiệm chi phí cho ngân hàng khi nhắn hàng chục triệu
tin nhắn SMS mỗi ngày mà đảm bảo nội dung
không hiểu lầm, v.v…
Khi dùng như kiểu
gơ, hữu ích ở:
-
Cài
kiểu gơ CVNSS4.0 vào các bộ gơ tiếng Việt để
gơ bung ra CQN nhanh hơn.
Kiểu gơ này đă được
tích hợp vào bộ gơ EVKey. Gơ kiểu CVNSS4.0 mà vẫn bung
ra chữ Quốc ngữ. Tiết kiệm gần 25%
thời gian gơ. Xem hướng dẫn ở bài ‘Gơ nhanh chữ
Việt trên máy vi tính bằng kiểu gơ CVNSS4.0 với bộ
gơ EVKey’: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/GoNhanhChuVietTrenMayViTinhBangKieuGoCVNSS4.0VoiBoGoEVKey.htm
-
Hoặc
vào trang chuyển đổi trực tuyến qua lại giữa
CQN và CVNSS4.0 http://chuvnsongsong.com để trực
tiếp gơ kiểu CVNSS4.0 mà vẫn bung ra CQN trọn vẹn,
rồi sao chép (copy) kết quả và dán vào bất cứ
nơi nào.
Những ai viết được CQN th́ chỉ
cần học một vài giờ là chắc chắn sẽ đọc
và viết được CVNSS4.0 v́ nó chỉ có 52 qui tắc
rút gọn và thay dấu từ CQN. Hiểu được
52 qui tắc rồi th́ mới đọc dễ dàng bài
thơ SÓNG của Xuân Quỳnh sau đây.
II- CÔNG
THỨC CHỮ VN SONG SONG 4.0
CVNSS4.0 có 52 quy tắc. Chia ra
2 phần:
- Phần
1: Đầu tiên là 34 quy tắc rút gọn CQN để
thành bộ chữ rất ngắn nhưng vẫn c̣n
dấu, gọi là Chữ Việt Nhanh (CVN).
- Phần
2: Sau đó, dùng 18 chữ cái, gọi là Kư Hiệu Dấu
(KHD), đặt ở cuối từ để thay dấu
cho CQN và CVN th́ mới thành CVNSS4.0.
52 qui tắc
CVNSS4.0 có hệ thống, móc xích nhau. Hiểu rơ qui tắc
ở phần trước th́ mới hiểu
được các qui tắc ở phần sau.
Ai đọc
lướt bài này chỉ vài phút th́ chắc chắn sẽ
không hiểu được cấu trúc CVNSS4.0.
Trung b́nh
phải tốn một vài giờ đọc bài này th́
mới hiểu được 52 qui tắc biến
đổi từ CQN qua CVNSS4.0.
Sau đây là
Phần 1, gồm 34 qui tắc rút gọn tối đa CQN
để tạo thành Chữ Việt Nhanh (CVN).
Xin lưu ư:
CVN chưa phải là CVNSS4.0.
II- 1. PHẦN 1: CHỮ VIỆT NHANH (CVN)
CVN là bộ chữ Việt rất ngắn
nhưng vẫn c̣n dấu.
Nó rút gọn CQN theo 5 nhóm sau:
1) Bỏ bớt dấu sắc ở các từ có
chữ cái cuối là: c, p, t, ch.
Vd: các, úp, hát = cac, up, hat. (1 quy tắc)
2) I thay Y. Y thay UY
• I thay Y… Vd: i tá = y tá.
• Y thay UY … Vd: thư = thúy, byt = buưt.
• Chỉ hai vần AY, ÂY giữ nguyên …
Vd: mây bay = mây bay. (3 quy tắc)
3) Thay phụ âm đầu chữ:
• F thay PH … Vd: fai= phai.
• Q thay QU … Vd: qay = quay, qôc = quốc,
qi = qui, qy = quy.
• C thay K … Vd: cín = kín, cê = kê, cẻ =
kẻ.
• K thay KH … Vd: ki kó kăn = khi khó
khăn.
• Z thay D … Vd: ź = d́, zo zự = do
dự.
• D thay Đ … Vd: di dâu dó = đi
đâu đó.
• J thay GI … Vd: já j́ = giá ǵ, jữ j́n =
giữ ǵn.
• G thay GH … Vd: ǵ = gh́, gê = ghê, ge = ghe.
• W thay NG-NGH … Vd: wa = nga, wĩ =
nghĩ, wề = nghề, we = nghe. (9 quy tắc)
4) Thay phụ âm cuối chữ:
• G thay NG … Vd: mog = mong.
• H thay NH … Vd: bah = banh, hoàh = hoành, huêh
= huênh.
• K thay CH … Vd: tak bạk = tách
bạch, hoạk = hoạch, wuệk = nguệch. (3 quy
tắc)
5) Rút gọn 54 vần dài “Nguyên âm
ghép và chữ cái cuối”:
Đây là phần quan trọng và khó
hiểu, xin đọc chậm.
CQN có 54 vần dài “Nguyên âm ghép và
chữ cái cuối”. Mỗi vần có 3 hay 4 chữ cái
như sau:
• iêt, iêp, iêc,
iên, iêm, iêng, iêu.
• yêt, yên, yêm,
yêng, yêu.
• uôt, uôc, uôn,
uôm, uông, uôi.
• ươt,
ươp, ươc, ươn, ươm, ương,
ươu, ươi.
• uât, uân, uâng,
uây.
• uơt,
uơn, uơi.
• oăt,
oăp, oăc, oăn, oăm, oăng.
• oet, oen, oem,
oeo.
• oat, oap, oac,
oan, oam, oang, oao, oai, oay.
54 vần trên rút gọn c̣n 2 chữ cái
mỗi vần, theo quy tắc 2 bước cùng lúc như
sau:
- Bước một, rút gọn nguyên
âm ghép c̣n một nguyên âm:
UYÊ c̣n Y.
IÊ-YÊ c̣n I.
UÔ c̣n U.
ƯƠ c̣n Ư.
UÂ c̣n Â.
UƠ c̣n Ơ.
OĂ c̣n Ă.
OE c̣n E.
OA c̣n O.
OA c̣n A (chỉ ở vần
“oay"). (10 quy tắc)
- Bước hai, cùng lúc thay chữ cái
cuối bằng chữ cái khác:
T thay bằng D.
P thay bằng F.
C thay bằng S.
N thay bằng L.
M thay bằng V.
NG thay bằng Z.
O-U thay bằng W.
I-Y thay bằng J. (8 quy tắc)
Như vậy, ráp
10 nguyên âm rút gọn vào 8 chữ cái cuối khác, ta ghi gọn
được 54 vần trên mỗi vần chỉ c̣n 2 chữ
cái, như sau:
• uyêt, uyên = yd, yl.
• iêt, iêp, iêc, iên, iêm, iêng, iêu = id, if, is, il, iv, iz,
iw.
• yêt, yên, yêm, yêng, yêu = id, il, iv, iz, iw.
• uôt, uôc, uôn, uôm, uông, uôi = ud, us, ul, uv, uz, uj.
• ươt, ươp, ươc, ươn,
ươm, ương, ươu, ươi = ưd,
ưf, ưs, ưl, ưv, ưz, ưw, ưj.
• uât, uân, uâng, uây = âd, âl, âz, âj.
• uơt, uơn, uơi = ơd, ơl, ơj.
• oăt, oăp, oăc, oăn, oăm, oăng = ăd,
ăf, ăs, ăl, ăv, ăz.
• oet, oen, oem, oeo = ed, el, ev, ew.
• oat, oap, oac, oan, oam, oang, oao, oai, oay = od, of, os, ol,
ov, oz, ow, oj, aj.
Ví dụ:
- tuyết, hiệp, thuốc = tyd,
hịf, thus.
- lượn, suất = lựl, sâd.
- cườm, thường = cừv,
thừz.
- xoăn, xoen = xăl, xel.
- rượu, người = rựw,
wừj.
- hoang, loay hoay = hoz, laj, haj.
II- 2. PHẦN 2: KƯ HIỆU DẤU (KHD)
Sau khi rút gọn tối đa CQN
để tạo thành CVN như đă tŕnh bày ở trên, ta
dùng 18 chữ cái, gọi là Kư Hiệu
Dấu (KHD), đặt ở cuối từ thay
thế dấu thanh và dấu phụ cho CVN th́ mới
tạo thành CVNSS4.0.
18 KHD chia ra 4 nhóm như sau:
1) Nhóm Dấu Nón (â, ê, ô) th́ sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng,
ngang, thứ tự
thay bằng các Kư Hiệu Dấu: B, D, Q, G, F, Y.
Ví dụ:
- cố, cồ, cổ, cỗ, cộ,
cô = cob, cod, coq, cog, cof, coy.
- tuyết, huyền = tydb, hyld.
- viết, hiệp, việc, tiền, kiểm, niễng, liệu
= vidb, hiff, visf, tild, civq, nizg, liwf.
- yết, yên, yểm, yêng, yếu = idb, ily, ivq, izy, iwb.
- nuốt, cuộc, nhuộm, uống, buổi = nudb, cusf,
nhuvf, uzb, bujq.
- tuất, tuần, khuâng, khuấy = tadb, tald, kazy, kajb.
2) Nhóm Dấu Móc (ơ, ư, ă) th́ sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng,
ngang, thứ tự
thay bằng các Kư Hiệu Dấu: X, K, V, W, H, O.
Ví dụ:
- lớ, lờ, lở,
lỡ, lợ, lơ = lox, lok, lov, low, loh, loo.
- mắt,
lằn, hẳn, nhẵn, mặt, lăn = matx, lank, hanv, nhanw,
math, lano.
-
ướt, mướp, được, vườn, lượm,
tưởng, rượu, lưỡi = udx, mufx, dush, vulk,
luvh, tuzv, ruwh, lujw.
-
huớt, huỡn, uơi = hodx, holw, ojo.
- choắt, oặp, hoặc, xoắn, oẵm, hoằng =
chadx, afh, hash, xalx, avw, hazk.
3) Nhóm Không Dấu Phụ th́ sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng, thứ tự thay bằng các Kư
Hiệu Dấu: J, L, Z, S, R.
Ví dụ:
- vó, ṿ, vỏ, vơ, vọ = voj vol voz vos
vor.
- loét, nhoẻn, ngoém, ngoèo = ledj,
nhelz, wevj, wewl.
- soát, ngoạp, khoác, toán, ngoạm, hoàng, ngoáo, xoài, xoáy= sodj,
wofr, kosj, tolj, wovr, hozl, wowj, xojl, xajj.
Lưu ư:
Riêng chữ có phụ âm cuối: C,
P, T th́ không thêm J để chữ ngắn hơn.
Ví dụ: khác, áp, phút = kac, ap, fut.
4) Kư hiệu P:
P là kư hiệu câm, không thay cho dấu
nào, chỉ để không hiểu lầm chữ khác.
Ví dụ: lỗ = log, long = logp (thêm p để không hiểu
là "lỗ" v́ ở chữ 4.0 th́ lỗ = log).
P đặt sau vần đă rút gọn mà gốc ở Chữ
Quốc Ngữ là thanh ngang và không dấu phụ.
Các vần này là vần Chữ Việt Nhanh: ag, ah, aj, eg, el,
ew, ih, oah, og, oj, ol, ow, oz, ug.
Ví dụ thêm:
- xá, xoáy, xoay = xaj, xajj, xajp.
(xoay = xajp để không hiểu là "xá" v́ ở chữ
4.0 th́ xá = xaj).
- rễ, rẻng, reng = reg, regz, regp.
(reng = regp để không hiểu là "rễ" v́ ở
chữ 4.0 th́ rễ = reg).
Đến đây đă tŕnh bày xong 52
quy tắc CVNSS4.0.
III- 8 BÀI TỐC KƯ CHỮ
VIỆT 4.0 TRONG 90 PHÚT
Phần này trinh bày 52 quy tắc CVNSS4.0 theo hướng
ngược lại với phần ở trên.
52 qui tắc
chữ tốc kư CVNSS4.0 được chia ra 8 bài học
nhỏ, đi từ Kư Hiệu Dấu trước
rồi mới đến Chữ Việt Nhanh.
Thời gian học mỗi bài khoảng
10 phút.
Học xong 8 bài là ta
sẽ hiểu rơ được 52 qui tắc
và có thể đọc trôi chảy các văn bản viết
bằng CVNSS4.0.
Xin dùng 1 trong
3 đường dẫn sau đây để xem
toàn bộ đầy đủ “8 bài tốc kư chữ
Việt trong 90 phút”:
- Để in:
http://chuvietnhanh.sf.net/8BaiTocKyChuVNSSTrong90Phut.pdf
- Để tải vào máy:
http://chuvietnhanh.sf.net/8BaiTocKyChuVNSSTrong90Phut.doc
- Để xem trên mạng:
http://chuvietnhanh.sf.net/8BaiTocKyChuVNSSTrong90Phut.htm
Hoặc xem tóm tắt:
TÓM TẮT “8 BÀI TỐC KƯ CHỮ
VIỆT 4.0 TRONG 90 PHÚT”
• BÀI 1- Thay dấu chữ có: Ê, Ô, Â.
Sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng, ngang = B, D, Q, G, F, Y.
Vd: vế, về, vổ, vỗ, vậy, vây = veb, ved, voq,
vog, vayf, vayy.
• BÀI 2- Thay dấu chữ có: Ơ, Ư, Ă.
Sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng, ngang = X, K, V, W, H, O.
Vd: cớ, cờ, cử cữ, cặn, căn = cox, cok,
cuv, cuw, canh, cano.
• BÀI 3- Thay dấu chữ không dấu Phụ.
Sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng = J, L, Z, S, R.
Vd: vá vè vỉ vơ vụ vay = vaj vel viz vos vur vay.
Không thêm J ở chữ thanh sắc mà chữ cái cuối là:
C, P, T. Vd: các, cóp, cút = cac, cop, cut.
• BÀI 4- Thay gọn Phụ Âm Đầu Chữ.
• PH = F ... Vd: pha, phở = fa, fov.
• QU = Q ... qua, quận = qa, qanf.
• K = C ... kim, ké, kế = cim, cej, ceb.
• KH = K ... khi, kho, khen = ki, ko, ken.
• D = Z ... do, dần, dở = zo, zand, zov.
• Đ = D ... đi, đến, đầu = di, denb, daud.
• GI = J ... gia, ǵ, giữ ǵn = ja, jil, juw jinl.
• GH = G ... ghi, ghen, ghế = gi, gen, geb.
• NG, NGH = W ... nga, nghề = wa, wed.
• BÀI 5- Thay gọn Phụ Âm Cuối Chữ.
• NG = G ... bóng hồng = bogj hogd.
• NH = H ... bánh = bahj, huênh = huehy.
hoành hành = hoahl hahl.
• CH = K ... sách = sakj, hoạch = hoakr.
khuếch đại = kuekb dair.
• BÀI 6- Thay gọn I và UY.
• Y = I (i) ... y tá = i taj, lư trí = lij trij.
• UY = Y ... thúy, buưt, khuya = thyj, byt, kya.
• AY, ÂY = AY, ÂY ... mây bay = mayy bay.
• BÀI 7- Thay gọn 54 vần "Nguyên âm ghép và chữ cái
cuối".
• Rút gọn Nguyên âm ghép c̣n 1 Nguyên âm: UYÊ = Y, IÊ-YÊ = I, UÔ = U,
ƯƠ = Ư, UÂ = Â, UƠ = Ơ, OĂ = Ă, OE = E, OA =
O, OA = A (chỉ vần “oay").
• Cùng lúc thay Chữ cái cuối bằng Chữ cái khác: T = D,
P = F, C = S, N = L, M = V, NG = Z, O-U = W, I-Y = J.
Ví dụ:
- tuyết, huyền = tydb, hyld.
- viết, hiệp, việc, tiền, kiểm, niễng,
liệu = vidb, hiff, visf, tild, civq, nizg, liwf.
- yết, yên, yểm, yêng, yếu = idb, ily, ivq, izy, iwb.
- nuốt, cuộc, nhuộm, uống, buổi = nudb, cusf,
nhuvf, uzb, bujq.
- ướt, mướp, được, vườn,
lượm, tưởng, rượu, lưỡi = udx,
mufx, dush, vulk, luvh, tuzv, ruwh, lujw.
- tuất, tuần, khuâng, khuấy = tadb, tald, kazy, kajb.
- huớt, huỡn, uơi = hodx, holw, ojo.
- choắt, oặp, hoặc, xoắn, oẵm, hoằng =
chadx, afh, hash, xalx, avw, hazk.
- loét, nhoẻn, ngoém, ngoèo = ledj, nhelz, wevj, wewl.
- soát, ngoạp, khoác, toán, ngoạm, hoàng, ngoáo, xoài, xoáy= sodj,
wofr, kosj, tolj, wovr, hozl, wowj, xojl, xajj.
• BÀI 8- Kư Hiệu P
Để không hiểu lầm chữ khác, P đặt sau
vần đă rút gọn mà gốc ở Chữ Quốc
Ngữ là thanh ngang và không dấu phụ: ag, ah, aj, eg, el, ew,
ih, oah, og, oj, ol, ow, oz, ug.
Vd: lỗ = log, long = logp (không hiểu là
"lỗ" v́ lỗ = log).
IV- SO
SÁNH VÀI VÍ DỤ GIỮA CHỮ QUỐC NGỮ, CVNSS4.0 VÀ KIỂU
GƠ TELEX
1- Đoạn
mở đầu Truyện Kiều của Nguyễn Du bằng Chữ Quốc Ngữ và CVNSS4.0:
Trăm năm
trong cơi người ta, (CQN)
Tramo namo
trogp cois wujk ta, (CVNSS4.0)
Chữ tài chữ
mệnh khéo là ghét nhau.
Chuw tail
chuw mehf keoj lal get nhau.
Trải qua một
cuộc bể dâu,
Traiz qa
motf cusf beq zauy,
Những điều
trông thấy mà đau đớn ḷng.
Nhugw diwd
trogy thayb mal dau donx logl.
Lạ ǵ bỉ sắc
tư phong,
Lar jil biz
sacx tuo fogp,
Trời xanh quen
thói má hồng đánh ghen.
Troik xahp
qen thoij maj hogd dahj gen.
Cảo thơm lần
giở trước đèn,
Caoz thomo
land jov trusx denl,
Phong t́nh có lục
c̣n truyền sử xanh.
Fogp tihl
coj lucr conl tryld suv xahp.
Có thể đọc
toàn bộ Truyện Kiều bằng CQN và CVNSS4.0 ở 1
trong 3 đường dẫn sau:
-
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/TruyenKieuSongNguCQN-CVNSS.htm
-
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/TruyenKieuSongNguCQN-CVNSS.pdf
-
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/TruyenKieuSongNguCQN-CVNSS.doc
Hỡi đồng bào cả nước,
"Tất cả mọi người đều
sinh ra có quyền b́nh đẳng. Tạo hóa cho họ những
quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những
quyền ấy, có quyền được sống, quyền
tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Lời bất hủ ấy ở trong bản
Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mỹ.
Suy rộng ra, câu ấy có ư nghĩa là: tất cả các dân
tộc trên thế giới đều sinh ra b́nh đẳng;
dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng
và quyền tự do.
Bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của
Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói:
"Người ta sinh ra tự do và b́nh
đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn
được tự do và b́nh đẳng về quyền lợi".
Đó là những lẽ phải không ai chối
căi được.
• CVNSS4.0:
Hoiw dogd baol caz nusx,
"Tatb caz moir wujk deud sihp ra coj qyld
bihl dagv. Taor hoaj cho hor nhugw qyld kogy ai coj theq xamy famr dush; trogp
nhugw qyld ayb, coj qyld dush sogb, qyld tuh zo val qyld muuo caud hahr
fuc".
Loik batb huz ayb ov trogp banz Tyly wony docf
lapf namo 1776 cuaz nusx Mis. Sy rogf ra, cauy ayb coj ij wias lal: tatb caz
cac zany tocf treny theb joix deud sihp ra bihl dagv; zany tocf naol cugs coj
qyld sogb, qyld sugp suzx val qyld tuh zo.
Banz Tyly wony nhany qyld val zany qyld cuaz
Cakj magr Fap namo 1791 cugs noij:
"Wujk ta sihp ra tuh zo val bihl dagv ved
qyld loih, val faiz luly luly dush tuh zo val bihl dagv ved qyld loih".
Doj lal nhugw les faiz kogy ai choib cais dush.
Đoạn văn CVNSS4.0 gơ:
- 562 phím (không tính
phím cách và phím: phẩy, chấm, ngoặc kép).
- 705 phím (tính luôn
phím cách và phím: phẩy, chấm, ngoặc kép).
• Kiểu gơ Telex:
Howsi ddoofng bafo car nuowsc,
“Taast car moji nguowfi ddeefu sinh ra cos
quyeefn bifnh ddawrng. Tajo hosa cho hoj nhuwsng quyeefn khoong ai cos theer
xaam phajm dduowjc; trong nhuwxng quyeefn aasy, cos quyeefn dduowjc soosng;
quyeefn tuwj do vaf quyeefn muwu caafu hajnh phusc”.
Lowfi baast hur aasy owr trong barn Tuyeen
ngoon ddoojc laajp nawm 1776 cuaz nuowsc Myx. Suy roojng ra, caau aasy cos ys
nghixa laf: taast car casc daan toojc treen thees giowsi ddeefu sinh ra bifnh
ddawrng; daan toojc nafo cuxng cos quyeefn soosng, quyeefn sung suowsng vaf
quyeefn tuwj do.
Barn Tuyeen ngoon daan quyeefn vaf daan
quyeefn cura Casch majng Phasp nawm 1791 cuxng nosi:
“Nguowfi ta sinh ra tuwj do vaf bifnh ddawrng
veef quyeefn lowji, vaf phari luoon luoon dduowjc tuwj do vaf bifnh ddawrng
veef quyeefn lowji”.
Ddos laf nhuwxng lex phari khoong ai choosi
caxi dduowjc.
Đoạn văn
Telex gơ:
- 717 phím (không tính
phím cách và các phím: phẩy, chấm, ngoặc
kép).
- 865 phím (tính luôn phím
cách và các phím: phẩy, chấm, ngoặc
kép).
Như vậy, tỉ lệ tiết kiệm
số phím gơ giữa CVNSS4.0 và Telex là:
- 21,61% (không tính phím cách và các phím: phẩy, chấm,
ngoặc kép).
- 18,49% (tính luôn phím cách và các phím: phẩy, chấm,
ngoặc kép).
3- Các từ có vần
dài như các vần: uyên, uyêt, iêng, uông, ương, … giữa
CVNSS4.0 và kiểu gơ Telex:
CQN
có nhiều từ có vần rất dài tới 5 vần: uyên, uyêt, iêng, uông, ương. Sẽ
phải gơ rất nhiều phím các từ có 5 vần như vậy,
nếu dùng các kiểu gơ Telex hay VNI. C̣n với bộ chữ
(hoặc kiểu gơ) CVNSS4.0 th́ việc gơ các từ đó sẽ
nhanh hơn nhiều. Thử so sánh một số ví dụ
sau đây.
Ở bảng trên, tỉ lệ tiết kiệm số phím gơ giữa
CVNSS4.0 và Telex: 44,32%.
V- VÀI BẢNG TÓM TẮT CVNSS4.0 DO ĐỘC
GIẢ SOẠN
Sau khi hiểu công thức CVNSS4.0, ta có thể in ra
1 trong 4 Bảng Tóm Tắt khổ giấy A4 dưới
đây để dùng.
Bốn bảng tóm tắt được soạn bởi
4 độc giả đă viết thành thạo chữ 4.0.
1- Bảng Tóm Tắt do thầy giáo HOÀNG VĂN BÁT soạn
(FB: Bát Hoàng https://www.facebook.com/bat.hoang.9, Nguồn: xem ở đây)
BẢNG TÓM TẮT
CHỮ VIỆT 4.0
I-Rút gọn chữ
quốc ngữ:
1-Bỏ dấu (sắc)
mọi từ có chữ cái cuối là: c, p, t và ch.
2-Y và uy có 3 nguyên tắc:
i = y, y = uy. (Ngoại lệ: ay, ây giữ nguyên).
3-Thay 9 phụ âm
đầu:
F
= Ph, Q = Qu, C = K, K = Kh, Z = D, D = Đ, J = Gi, G = Gh, W = Ng &
Ngh.
4-Thay 3 phụ âm
cuối:
g
= ng, h = nh, k = ch.
5-Rút gọn nguyên
âm ghép: 52 vần cụ thể như sau:
1-uyêt = yd, uyên = yl.
2-iêt = id, iêp = if, iêc = is, iên = il, iêm =
iv, iêng = iz, iêu = iw.
3-yêt = id, yên = il, yêm = iv, yêng = iz, yêu
= iw.
4-uôt = ud, uôc = us, uôn = ul, uôm = uv, uông
= uz, uôi = uj.
5-ươt = ưd, ươp =
ưf, ươc = ưs, ươn = ưl, ươm =
ưv, ương = ưz, ươu = ưw, ươi =
ưj.
6-uât = âd, uân = âl, uâng = âz, uây = âj.
7-uơt = ơd, uơn = ơl.
8-oăt = ăd, oăc = ăs,
oăn = ăl, oăm = ăv, oăng = ăz.
9-oet = ed, oen = el, oem = ev, oeo = ew.
10-oat = od, oap = of, oac = os, oan = ol, oam
= ov, oang = oz, oao = ow, oai = oj, oay = aj. (Ngoại lệ vần
oay).
II-Thay dấu râu bằng
chữ cái:
Cụ thể có
hai Nhóm: Nhóm â, ê, ô và nhóm ă, ư, ơ.
1-Nhóm â, ê, ô: Không dấu
= y. Sắc = b. Huyền = d. Hỏi = q. Ngă = g. Nặng = f.
2-Nhóm ă, ư,
ơ: Không dấu = o, Sắc = x. Huyền = k. Hỏi = v. Ngă
= w. Nặng = h.
III-Thay 06 thanh (sắc,
huyền, hỏi, ngă, nặng, ngang) bằng 06 chữ cái:
Dấu sắc =
j. Dấu huyền = l. Dấu hỏi = z. Dấu ngă = s. Dấu
nặng = r.
Dấu ngang (không
dấu) = p. Chỉ thực hiện khi có sự trùng hợp
với Nhóm 1 và 2 của phần II bên trên. Vd:
Anh = Ah (trùng với
Nhóm 2) = Ặ. Để phân biệt thêm p vào: Anh = Ahp.
Long = Log (trùng với
Nhóm 1) = Lỗ. Để phân biệt thêm p vào = Logp.
-----------------------
Ghi chú: Dùng Font chữ
Times New Roman cỡ 14, bảng tóm tắt chỉ một tờ
giấy A4.
CÁCH HỌC NHƯ
SAU:
Vd: Hăy dịch
đoạn văn này sang chữ Việt 4.0
“Chữ viết
Việt là một trong những phương tiện để
chuyển tải ngôn ngữ Việt. Xă hội càng phát triển
th́ chữ viết là phương tiện cũng được
cải tiến chỉnh sửa để ngày càng hoàn thiện
hơn. Đó là quy luật phát triển của lịch
sử.”
CHUYỂN SANG CHỮ
VIỆT 4.0 như sau:
-Chữ: Viết
nguyên chữ không có dấu = Chu. ữ? Nh́n vào 2 của phần III ta thấy
ữ = w.
Vậy Chữ
chuyển sang chữ Việt 4.0 sẽ là: Chuw.
-viết: Ta viết
từ v trước. Nh́n vào 5.2 của phần I ta thấy
iêt = id. C̣n dấu sắc trên chữ ê? Nh́n vào nhóm 1 phần
III ta thấy dấu sắc ở đây là b. Vậy chữ
viết ở đây viết theo chữ Việt 4.0 phải
là: vidb.
Tương tự như vậy bạn
sẽ hoàn chỉnh bài viết một cách hoàn hảo nhất.
Chỉ cần
kiên tŕ một vài tiếng đồng hồ là bạn sẽ
thành thạo ngay.
Các bạn có thể dùng bảng
tóm tắt nay để học cũng rất nhanh thuộc.
V́ nó dễ và rất gọn ạ.
Kính chúc các bạn
thành công.
“Chuw vidb Vidf lal
motf trogp nhugw fuzo tilf deq chylq taiz wony wuw Vidf. Xas hoif cagl fat
trilq thil chuw vidb lal fuzo tilf cugs dush caiz tilb chihz suav deq wayl cagl
holl thilf hono. Doj lal qy ladf fat trilq cuaz likr suv.”
2- Bảng
Tóm Tắt do ông NGUYỄN VĂN CHUNG soạn (FB: Vanchung Nguyen https://www.facebook.com/vanchung.nguyen.1884,
Nguồn: xem ở đây)
3- Bảng
Tóm Tắt do cô giáo TRẦN THỊ MINH soạn (FB: Trần Thị
Minh https://www.facebook.com/profile.php?id=100004593123493)
Để in rơ hơn, xin vào đường dẫn: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/BangTomTatCongThucChuVNSongSong.pdf
4- Bảng
Tóm Tắt do cô giáo NGUYỄN THỊ THÁI soạn (FB: Thi Thai Nguyen https://www.facebook.com/thithai.nguyen.75491856),
gồm 2 h́nh:
VI- LỜI CUỐI
1-
CVNSS4.0
tuy mới ra đời vào cuối tháng 3/2020, nhưng ngày
càng được nhiều giới chuyên môn và độc
giả đón nhận. Tiêu biểu như sau:
•
Đề tài
CVNSS4.0 được mời thuyết tŕnh ở Hội thảo
Khoa học Quốc tế Ngôn ngữ ở Viện Hàn lâm
KHXHVN ngày 20-12-2020. Xem thông tin ở:
https://vass.gov.vn/hop-tac-quoc-te/Ngon-ngu-hoc-Viet-Nam-411
Đồng tác giả
Kiều Trường Lâm đă
tŕnh bày và giới thiệu h́nh chiếu về CVNSS4.0 tại
Hội Thảo. Trong h́nh chiếu có phần nhận xét của
các độc giả đánh giá về CVNSS4.0. Xem h́nh chiếu
ở:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/HinhChieuCVNSS4.0-HoiThaoQuocTeNgonNguHoc-20-12-2020.pptx
H́nh: Đồng tác
giả Kiều Trường Lâm tại Hội thảo
Khoa học Quốc tế Ngôn ngữ
ở Viện Hàn
lâm KHXHVN ngày 20-12-2020.
• Tối 10/9/2022, TS. Nguyễn Ái Việt - nguyên Viện
trưởng Viện CNTT thuộc ĐHQG Hà Nội – chủ
tŕ buổi tranh luận trực tuyến đầu tiên về
CVNSS4.0 giữa tác giả Trần Tư B́nh
với TS. Trần Quốc Khánh – (chuyên
gia Vật lư lư thuyết) đại diện cho những
người phản biện.
Xem bài báo tường thuật buổi tranh luận
của phóng viên Nguyễn Đức
Hoàng trên báo mạng VietTimes ở:
Buổi tranh luận trực
tuyến về Chữ VN Song Song 4.0
• Bài nghiên cứu
công phu “Chữ Việt Nam Song Song 4.0 - tán thành hay phản
đối?” của Luật sư Phúc Lai
(Hà Nội – 14/4/2020 – Facebook: Phúc Lai GB https://www.facebook.com/phuc.lai.07)
ở:
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNamSongSong-TanThanhHayPhanDoi.htm
Đoạn cuối
cùng bài này như sau:
“Tâm lư chung của
con người là ngại thay đổi, và khi người
ta nh́n thấy những kư tự lạ khó đọc sẽ
thấy “ngứa mắt,” (khác ǵ tiếng nước ngoài
đâu!) và nhanh chóng phản đối th́ cũng
tương tự như câu chuyện trước đây cụ
Bùi Hiền bị người ta rủa xả thôi. Mỗi
cách thể hiện chữ Việt mới đều là những
cố gắng, nỗ lực rất đáng trân trọng và
nghiêm túc xem xét, v́ nếu thực sự nó có giá trị mà
chúng ta bỏ qua th́ thực có lỗi với dân tộc”.
•
19 bài viết về chữ Việt
thời công nghệ số của Thạc sĩ NGÔ HOÀNG
ĐẠI LONG (Long Ngo), chuyên viên xử lư ngôn ngữ tự
nhiên.
Xem toàn bộ 19 bài ở: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/19BaiVeChuVietThoiCongNgheSo.htm
Hay xem ở: https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0/user/1263501219
Ghi chú: Ngô Hoàng Đại
Long hiện đang là Nghiên cứu viên tại Phân hiệu
Đại học Quốc gia-TP.HCM tại tỉnh Bến
Tre, có nhiều công tŕnh khoa học – được công bố
trên Scopus & WoS – liên quan đến hướng nghiên cứu
của ḿnh về Địa lư ngôn ngữ, nhất là các Ứng
dụng của xử lư ngôn ngữ tự nhiên (Natural
Language Processing – NLP) trong GIScience.
(Facebook: Long Ngo https://www.facebook.com/dailong0606, Email:
ngohoangdailong@gmail.com)
• Hiện nay đă
có trên trăm người thích gơ và trao đổi bằng
CVNSS4.0 song song với CQN trên Phây búc (Facebook).
Xem sinh hoạt ở
nhóm “Tôi Yêu Chữ Việt 4.0”:
https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0
• Các trang Phây búc cá
nhân của vài vị cao niên sau đây thường xuyên mỗi
ngày đăng các bài hay video bằng 2 kiểu chữ: CQN và
CVNSS4.0:
-
HỒNG
LÀ (ở Hải Dương): https://www.facebook.com/la.phamthi.35
-
PHẠM
HỢI (ở Biên Ḥa): https://www.facebook.com/pham.hoi.5872682
-
NGUYỄN
VĂN LUẬN (ở Tp.HCM): https://www.facebook.com/nguyen.van.luan.547754
•
Cô
giáo NGUYỄN THỊ THÁI (ở Ban Mê Thuột): https://www.facebook.com/thithai.nguyen.75491856
đă về hưu nhưng tự nguyện mở lớp tại
tư gia dạy miễn phí Chữ VNSS 4.0 đầu tiên ở
VN cho một số học sinh thích học. Xem ở các đường
dẫn sau.
-
-
•
Ngoài ra, c̣n có nhiều độc
giả đă tự học và đă viết CVNSS4.0 rải
rác ở những nơi những lúc khác nhau. Xin đơn cử
5 độc giả sau đây:
-
Độc
giả VƠ TRƯỜNG THIỆN, ở Nha Trang, là người đầu tiên viết
một số tút hàng tuần bằng CVNSS4.0 trên trang phây búc
cá nhân, nói về dịch Covid-19 ở VN vừa bùng phát vào
tháng 4/2020 (cũng là lúc CVNSS bắt đầu được
công bố trên báo chí).
Sau đây là h́nh chụp
và đường dẫn tút đầu tiên viết bằng
CVNSS4.0 trên Facebook của Vơ Trường Thiện, ngày
2-4-2020.
-
Độc
giả VUONG QUOC, làm việc ở Nga, thỉnh thoảng viết
vài tút bằng CVNSS4.0 xen kẻ với Chữ Quốc Ngữ.
Sau đây là một bài thơ của chính độc giả
Vuong Quoc viết bằng 2 kiểu chữ.
-
-
Cặp
vợ chồng độc giả Phù Khí Luận (https://www.facebook.com/luan.phukhi) & Trần Huệ Chánh (https://www.facebook.com/chanh.tranhue), ở Nha Trang, cả
hai người đă về hưu cùng học CVNSS4.0 với
tác giả Trần Tư B́nh qua tin nhắn để luyện
trí năo không bị lăo hóa. Độc giả Phù Khí Luận th́
viết bằng CVNSS4.0 gần 100 bài thơ của nhà
thơ Tú Xương. C̣n vợ là Trần Huệ Chánh th́ viết
bằng CVNSS4.0 gần hết tác phẩm Truyện Kiều
của thi hào Nguyễn Du. Và chuyển ngữ các tút trên
facebook cá nhân qua CVNSS4.0.
Sau đây là h́nh
đại diện ở Facebook 2 vợ chồng độc
giả cùng h́nh chụp 1 trong những bài viết bằng
CVNSS4.0.
-
Độc
giả Binlev Le (LÊ VĂN B̀NH) ở Biên Ḥa. Lúc sinh thời,
ông chuyển ngữ qua CVNSS4.0 trên trang phây búc cá nhân nhiều
bài thơ và dự tính chuyển ngữ toàn bộ Truyện
Kiều. Tiếc là công việc dở dang v́ ông bị nhiễm
Covid-19 và tạ thế ngày 25-1-2022. Nay xin ghi lại nơi
đây vài hàng như là nén hương tưởng nhớ
đến ông.
2- Sau cùng, ở
mục Phụ Lục cuối bài này, có một số bài đọc
thêm do chúng tôi viết để giải thích các thắc mắc
của độc giả trong thời gian qua, như sau:
-
CVNSS4.0
góp được ǵ vào sáng tạo chữ viết và bảo
tồn văn hóa cho các dân tộc thiểu số?
-
Các
cuộc thi trực tuyến (online) có thưởng CVNSS4.0.
-
Cơ
duyên nào ra đời CVNSS4.0 năm 2020?
-
Cách
đánh vần CVNSS4.0?
-
V́
sao CVNSS4.0 có thể là bộ chữ c̣n kiểu gơ Telex th́
không thể?
-
CVNSS4.0
có đúng nguyên tắc âm vị học không?
PHỤ LỤC
Gồm các bài
đọc thêm chỉ có tính tham khảo.
Đọc thêm càng
tốt, đọc bài nào trước cũng được.
A.
CVNSS4.0 góp được ǵ vào xây
dựng chữ viết và bảo tồn, phát huy văn hóa
đồng bào dân tộc thiểu số?
B.
Các bài đủ thể loại của
độc giả về CVNSS4.0
C.
19 bài về chữ Việt thời
công nghệ số của Long Ngo
D.
Các cuộc thi trực tuyến
(online) có thưởng CVNSS4.0
E.
Cơ duyên ra đời CVNSS4.0
năm 2020
F.
Cách đánh vần CVNSS4.0
G.
V́ sao CVNSS4.0 có thể là bộ chữ
c̣n kiểu gơ Telex th́ không thể?
H.
CVNSS4.0 có đúng nguyên tắc âm vị
học không?
I.
Vài hàng tiểu sử hai đồng
tác giả
A-
CVNSS4.0 GÓP ĐƯỢC G̀ VÀO XÂY DỰNG CHỮ VIẾT VÀ
BẢO TỒN, PHÁT HUY VĂN HÓA ĐỒNG BÀO DÂN TỘC
THIỂU SỐ THỜI CÔNG NGHỆ SỐ?
(Người viết bài: Trần
Tư B́nh)
Chữ VN Song Song 4.0 có thể góp được
ǵ vào việc xây dựng chữ viết; và bảo tồn,
phát huy văn hóa cho các dân tộc thiểu số (DTTS) ở
Việt Nam thời công nghệ số?
1. Xây dựng chữ viết cho các
DTTS.
Theo thống kê năm 2019, Việt Nam có 53 dân tộc
anh em, trong đó 32 dân tộc thiểu số (DTTS) đă có
chữ viết [a], tiêu biểu
như: Ê Đê, Ba Na, Hoa, Cơ Ho, Tày, Thái, Khmer, Nùng, H'Mông,
Gia Rai, Cơ Tu, Chăm, Hrê, Mnông, Dao, ...
Gần phân nửa DTTS c̣n lại th́ chưa có
chữ viết riêng.
Từ lâu, chính phủ đă có chính sách xây dựng
chữ viết cho các DTTS chưa có chữ viết.
Vấn đề đặt ra hiện nay là
nên dùng cách kư âm nào để ghi âm cho chữ DTTS chưa có chữ
viết? Nên dùng cách kư âm của Chữ Quốc Ngữ (CQN)
hay tạo ra các kư tự mới đặc biệt để
ghi âm cho chữ các DTTS chưa có chữ viết?
Dù chọn kiểu nào cũng có vấn đề
riêng của nó trong thời đại mạng toàn cầu hiện
nay.
1a. Dùng
cách kư âm của CQN th́ có vấn đề ǵ?
CQN c̣n một số hạn chế về
kư âm do ảnh hưởng từ chữ viết các nước
của các giáo sĩ Tây phương (Ư, Bồ, Pháp) khi sáng tạo
CQN. Các hạn chế tiêu biểu về kư âm như sau:
- Âm /cờ/ khi th́ viết C (ca, co…), khi th́ K
(kín, kê, ke), khi th́ Q (qua, quê…).
- Âm /gờ/ khi th́ viết G (ga, g̣…), khi th́ GH
(ghi, ghê, ghe).
- Âm /ngờ/ khi th́ viết NG (nga, ng̣…), khi th́
NGH (nghi, nghê, nghe).
- Âm /i/ khi th́ viết Y (kỳ, lư…), khi th́ I
(thi, trí…).
- Chữ “ga, g̣…” th́ đọc âm /gờ/, c̣n
chữ “ǵ” th́ đọc âm /giờ/.
- Có nhiều dấu phụ. [b]
Nay nếu bê nguyên xi cách kư âm của CQN để
ghi âm cho chữ DTTS th́ chữ viết DTTS đó sẽ tiếp
tục rắc rối với các dấu, các bất nhất
về cách kư âm như nói ở trên. Chưa kể là cần
phải có thêm một phần mềm ở máy tính hoặc ở
điện thoại để gơ ra chữ DTTS có dấu vừa
mới sáng tạo.
1b. Tạo ra các kư tự mới để ghi
âm chữ các DTTS th́ có vấn đề ǵ?
C̣n nếu tạo ra các kư tự mới đặc
biệt để ghi âm cho chữ các DTTS th́ ngoài việc cần
phải có thêm một phần mềm để gơ ra chữ
DTTS, c̣n có một trở ngại khó khăn khác là các kư tự
mới này cần phải đăng kư mă số trong bảng
mă Unicode. Nếu không th́ các kư tự mới này sẽ không hiển
thị đúng trên mạng toàn cầu (internet) hiện nay,
gây khó khăn cho việc quảng bá trên mạng.
Và việc đăng kư mă số trong bảng
mă Unicode th́ phải làm càng sớm càng tốt và cũng không
dễ dàng.
Nếu đăng kư trễ quá cho kư tự mới,
các dấu mới lạ đó th́ đôi khi kư tự đó,
các dấu mới lạ đó có thể nước nào
đă đăng kư dấu đó cho âm nào đó cho tiếng
của họ, th́ Unicode không thể cấp cho ḿnh nữa,
v́ liên quan đến công nghệ nhận diện chữ viết
hiện nay, tức là đưa văn bản, phần mềm
nó đọc thành tiếng. Nước nào đó đă
đăng kư dùng cái kư tự nào đó để ghi âm nào
đó trong ngôn ngữ của họ, th́ ḿnh không thể
đăng kư nó để ghi cái âm khác trong tiếng của
ḿnh.
Mới đây, GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp
(nguyên Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học Việt
Nam) viết: "Không thể vừa ḷng với việc bảo
tồn, phát huy theo cách cổ điển, cách cổ điển
(xây dựng chữ viết cho người dân tộc, biên
soạn từ điển, sách ngữ pháp, tổ chức lớp
học tiếng dân tộc...) cũng tốt thôi, nhưng thời
đại công nghệ 4.0 đ̣i hỏi cách tiếp cận
khác. Chẳng hạn, trước đây, xây dựng chữ
viết cho tiếng dân tộc thiểu số theo tự dạng
Latin chỉ đơn giản là phân xuất âm vị học
cho tiếng dân tộc đó, sau đó dùng mẫu tự
Latin để ghi lại các âm, nếu cần thiết th́
thêm các dấu phụ. Tuy nhiên, với nguồn mă Unicode
(đang sắp cạn kiệt, phải mở rộng, kiểu
điện thoại di động hết số th́ phải
thêm đầu số) chúng ta phải nhanh tay, làm trước
việc đăng kư các kí tự của nguồn mă Unicode
(kiểu như là xếp gạch giữ chỗ thời bao
cấp), sau đó mới thực hiện xây dựng chữ
viết, đảm bảo bộ chữ ấy xây dựng
xong là có thể sử dụng trên các nền tảng
Unicode." [c]
Việc đăng kư mă số Unicode các kư tự
mới cho các cộng đồng rất ít người
như các DTTS ở Việt Nam th́ càng gặp khó khăn nhiều
hơn v́ Unicode thường ưu tiên cho các ngôn ngữ có
nhiều người dùng.
Năm 1990, dân số Việt Nam là 68 triệu
mà c̣n gặp khó khăn trong việc đăng kư mă số
Unicode cho các các kư tự Chữ Quốc Ngữ.
TS. Ngô Đ́nh Học (Hoa Kỳ), tác giả bộ
gơ đa ngữ WinVNKey (winvnkey.sf.net) kể chuyện các khó
khăn trong việc đăng kư mă số cho các kư tự Chữ
Quốc Ngữ vào những năm 1987-1992 khi Unicode mới
thành lập, như sau:
"Vào thời điểm đó tập
đoàn Unicode tại thung lũng Silicon đang bắt đầu
thiết kế bảng mă Unicode 16 bit cho
toàn thế giới. Tập đoàn này gồm những công
ty hàng đầu thế giới về công nghiệp vi tính
như IBM, Sun, HP, Apple, Microsoft, v.v. Trong giai đoạn
đó, tập đoàn Unicode chủ trương bảng mă
Unicode 16 bit chỉ hỗ trợ 2 bytes
cho mỗi kư tự. V́ thế, bảng mă này chỉ có 65536
mă số mà thôi. Do phải để dành mă số để
mă hóa tất cả các ngôn ngữ cổ cũng như kim
trên toàn thế giới, tập đoàn Unicode t́m cách bỏ bớt
những mẫu tự có thể được tạo
thành từ những kư tự khác. Chẳng hạn, họ chỉ
cần mă hóa một dấu hỏi rời th́ không cần
cung cấp mă số riêng cho chữ ả v́ chữ này có thể
được tạo thành từ chữ a và dấu hỏi
rời. Bằng cách này, họ có thể bỏ qua tất cả
24 mẫu tự Việt Nam có dấu hỏi (12 chữ
thường ả, ẳ, ẩ, ẻ, ể, ỉ, ỏ,
ổ, ở, ủ, ử, ỷ, và 12 chữ hoa
tương ứng). Họ đă dùng cách này để loại
bỏ 90 mẫu tự Việt cả thường lẫn
hoa. Trong khi đó th́ họ cung cấp mă số cho từng
chữ một đối với các mẫu tự Pháp,
Đức, v.v... Đó là một sự thiên vị bất
công và thiệt tḥi rất lớn cho Việt Nam.
Chúng tôi, một nhóm chuyên viên ở Hoa Kỳ,
đă nhận thức sai lầm này sẽ tác hại sâu xa
đến việc phát triển phần mềm chữ Việt
muôn đời về sau nên đă trực tiếp liên lạc
và làm việc với họ trong các cuộc họp định
kỳ nhằm phản đối chủ trương mă hóa
chữ Việt dùng dấu rời (decomposed). Nhưng tiếng
nói lẻ tẻ của từng cá nhân không có hiệu quả.
Tập đoàn Unicode khăng khăng từ chối, viện
ra rất nhiều lư do, trong đó có lư do Việt Nam chưa
hề có một bảng mă chữ Việt chính thức ở
cấp nhà nước nên không cần phải bảo đảm
tính tương thích như các bảng mă ở Âu châu.
Do đó, chúng tôi bàn bạc với nhau nhu cầu
cần h́nh thành một nhóm thiết kế tiêu chuẩn tiếng
Việt để có thể bút chiến với họ trong
các mailing list và tranh luận với họ trong các cuộc họp
ở thung lũng Silicon. Đó là lư do nhóm Vietnamese
Standardization Working Group, gọi tắt là Viet-Std, ra đời
vào mùa thu năm 1989.
Đă có tư cách nói chuyện với tập
đoàn Unicode, nhưng lại không có một bảng mă chữ
Việt nào có đầy đủ chữ Việt để
có thể đưa ra cho họ xem trong quá tŕnh bút chiến
và tranh luận, nên chúng tôi phải tiến hành thiết kế
một bảng mă 8 bit có đầy đủ
chữ Việt thường cũng như hoa. Bảng mă mới
này có tên gọi là VISCII (VIetnamese Standard Code for Information
Interchange). Đồng thời, chúng tôi cũng tiêu chuẩn
hóa qui ước viết chữ Việt bằng các kư tự
ASCII thường được dùng trong email và Internet (thí
dụ: to^i ye^u tie^'ng Vie^.t). Tiêu chuẩn này c̣n được
gọi nôm na là bảng mă 7 bit tiếng Việt,
có tên chính thức là VIQR (VIetnamese Quoted-Readable Specification). Cả
hai tiêu chuẩn này được phát hành trong một tập
san điện tử song ngữ năm 1992
(http://vietstd.sourceforge.net/report/rep92.htm) và trở thành chuẩn
RFC1456 nộp lên ủy ban quốc tế đặc trách về
tiêu chuẩn mạng Internet năm 1993.
Cuối cùng, nỗ lực vận động
của chúng tôi thành công rực rỡ, tập đoàn Unicode
chịu lùi bước và chấp nhận cung cấp mă số
riêng rẻ (tức mă số dựng sẵn - precomposed) cho tất
cả mẫu tự Việt vào năm 1993." [d]
1c. Làm sao giải quyết vấn đề?
Như tŕnh bày ở trên, dùng cách kư âm của
CQN hoặc tạo ra các kư tự mới để ghi âm cho
chữ các DTTS chưa có chữ viết đều có vấn
đề riêng của nó trong thời mạng toàn cầu. Vậy
làm sao giải quyết vấn đề?
Thiết nghĩ, nếu dùng cách kư âm của Chữ
VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0) để kư âm cho chữ của các
DTTS th́ chữ sẽ là không dấu, ngắn gọn và tiện
lợi cho việc gơ v́ không cần phần mềm để
gơ; và cũng không trở ngại ǵ cho việc hiển thị
trên mạng.
Đó là do CVNSS4.0 là kiểu chữ không dấu
rất ngắn cho tiếng Việt, chỉ sử dụng
26 chữ cái La-tinh như tiếng Anh-Mỹ. Nó rút gọn tối
đa CQN qua một số quy tắc và rồi dùng chữ
cái để thay thế dấu thanh và dấu phụ.
Giả sử bạn được giao nhiệm
vụ sáng tạo một bộ chữ viết cho một bộ
lạc DTTS chưa có chữ viết.
Ví dụ ở bộ lạc đó, âm "phưởng
khọeng" là “đồng hồ”.
Thay v́ dùng cách ghi âm của CQN là "phưởng khọeng"
th́ ta có thể dùng cách kư âm của CVNSS4.0 là "fuzv
kezr". Nó sẽ gọn hơn và không có dấu phụ
như ở CQN.
CQN ghi được bao nhiêu âm tiết tiếng
Việt th́ CVNSS4.0 cũng ghi được bấy nhiêu âm
tiết tiếng Việt.
Theo thống kê, CQN và CVNSS4.0 có thể kư âm
được trên 25 ngh́n âm tiết có nghĩa hoặc không
có nghĩa trong tiếng Việt.
Với khả năng rất cao này, CQN và
CVNSS4.0 có thể kư âm hầu hết âm tiết có nghĩa hoặc
không có nghĩa trong các tiếng nói của các DTTS.
(Xin xem công thức CVNSS4.0 và danh sách hơn 25
ngh́n âm tiết tiếng Việt ghi bằng CVNSS4.0 và CQN ở
cuối bài này.)
Ngày nay, nhiều người DTTS biết đọc
và viết thành thạo CQN. Nếu họ học thêm các quy tắc
tốc kư CVNSS4.0 th́ chính họ cũng có thể tự xây dựng
bộ chữ không dấu cho tiếng nói của họ, chứ
họ không cần phải đợi dân tộc Kinh xây dựng
chữ viết cho các cộng đồng DTTS.
Nếu chính người DTTS xây dựng chữ
viết cho tiếng nói của họ theo cách kư âm của
CVNSS4.0 th́ chắc chắn bộ chữ đó sẽ không có
những hạn chế không đáng có như ở Chữ
Quốc Ngữ hiện nay.
2. Bảo tồn văn hóa cho các DTTS
Tại các bảo tàng, thư viện cổ
hay các trung tâm văn hóa lịch sử, người ta cần
lưu trữ rất nhiều tài liệu, hồi kư, bản
thảo…; các tài liệu này rất dễ bị mối mọt
theo thời gian. Quá tŕnh lưu trữ cần rất nhiều
thời gian, công sức. Việc sắp xếp, lưu trữ
hoặc t́m kiếm thủ công - với lượng văn
bản giấy khổng lồ - là vô cùng vất vả và tốn
nhiều nhân lực thực hiện. Tuy nhiên, mạng toàn cầu
và mă Unicode ra đời đă giúp giải quyết bài toán
đó một cách đơn giản hơn thông qua việc
chuyển đổi ngôn ngữ theo một quy chuẩn nhất
định. Các văn bản, tài liệu quan trọng
được chuyển đổi từ dạng giấy
sang file mềm. Nó giúp việc lưu trữ và bảo tồn
nhiều di sản văn học/văn hóa của các dân tộc
trở nên dễ dàng hơn.
Trong số các bộ chữ của 32 dân tộc
đă có chữ viết th́ cũng có nhiều bộ chữ
mà các kư tự chưa đăng kư mă số Unicode, chưa
có font chữ Unicode và chưa có phần mềm gơ trên máy
tính.
Mà không có chữ viết hoặc chữ viết
đă có nhưng chưa đăng kư mă số Unicode,
chưa có font chữ Unicode th́ rất khó để bảo tồn
văn hóa và ngôn ngữ đó v́ không quảng bá được
trên mạng toàn cầu internet.
CVNSS4.0 có thể giúp giải quyết các vấn
đề này v́ bộ chữ tốc kư CVNSS4.0 chỉ có 26
chữ cái La-tinh, không cần phải đăng kư mă số
Unicode.
Với các DTTS chưa có chữ viết th́ ta
có thể xây dựng chữ viết theo cách kư âm CVNSS4.0.
C̣n với các DTTS đă có chữ viết lâu
đời nhưng chưa đăng kư mă số Unicode th́
ta vẫn ghi lại tiếng nói chữ viết đó theo
cách kư âm CVNSS4.0 và rồi dùng cách kư âm mới này song song với
chữ viết đă có lâu đời.
Lưu trữ và quảng bá chữ viết các
DTTS trên mạng toàn cầu internet thông qua cách kư âm không dấu
th́ rất dễ dàng và hữu hiệu.
Như đă nói ở trên, CQN và CVNSS4.0 có thể
kư âm được trên 25 ngh́n âm tiết có nghĩa hoặc
không có nghĩa trong tiếng Việt. Với khả năng
cao này, CQN và CVNSS4.0 có thể kư âm hầu hết âm tiết
có nghĩa hoặc không có nghĩa trong các tiếng nói của
các DTTS.
Sau đây, là Danh sách toàn bộ 25.233 âm tiết
tiếng Việt ghi bằng CVNSS4.0 và CQN để độc
giả sử dụng.Sau đây, là Danh
sách toàn bộ 25.233 âm tiết tiếng Việt ghi bằng
CVNSS4.0 và CQN để độc giả sử dụng.
- https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ToanBo25233AmTietTiengVietGhiBangCVNSSvaCQN.txt
Hoặc:
- https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ToanBo25233AmTietTiengVietGhiBangCVNSSvaCQN.xlsx
3. Kết luận
Với những khó khăn và hướng giải
quyết nêu trên, ta thấy CVNSS4.0 4.0 có thể tạo ra chữ
viết cho ngôn ngữ của các DTTS, nhằm hạn chế
tạo ra font chữ mới và bộ gơ mới.
Những ai quan tâm đến vấn đề
này muốn t́m hiểu thêm về công thức và mục
đích của CVNSS4.0 th́ có thể tham khảo giáo tŕnh “Chữ
VN Song Song 4.0” ở: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVNSongSong.htm
Dĩ nhiên, vấn đề này nếu có sự
phối hợp giữa các nhà ngôn ngữ học và chuyên gia
xử lư ngôn ngữ tự nhiên (natural language processing – NLP)
th́ sẽ được giải quyết nhanh chóng và hoàn hảo
hơn.
--------------------
Tham khảo
[a] Tài liệu “Kết
quả điều tra thu thập
thông tin về thực trạng kinh tế - xă hội của
53 dân tộc thiểu số năm 2019” (của NXB Thống
Kê, trang 78)
01-Bao-cao-53-dan-toc-thieu-so-2019_ban-in.pdf
(gso.gov.vn)
[b] Sách “Vấn đề cải tiến chữ Quốc ngữ,” Nxb. Văn Hóa, Hà Nội,
1961,
[c] Bài “Việc sử dụng tiếng
nói, chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu
số không thể đứng ngoài cuộc cách mạng công
nghệ 4.0” của GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp (nguyên
Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học Việt
Nam)
[d] Bài “Phỏng vấn Ts. Ngô Đ́nh Học
về WinVNKey và Chữ Việt Nhanh”, nhà
báo Nguyễn Hữu Thiện thực
hiện.
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/PhongVanNgoDinhHocVeWinvnkeyVaChuVietNhanh.htm
--------------------------------
B- CÁC
BÀI ĐỦ THỂ LOẠI CỦA ĐỘC GIẢ VỀ
CHỮ VN SONG SONG 4.0
1- Bài “Chữ Việt
Nam Song Song 4.0 - tán thành hay phản đối?”
(của luật sư & nhà văn PHÚC LAI –
Hà Nội, ngày 14-4-2020, Facebook: Phúc Lai GB https://www.facebook.com/phuc.lai.07)
“Tâm lư chung của con người là ngại
thay đổi, và khi người ta nh́n thấy những kư
tự lạ khó đọc sẽ thấy “ngứa mắt,”
(khác ǵ tiếng nước ngoài đâu!) và nhanh chóng phản
đối th́ cũng tương tự như câu chuyện
trước đây cụ Bùi Hiền bị người ta
rủa xả thôi. Mỗi cách thể hiện chữ Việt
mới đều là những cố gắng, nỗ lực
rất đáng trân trọng và nghiêm túc xem xét, v́ nếu thực
sự nó có giá trị mà chúng ta bỏ qua th́ thực có lỗi
với dân tộc”.
Xem toàn bài ở:
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNamSongSong-TanThanhHayPhanDoi.htm
2- 19
bài viết về chữ Việt thời công nghệ số
của Thạc sĩ NGÔ HOÀNG ĐẠI LONG (Long Ngo), chuyên viên xử
lư ngôn ngữ tự nhiên.
Xem toàn bộ 19
bài ở: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/19BaiVeChuVietThoiCongNgheSo.htm
Ghi chú: Ngô Hoàng Đại
Long hiện đang là Nghiên cứu viên tại Phân hiệu
Đại học Quốc gia-TP.HCM tại tỉnh Bến
Tre, có nhiều công tŕnh khoa học – được công bố
trên Scopus & WoS – liên quan đến hướng nghiên cứu
của ḿnh về Địa lư ngôn ngữ, nhất là các Ứng
dụng của xử lư ngôn ngữ tự nhiên (Natural
Language Processing – NLP) trong GIScience.
(Facebook: Long Ngo https://www.facebook.com/dailong0606, Email:
ngohoangdailong@gmail.com)
Trong 19 bài trên, có 3 bài sau đây liên quan mật
thiết đến CVNSS4.0:
• Bài “Chữ VN
Song Song 4.0 trong bối cảnh cách mạng công nghệ 4.0” của Long Ngo. (ngày 1-9-2022)
Xem toàn bài ở Trang mạng Thánh Địa
Việt Nam Học:
https://vietnamhoc.net/chu-vn-song-song-cvnss4-0-trong-boi-canh-cach-mang-cong-nghe-4-0
Đoạn kết luận như sau:
“Có thể thấy, v́ Dự án Cvnss4.0 là một
nỗ lực cải cách chữ viết của nhóm tác giả
– không dựa trên một lập luận ngôn ngữ học
nào – mà dựa trên những mong muốn rất phi ngôn ngữ
học tức là viết không dấu và tối ưu hóa bằng
mọi giá, nên hóa ra nó lại có thể là một gợi ư
quan trọng cho các dự án về công nghệ trong việc
tận dụng sự cải cách chữ viết này, như
tiếp tục cải tiến các bộ gơ như VNI hay
Telex trên các thiết bị di động smarphone, trong một
số trường hợp bắt buộc phải sử dụng
tiếng Việt không dấu và Cvnss4.0 trở thành một lợi
thế trên môi trường máy tính. Việc thay đổi
nhận thức xă hội phải có thời gian và lộ
tŕnh cụ thể cho từng dự án cộng đồng
được ứng dụng cụ thể – từ
đó, Cvnss4.0 sẽ được phát huy tính hiệu quả
của nó.”
• Bài “Giá trị
tiếng Việt qua các minh chứng nghiên cứu. Thêm góc nh́n
từ CVNSS4.0” của Long Ngo. (ngày 7-4-2023)
Xem toàn bài ở:
Hoặc xem ở:
https://www.facebook.com/tubinhtran/posts/pfbid0RfaM7fUo3xftK7dMstFpdXKu5nyv91BrRH4vActVXEu62d5gpT7v3k1PZjm21UPql
Đoạn kết luận như sau:
“CVNSS4.0 là kiểu viết ngắn gọn
để diễn ngôn cho tiếng Việt trong môi trường
số, không dấu và dấu thanh, chỉ dùng 26 chữ cái bảng
chữ cái Latinh để mă hóa thông tin hiệu quả. Tiếng
Việt là ngôn ngữ dân tộc Việt có từ thời
Hùng Vương, vượt qua 1000 năm Bắc thuộc,
phát triển đến ngôn ngữ cô đọng ngày nay. Dẫu
trải qua nhiều giai đoạn lịch sử thăng
trầm, qua nhiều hệ thống các kư hiệu để
ghi lại ngôn ngữ khác nhau. Song Tiếng Việt là tinh
hoa, là bản sắc và linh hồn của văn hóa Việt,
giúp dân tộc đứng vững và măi măi sau này. Nghiên cứu
giá trị tiếng Việt là nhắc nhở để hiểu
và giữ ǵn di sản to lớn này, góp phần làm giàu, phong
phú ngôn ngữ của dân tộc khẳng định sức
mạnh trên mọi môi trường.”
• Bài “Chữ VN
Song Song 4.0 từ "phát kiến" đến sự h́nh
thành giả thuyết cho bộ chữ Bila” của Long Ngo. (ngày
22-3-2023)
Xem toàn bài ở:
Hoặc xem ở:
Đoạn mở đầu như sau:
“Bộ chữ mới Bila này được
đặt theo tên hai đồng tác giả Trần Tư
B́nh và Kiều Trường Lâm. “Bila” ghép từ 2 chữ cái
đầu tiên của chữ B́nh và Lâm. Sau hơn 40 năm
nghiên cứu về vấn đề cải tiến chữ
Việt, hai tác giả đă phát kiến ra bộ chữ Chữ
VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0) được công nhận bản quyền
số 1850/2020/QTG.
Để ghi nhận sự đóng góp của
họ, chúng tôi gọi bộ chữ CVNSS4.0 là “bộ chữ
Bila”, tên tiếng Anh là Bila Script Language (BSL) trong môi trường
máy tính.”
3- Hai bài viết của độc giả
HUONG HOAI, hiện làm việc
trong lĩnh vực tài chính.
(Facebook: Huong Hoai https://www.facebook.com/Huong.Sawadi)
Huong Hoai: “Cảm ơn ai đă sáng tạo ra Cvnss4.0”
Nguồn h́nh:
• Bài “Chữ VN
Song Song 4.0 góc nh́n dân dă” của Huong Hoai. (ngày 16-1-2023)
https://tinhte.vn/thread/chu-vn-song-song-4-0-goc-nhin-dan-da-tac-gia-huong-hoai.3625205/
https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0/permalink/925392945541487/?mibextid=Nif5oz
Đoạn kết luận như sau:
“Tóm lại, tôi ủng
hộ CVNSS4.0 nó là một điểm sáng, à không phát kiến
trong ngành ngôn ngữ th́ đúng hơn. Mà nói thiệt ngành tài
chính, tín dụng sẽ dùng CVNSS4.0 như một giải pháp
trong "thu hồi nợ" đối với khách hàng.
V́ sẽ giữ được tôn nghiêm cho khách hàng của
ḿnh.”
• Bài “Trong tài chính sử dụng tiếng Việt
không dấu, v́ sao?” của Huong Hoai. (ngày 16-1-2023)
Xem toàn bài ở:
Hoặc xem ở:
https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0/permalink/925356385545143/?mibextid=Nif5oz
Đoạn mở đầu
như sau:
“- Việc sử dụng chữ
tiếng Việt không dấu trên hóa đơn điện tử
th́ các chữ viết không dấu trên hóa đơn nhưng
phải đảm bảo không dẫn tới cách hiểu
sai lệch nội dung của hóa đơn theo quy định
tại Khoản 1, Điều 3 Thông tư 26/2015/TT-BTC. Do
đó, Tổ chức phải tự chịu trách nhiệm về
tính chính xác của nội dung hóa đơn điện tử
được lập.”
4- Bài “Đôi lời
về Chữ Quốc Ngữ”
(của nhà giáo
HOÀNG VĂN BÁT, ngày
23-5-2020, Facebook: Bát Hoàng https://www.facebook.com/bat.hoang.9)
Xem toàn bài ở:
https://tinhte.vn/thread/doi-loi-ve-chu-quoc-ngu-tac-gia-nha-giao-hoang-van-bat.3158430/)
Hoặc xem ở:
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1489698591232613&set=a.399274996941650&type=3&theater
Đoạn kết luận
như sau:
“Trách nhiệm này không
chỉ của riêng ai? Và…chẳng ai muốn làm để rồi
bị những kẻ khác “ném đá?”.
Chữ quốc ngữ có được
như hôm nay…nó đă trải qua lịch sử chỉnh sửa
gần 400 năm (khoảng 1626 – 2020)? Và theo thời gian nó sẽ
c̣n tiếp tục được chỉnh sửa bổ
sung nữa.
Chữ viết là phương tiện
để chuyển tải ngôn ngữ? Phương tiện
phải được cải tiến, thay đổi
để phù hợp với yêu cầu của thời đại.
Nó chẳng khác chi chiếc xe đạp dùng để
đi, tất nhiên là nhanh hơn đi bộ? Trên xe đạp
là xe gắn máy, tàu điện, tàu hỏa, máy bay, phi thuyền
và...
Viết những ḍng này, tôi chỉ
mong một điều là tất cả chúng ta hăy cùng nhau sống
có trách nhiệm, yêu thương, góp ư chân thành, giúp đỡ
nhau, động viên nhau, cùng nhau xây dựng…để chữ
viết của chúng ta ngày càng hoàn hảo hơn.
Xin chân thành cảm ơn các bạn
đă đọc bài viết này./.”
5- Một số
bài viết của ông NGUYỄN VĂN CHUNG (biệt danh “Ông
Chung phây búc”), cựu chiến binh QĐNDVN
(Facebook: Vanchung Nguyen https://www.facebook.com/vanchung.nguyen.1884)
Ông Nguyễn Văn Chung (gần 80 tuổi,
thương phế binh QĐNDVN) dù bị hỏng 1 mắt
và sức khỏe yếu nhưng ông quyết tâm học
CVNSS4.0 để phản bác nó, nhưng sau khi học xong th́
ông quay sang ủng hộ CVNSS4.0.
Sau đó, ông viết
nhiều bài viết trên trang phây búc cá nhân bằng 2 kiểu
chữ, CQN và CVNSS4.0, để quảng bá cho CVNSS4.0 từ
cuối năm 2021 đến cuối năm 2022.
Qua năm 2023, sức
khỏe ngay càng suy yếu, lại phải chăm sóc vợ
nhà bịnh nặng, c̣n phải lo việc quay phim các dịp
ở quê hương Hải Dương nơi ông sinh sống,
cho nên ông không tiếp tục viết 2 kiểu chữ trên
phây búc cá nhân nữa.
Ông Nguyễn
Văn Chung có biệt danh là “Ông Chung phây búc” v́ ông quay rất
nhiều video cảnh sinh hoạt quê hương nơi ông
sinh sống và đăng trên phây búc của ông.
Sau đây là 4 bài
tiêu biểu:
• Bài “Mấy lời
gửi Phương Thảo” (ngày 3-11-2021)
CVNSS4.0 là một công tŕnh khoa học, hữu
ích tuyệt vời. Không có ǵ là "tội đồ"
hay "phản Quốc" ở đây hết.”
• Bài “Cuộc điện thoại làm tôi tỉnh
ngủ” (ngày 26-12-2021)
“Tôi thấy với t́nh h́nh Đất nước
ta hiện nay, hai loại chữ viết: Chữ Quốc ngữ
(chữ có các dấu riêng biệt) và Cvnss4.0 (chữ không có
các dấu riêng biệt), cần được lưu hành
song song một cách rộng khắp để đáp ứng
nhu cầu phát triển của Đất nước hiện
nay.
V́ lẽ đó mà tôi ủng hộ Cvnss4.0. Tôi
nghĩ: Việc ǵ biết có lợi cho Quốc Gia mà không gắng
góp phần ủng hộ, th́ đó cũng là một cái tội
thiếu trách nhiệm! Mong ông hiểu tôi. Chúng ta măi măi là bạn
thân!”
• Bài “Chuyện
ḿnh – chuyện người” (ngày 16-1-2022)
[Trích đoạn]
“CVNSS4.0 ngắn, gọn, người biết CQN học
CVNSS4.0 rất dễ. Phát âm, chuyển tải tinh thần của
tiếng Việt th́: CVNSS4.0 y chang CQN.
C̣n một số
người chống phá CVNSS4.0, chống luôn cả những
người yêu thích CVNSS4.0 nhưng không đưa ra
được bằng chứng cụ thể, nói cách khác
th́ một số người này, chống phá cái mà không biết
cái đó như thế nào! Thí dụ: Họ nói "CVNSS4.0
chẳng ra chữ Tây, chẳng ra chữ Tàu..." chỉ
ngần ấy thôi, tôi cũng biết người này không
hiểu ǵ về CVNSS4.0.”
•
Bài “Chỉ tại chưa t́m hiểu Chữ VN Song Song
4.0” (ngày 21-1-2022)
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1572022289831652&id=100010716879877
Hoặc xem ở:
Đoạn cuối bài như sau:
“Sau, tôi viết tên ông Thịnh, cháu Vượng,
con trai Thành bằng CVNSS4.0, để mọi người
xem như sau: Wylg Ducx Thihr; Wylg Vano Vuzh; Wylg Vano Thahl. Đọc,
phát âm y chang CQN, là: Nguyễn Đức Thịnh; Nguyễn
Văn Vượng; Nguyễn Văn Thành.
Xem xong, khi hiểu ra, ông Thịnh nói một
câu: Chỉ tại em không t́m hiểu CVNSS4.0. CVNSS4.0 thật
tuyệt vời. Nhà nước mà áp dụng CVNSS4.0 vào cuộc
sống th́ tốt quá!”
• Bài “Trả lời
ông Phạm Sinh về Chữ VN Song Song 4.0” (ngày 16-7-2022)
Hoặc xem ở:
6-
Bài “Hữu xạ tự nhiên hương”
(của cô giáo
văn TRẦN THỊ MINH, ngày 14-3-2022, Facebook: Trần Thị
Minh https://www.facebook.com/profile.php?id=100004593123493)
https://tinhte.vn/thread/huu-xa-tu-nhien-huong-tac-gia-tran-thi-minh.3488570/
Hoặc xem ở:
“Việc hiện
nay rất nhiều người “ném đá” chữ VNSS4.0
cũng là điều dễ hiểu v́ tâm lư chung sợ học
lại, sợ thay đổi chữ viết, mà họ không
nghĩ rằng, hiện tại chưa có nơi nào “bắt”
học chữ này cả. Ngay các giáo sư, tiến sĩ
ngôn ngữ học cũng lên tiếng nhà nước
chưa có chủ trương dùng chữ này...
Càng hay! Cứ
để chữ VNSS4.0 ngấm dần dần vào cộng
đồng. Đến một giai đoạn nào đó, tự
nó khắc tỏa hương.”
7- Bài “Tiếng
(nói) Việt c̣n – nước ta c̣n”
(của NGUYỄN
THIỆN TOÀN, ngày 23-2022, Facebook: Nguyễn Thiện Toàn https://www.facebook.com/tinhyeuvatien)
1/ Nguyễn Phước Ánh hay Nguyễn Phúc
Ánh?
Hầu hết các văn bản, sách báo hiện
nay, chúng ta đều thấy khi nhắc đến vua Gia
Long th́ đều được ghi là Nguyễn Phúc Ánh, mặc
dù tên đúng của ngài là Nguyễn Phước Ánh. Tại
sao lại có chuyện như vậy? Phúc và Phước 2 chữ
viết khác nhau rơ ràng thế mà?
福 (chữ Hán): PHÚC
là 1 từ hán việt, c̣n 縛 (chữ Nôm):
PHƯỚC, là 1 từ thuần Việt, trong hán tự chỉ
có chữ Phúc không có chữ Phước, v́ thế các tiền
nhân đă sáng tạo chữ Nôm để kí âm những từ
mà chữ Hán không có. Từ đây ta có thể suy ra rằng
tiếng nói và chữ viết là 2 phạm trù riêng biệt.
Ta có thể vẽ dấu mũi tên để hàm ư về
hướng đi, người khác cũng có thể vẽ
1 ngón tay đang chỉ về 1 phía cũng dùng để chỉ
hướng vậy. Đấy là quá tŕnh tiến hoá của
con người nói chung và người Việt nói riêng. (các bạn
cũng có thể tự t́m hiểu thêm Phan Châu Trinh/Phan Chu
Trinh xem tên nào viết đúng).
Vào cái thuở người Việt c̣n xài Hán
tự (漢 字) th́ những chữ
như "mẹ con", "trời xanh", "mây trắng",
"ăn cơm", "sông núi"..., không có cái chữ
Hán nào phát âm, kí âm được. Chỉ có những chữ
Hán đồng nghĩa nhưng đọc âm Việt-Hán, là
"mẫu tử", "thanh thiên', "bạch vân",
"thực phạn", "giang sơn".
"Mẹ con", "sông núi", "trời
xanh", "ăn cơm"...
tạo thành vốn liếng âm thuần Việt, kêu bằng
là phải chịu cảnh lang thang bên ngoài văn tự
chính thống (Hán tự). Thành thử giới sĩ phu
người Việt mới nghĩ ra CHỮ NÔM, tức là
một hệ thống văn tự ghi lại hết thảy
các âm thuần Việt, chấm dứt t́nh cảnh lang thang
của quốc âm thuần Việt!
Chữ Nôm, nói nào ngay, coi rắc rối lắm
- nhưng có giá trị đáng ghi nhận. GIÁ TRỊ ở
chỗ: Văn tự của một đất nước
th́ phải ghi cho bằng được tiếng nói của
dân tộc!
Văn tự nói cho cùng chỉ là cái vỏ,
TIẾNG NÓI mới là cái tinh túy nhứt, tạo nên sự
khác biệt. Tiền nhân chúng ta KHÔNG nói tiếng Tàu, mà phát âm
theo cách của người Việt ("âm Việt-Hán",
tức nói tiếng Việt dựa trên cải vỏ Hán tự),
hết sức độc đáo. Lại c̣n phát minh ra
được chữ Nôm để kí âm những từ
không có trong từ điển tiếng Tàu.
"Âm Việt-Hán", xin được nhắc
đi nhắc lại để cùng nhau nhớ rằng,
đó là Tiếng Việt, thuộc về một phong cách diễn
ngôn của người Việt. Ví dụ: mượn chữ
水 trong Hán tự, mặc
kệ người Tàu đọc "shuǐ", tiền
nhân chúng ta đưa tiếng Việt vào, đọc thành
"Thủy" (âm Việt-Hán). "Thủy" - có
nghĩa là "nước". Nhưng "nước"
lại không nằm trong những lớp chữ đọc
theo "âm Việt-Hán", mà thuộc về "âm Việt".
Những thứ trên gọi là Đa chuẩn ngôn ngữ
(polycentric language) là hiện đại; c̣n đơn chuẩn
ngôn ngữ (monocentric language) lạc hậu ít nhứt nửa
thế kỷ! Giả dụ nếu chúng ta không tiếp thu
thêm các chữ viết của nước khác
, vậy chúng ta có thể t́m được từ nào
thuần Việt để chỉ về các từ sau không
như: khoa học, công nghệ, dân quân ....
2/ Quay trở lại với Chữ Quốc
Ngữ, từ những ngày đầu manh nha h́nh thành cho tới
khi được công nhận chính thức và được
sử dụng cho tới ngày nay với 29 chữ cái và 52 vần,
đă dần thay thế cho chữ Nôm, Chữ Hán khó học
khó nhớ mà c̣n ghi lại được chính xác những
ǵ được nói ra. Lại c̣n bổ sung thêm các từ
tiếng nước ngoài như cái can, kí lô, xăng, laptop...
để bổ sung thêm vào kho từ vựng tiếng Việt,
góp phần phong phú thêm tiếng Việt.
Tuy được xem là hoàn chỉnh và
chưa có nhu cầu cấp thiết cải tiến chữ
Quốc ngữ nhưng việc t́m ra một cách ghi tối
ưu, hợp lí và ngắn gọn hơn cho tiếng Việt
vẫn là việc nên làm, v́ thiết nghĩ đang vận
hành hiệu quả không có nghĩa là không thể vận hành
hiệu quả hơn hiện nay.
Trước đây phong trào cải tiến
chữ Quốc ngữ đă được thực hiện
nhiều nhưng không hiệu quả và thành công v́ vấp phải
nhiều ư kiến trái chiều, hiện nay có 1 kiểu chữ
mới ra đời, đáp ứng được ḱ vọng
đó là Chữ VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0) có thể tham khảo
thêm tại đây:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/CongThucChuVNSongSong4.0VaViDu.htm
Với việc có dấu mũ và 5 thanh âm, chữ
viết hiện nay gây trở ngại khi làm việc với
máy vi tính, nhất là lập tŕnh, cơ bản là máy tính xài
ngôn ngữ nhị phân, vậy nếu muốn tiến xa về
ngành công nghệ thông tin, chúng ta phải tạo ra chữ viết
mới loại bỏ được dấu mũ và thanh
âm. Hiện nay có 2 tác giả đă làm được việc
ấy bằng việc ra đời của bộ chữ
Việt Nam song song 4.0.
Độc giả nào quan tâm, có thể trải
nghiệm kiểu chữ mới trên máy vi tính bằng việc
kết hợp vào bộ gơ EVKEY trên hệ điều hành
window tại đây:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/GoNhanhChuVietTrenMayViTinhBangKieuGoCVNSS4.0VoiBoGoEVKey.htm
Tuy tiện lợi và khả dụng nhưng
vẫn vấp phải ư kiến trái chiều rằng kiểu
chữ này không đánh vần được, không đáp ứng
về mặt âm vị. Tuy nhiên vấn đề đă
được giải đáp tại đây:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNhanhVaChuVNSongSongCoDungNguyenTacAmViHocKhong.htm
Nếu ngày xưa cụ Nguyễn Du viết
truyện kiều bằng chữ Hán th́ ngày nay chúng ta có những
vần thơ bất hủ ấy không? Chính nhờ viết
bằng chữ Nôm, là âm tiếng Việt, phương ngữ
Việt nên nhờ thế ta mới thấy được
cái tài cái hay của cụ. Nếu cụ viết bằng chữ
Hán, nay dịch lại th́ giọng văn sẽ giống
thơ Đường, sẽ không c̣n "Trăm năm
trong cơi người ta" nữa mà thành "Nhân thọ
dĩ bách niên vi ḱ". Trong khi đó, nếu các nhà truyền
giáo nghĩ ra CVN hoặc CVNSS vào thế kỷ 17 chẳng hạn,
khi ấy Nguyễn Du sẽ viết "Trăm năm trog
cơi wừj ta / Tramo namo trogp cois wujk ta" ngữ nghĩa vẫn
không thay đổi.
Cũng thế, Chữ Quốc Ngữ hiện
nay không đáp ứng được với những
người làm về CNTT, không thể mă hoá trong thời
đại Big Data này được, cần phải có 1
cách tiếp cận khác để máy tính hiểu được
người mới thành công trong môi trường số hoá
này, không cải tiến là lùi. Vậy c̣n chờ chi mà không
công nhận CVNSS4.0.
Truyện Kiều c̣n, tiếng ta c̣n, tiếng
ta c̣n, nước ta c̣n, có ǵ mà lo, có ǵ mà sợ, có điều
chi nữa mà ngờ!.
***
Tham khảo:
-
http://chvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNhanhKieuChuVietCucNgan.htm
-
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/CongThucChuVNSongSong4.0VaViDu.htm
-
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNhanhVaChuVNSongSongCoDungNguyenTacAmViHocKhong.htm
-
https://www.giaoduc.edu.vn/bat-hop-ly-cua-chu-quoc-ngu.htm
-
https://www.facebook.com/nguyenchuong158/posts/1274876082946369
-
https://www.facebook.com/nguyenchuong158/posts/1275539126213398
-
https://www.facebook.com/nguyenchuong158/posts/1270819910018653
-
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1272116289889015
Email: nguyenthientoan200@gmail.com
NGUỒN:
https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0/permalink/701429317937852/
8-
Bài “Vài lời tâm sự”
(của NGUYỄN
VĂN LUẬN, ngày 14-4-2022, Facebook: Nguyễn
Văn Luận https://www.facebook.com/vanluan.nguyen.7169709)
Xem toàn bài ở: https://www.facebook.com/vanluan.nguyen.7169709/posts/pfbid02pa8yXMqJjUoxd63mnNF3rxyH3i4nrFuzrYKbtV4btsit3tDdY82fpn6e29KSMbccl
Đoạn mở
đầu như sau:
“Ḿnh cũng đă
từng có thời gian khoảng chừng một tuần,
nhưng cách đây khoảng dăm năm, là ḿnh đă có
nghiên cứu để tạo ra một loại chữ Việt
không dấu. Loại chữ mới này dựa trên cơ sở
bộ chữ quốc ngữ Việt Nam hiện hành.
Nhưng sau một tuần mày ṃ, nghiên cứu, th́ ḿnh cảm
thấy việc này là việc cực lớn lao mà với vốn
kiến thức hạn hẹp của ḿnh th́ không thể
tưởng tượng nổi, chứ đừng nói
đến là làm được một chút ǵ
. Sau đó ḿnh thấy giáo sư Bùi Hiển có quảng
cáo bộ chữ mà ông sáng tạo ra, nhưng ḿnh thấy kiểu
chữ của ông vẫn có dấu nên ḿnh không thích. Cách
đây hơn một năm th́ ḿnh thấy bộ Cvnss4.0 xuất
hiện trên mạng Facebook, th́ làm cho ḿnh có cảm t́nh liền,
v́ kiểu chữ không dấu này thuộc về gu thích của
ḿnh. Hơn nữa bộ Cvnss4.0 này đă được bộ
Văn hóa, thể thao và du lịch cấp bản quyền
sáng chế.
Qua sự t́m hiểu
th́ ḿnh thấy bộ chữ này của hai tác giả Kiều
Trường Lâm và Trần Tư B́nh có rất nhiều
ưu việt so với bộ chữ quốc ngữ. Vậy
là ḿnh theo dơi trên trang Tôi Yêu Chữ Việt 4.0. Rồi ḿnh
căn Nhóm này vừa mới có thành viên thứ 125, là ḿnh gia
nhập liền, để ḿnh được mang con số
126 của nhóm vào ngày 22/3/2021.
Con số 126 với
ḿnh có nghĩa là con số đi lên (1 lên 2, rồi 2 lại
lên 6). Đó là bước đầu th́ đi lên c̣n chậm,
sau đó đi lên rất nhanh. Số 126 theo quan niệm của
người Nam Bộ là số có 9 nút, mà người ta hay
quan niệm số rất đẹp ở biển số
xe tại Việt Nam. Số 26 là số con rồng,
được hiểu là một con rồng. Điều
này thể hiện sự mong muốn sự tiến bộ
trong nhận thức của ḿnh cùng sự phát phát triển
của bộ chữ này. Qua t́m hiểu, học về bộ
chữ này lại càng làm cho ḿnh thêm thú vị. Bởi bộ
chữ này có công thức chuyển đổi qua lại giữa
bộ chữ này với bộ chữ quốc ngữ và bộ
chữ viết tốc kí của Trần Tư B́nh là rất
nhanh và chính xác. Một buổi sáng th́ ḿnh có thể chuyển
đổi 3254 câu thơ trong Truyện Kiều từ chữ
quốc ngữ sang Cvnss4.0 và bộ chữ viết nhanh.
Và cũng với
thời gian đó có thể chuyển 3254 câu thơ đó từ
Cvnss4.0 sang chữ Quốc ngữ và kiểu chữ viết
nhanh. Và cũng từ cái công thức này, ḿnh cũng có thể
chuyển số câu thơ trên từ kiểu chữ viết
nhanh sang Chữ Quốc ngữ và Cvnss4.0.
Nếu các bạn
không tin th́ các bạn thử bảo ḿnh chuyển 500 câu
thơ từ câu đầu tiên là số câu bao nhiêu, từ
Chữ quốc ngữ sang Cvnss4.0. Trong ṿng chưa đầy
10 phút từ khi bạn yêu cầu, là bạn đă nhận
được kết quả liền do ḿnh gửi kết
quả.
Khi ḿnh đă là
thành viên của nhóm th́ ḿnh cũng thường viết bài
theo kiểu Cvnss4.0 đăng lên trang của nhóm. Đồng
thời ḿnh cũng rất tích cực tham gia tranh luận,
phản biện ở các bài viết và các lời b́nh trong
các bài viết mà các thành viên trong nhóm đă đăng lên. Qua
hơn một năm gia nhập nhóm th́ ḿnh thấy rằng:
Hai tác giả của công tŕnh này bị rất nhiều
người "ném đá", bị xúc phạm nhưng họ
vẫn đeo đuổi một cách bền bỉ với
"sản phẩm" đầy yêu qúy mà họ đă tạo
ra. Nếu như công tŕnh này rồi tương lai
được một bộ phận người đông
đảo trong xă hội quan tâm, sử dụng, th́ đó là
một công tŕnh mang tầm vóc thế kỉ về chữ
viết của người Việt mà từ 100 năm lại
nay, ḿnh chưa thấy ai làm được.
Tuy ḿnh cũng
đă thấy một số người cũng đă tạo
ra những bộ chữ có h́nh thức khác nhau. Nhưng chắc
các bộ chữ đó c̣n khiếm khuyết nhiều nên họ
không dám trưng ra cộng đồng, hoặc họ chỉ
le lói ra nhưng không dám thi đấu một cách công khai.
Làm một cái việc
rất lớn lao mà thành công th́ việc làm của các tác giả
đó thật sự vĩ đại. Ở đời việc
ǵ mà ai cũng làm được th́ việc đó nếu
thành công th́ cũng chẳng mấy có giá trị. C̣n việc
làm lớn lao lạ lẫm mà thành công th́ công sức tiền
bạc phải đổ ra rất nhiều. Đặc biệt
những tác giả này thường ngay ban đầu rất
dễ bị một số đông người sẻ xúc phạm,
"ném đá" tới tấp không thương tiếc một
cách thường xuyên.
Thôi th́ đă dám
làm việc lớn th́ phải chấp nhận sự cản
trở vô cớ hay là cố ư của một bộ phận
không nhỏ trong xă hội là chuyện b́nh thường.
Đừng tưởng
làm tổng thống nước Mĩ là được
đại bộ phận dân chúng yêu thích, ca ngợi. May ra
điều đó chỉ chưa tới 60% mà thôi.
Chuyện hai tác giả
của công tŕnh này bị "ném đá" là b́nh thường.
C̣n ḿnh là người ủng hộ công tŕnh này bị
"ném đá", bị một số người dùng lời
lẽ tục tỉu xúc phạm, th́ ḿnh cho đó cũng là
điều b́nh thường.
(…)”
9- Bài “Vài lời
nhắn gửi”
(của TRẦN
MINH HẰNG, ngày 8-11-2022, Facebook: Trần Minh Hằng https://www.facebook.com/tranminhhang1990)
Xem toàn bài ở:
https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0/posts/876194490461333/
Phần cuối
bài như sau:
“Hai tác giả Trần
Tư B́nh và Kiều Trường Lâm đă cố gắng bỏ
ra rất nhiều công sức và thời gian để sáng tạo
ra loại chữ viết mới rất độc đáo,
tiết kiệm được thời gian và chi phí cho
người dùng, thế nhưng cuối cùng họ
được đổi lại là ǵ? Phải chăng là sự
xúc phạm thô thiển. Tôi đă theo dơi rất nhiều
comment trên hai trang “Tôi yêu chữ Việt 4.0” và fanpage Chữ
Việt Nhanh và Chữ VNSS4.0 nhiều khi thấy rất bất
b́nh và “nổi gai” về tŕnh văn hóa của một số
người. Nhiều comment dưới các tút của hai tác
giả này là những comment xúc phạm, hằn học dù những
stt chẳng gây ảnh hưởng ǵ đến họ,
không động đến miếng cơm manh áo của họ.
Khi bạn gơ những
ḍng chữ phản bác chữ VNSS4.0, trước hết bạn
hăy đọc qua nó một lần, và nếu có thời gian
hăy thử viết vài chữ (không yêu cầu phải học
vội). Bạn hăy viết thử vài chữ theo công thức
có sẵn, bạn sẽ có đủ cơ sở lư luận
để bài bác nó. Tôi nói câu này chắc chắn sẽ có những
độc giả vặn lại và so sánh. Ví dụ có
người so sánh việc học chữ để phản
bác nó với việc cảnh sát phải dùng ma túy mới
được bắt ma túy… Các bạn nên nhớ, mọi sự
so sánh đều là khập khễnh các bạn nhé. Để
tranh luận về vấn đề này nếu cần, tôi
sẵn sàng tranh luận đến cùng với các bạn.
Các bạn lại
nghĩ loại chữ này phá nát chữ quốc ngữ,
nghĩ vậy bạn càng sai, càng thể hiện cái không hiểu
về chữ Việt, văn hóa Việt của bạn. Các
tác giả và những người yêu quư chữ này cũng
chỉ mong nó được dùng song song với chữ quốc
ngữ thôi bạn nhé. C̣n mọi nỗ lực của tác giả
và mọi người đến cuối cùng trong vài chục
năm nữa cũng không được như mong muốn
th́ đành chịu. Trong chặng đường ấy họ
cũng không làm sứt mẻ một hạt cơm nào của
gia đ́nh bạn. Bạn nhớ nhé!
Các bạn cũng
đừng cho rằng, loại chữ này của những
kẻ tâm thần. Càng sai! Đầu óc bạn có sáng láng gấp
10 “bọn tâm thần” này đi, cũng không thể sáng tạo
bằng 1/10 của “những kẻ tâm thần” này.
Vậy nên, thay v́
mạt sát các tác giả và những người đang học
chữ VNSS4.0 của hai tác giả Trần Tư B́nh và Kiều
Trường Lâm, các bạn hăy sáng tạo ra một cái ǵ
đó có ích cho gia đ́nh bạn và bản thân bạn th́ thiết
thực hơn.
Vài lời trong những
phút cuối cùng của ngày đầu tháng, mồng 1 tháng 11
năm 2022.”
B̀NH LUẬN
CỦA ĐỘC GIẢ
10- B́nh luận của ông NGUYỄN TRỌNG
DŨNG, chuyên viên công nghệ thông tin (tháng 3-2021)
(Facebook: Nguyễn Trọng Dũng https://www.facebook.com/dungtrong)
"Chữ 4.0 là phát kiến lớn nhất
về tiếng Việt từ Alexandre de Rhodes”.
Đó là nhận xét của chuyên viên công nghệ
thông tin làm việc trong pḥng nghiên cứu hàng đầu.
Sau khi, ông Nguyễn Trọng Dũng, xin gia nhập
nhóm “Tôi Yêu Chữ Việt 4.0” ở Facebook (https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0), ông Dũng đặt
một số câu hỏi sâu liên quan về Chữ VN Song Song
4.0 (CVNSS4.0).
Sau phúc đáp những câu hỏi và trao đổi
qua lại giữa ông Dũng với cả hai tác giả
CVNSS4.0 là Kiều Trường Lâm và Trần Tư B́nh, bất
ngờ ông Dũng viết 1 bài dài giới thiệu công việc
anh đă và đang làm nhiều năm trong lĩnh vực xử
lư tiếng Việt ở công ty tin học hàng đầu,
cùng lư do quan tâm đến CVNSS4.0, cũng như các lư do mà
ông Dũng cho rằng "Chữ 4.0 là phát kiến lớn
nhất về tiếng Việt từ Alexandre de Rhodes”.
***
Toàn bộ bài như sau:
“Tôi xin tự thanh minh một chút để
các tác giả và thành viên khỏi nghĩ là tôi có ư bới móc
chữ 4.0.
Tôi viết ḍng code máy tính đầu tiên vào
năm 1985, ngay từ khi tiếp xúc với máy tính tôi đă
gặp khó khăn trong việc sử dụng tiếng Việt
trên máy tính.
Việc sử dụng tiếng Việt trên
máy tính không được thuận tiện như tiếng
Anh trên 4 phương diện:
- Phần mềm hoặc máy tính đang dùng
không hỗ trợ.
- Đọc: tiếng Việt khó nhận diện
dấu, nhất là với chữ hoa trên phông chữ nhỏ.
- Viết: nếu gơ nhầm sẽ mất thời
gian để sửa.
- Một số vấn đề ít nổi
trội hơn như sắp xếp, t́m kiếm.
Có hai nguyên nhân:
- Do hệ thống (máy tính và phần mềm),
- Do bản thân tiếng Việt.
Theo thời gian, nhờ tiến bộ của
công nghệ và cố gắng của các lập tŕnh viên
nguyên nhân thứ nhất được khắc phục dần
dần, dù sẽ không bao giờ được triệt
để. Về phía ḿnh tiếng Việt vẫn giữ
nguyên không có thay đổi ǵ như thời viết bằng
bút.
Từ khi là sinh viên tôi đă nghĩ cách Việt
hoá DOS, rồi đến năm 1990 khi đi làm tôi nghĩ
cách làm bàn phím và phông tiếng Việt cho Windows. Tôi bỏ ư
định này sau một thời gian v́ không có cách ǵ cài
đặt một bàn phím và bộ phông Windows hoàn hảo theo
ư tôi.
Tôi liên tục làm việc trong một pḥng
nghiên cứu hàng đầu về xử lư tiếng Việt
nhưng ít liên quan trực tiếp đến vấn đề
về bàn phím và phông chữ. Nhưng tôi vẫn quan tâm liên tục
đến vấn đề này để t́m một giải
pháp hoàn hảo ít nhất là cho bàn phím.
Các bàn phím tiếng Việt cho Windows
được dùng phổ biến ở Việt Nam không
"hoàn hảo" theo nghĩa khi gơ các chữ tiếng Việt
bị gạch đỏ, nghĩa là máy không hiểu đó
là tiếng Việt, và dùng một kĩ thuật mà Microsoft
nói là không chính thống trong tài liệu từ năm 1990.
Cho tới tận năm 2013 nhóm của tôi mới
đưa ra một bàn phím telex theo những công nghệ
chính thống để phát triển bàn phím của Microsoft.
Khi gơ tiếng Việt bằng bộ gơ này th́ các chữ sẽ
không bị gạch đỏ nữa. Tuy vậy bộ gơ
này cũng không hoàn hảo. Lỗi không tại chúng tôi, mà
để phát triển trọn vẹn chúng tôi cần những
kỹ thuật mà Microsoft chỉ dành riêng cho bàn phím tiếng
Trung, tiếng Hàn, và tiếng Nhật. Sau 2 phiên bản với
một số người dùng rất hạn chế chúng
tôi không phát triển nữa.
Sau đó với áp lực của cộng
đồng khoảng 4-5 năm sau Microsoft cũng đưa
ra một bàn phím telex chính thống. Tôi không thích dùng Windows nữa
nên cũng không muốn kiểm thử bàn phím này. Hy vọng
là v́ Microsoft làm chủ được công nghệ hoàn toàn
nên có thể khắc phục được những khó
khăn về kỹ thuật của chúng tôi.
Tuy nhiên sau hơn ba chục năm suy
nghĩ, tôi cho rằng chỉ có chữ Việt không dấu
mới có thể là "giải pháp hoàn hảo", nên tôi rất
vui mừng khi biết đến CVNSS 4.0 cách đây khoảng
1 năm. Tôi đem khoe ngay với các đàn anh đàn chị
của ḿnh. Những người này đều là những
người có gắn bó với xử lư tiếng Việt từ
những ngày đầu tiên. Tôi nói, gần như nguyên
văn: đây là phát kiến lớn nhất về tiếng
Việt từ Alexandre de Rhodes. Nhưng buồn thay mọi
người không tỏ ra một chút quan tâm. (tôi phải
đi, sẽ viết tiếp).”
11- B́nh luận của cô giáo TRẦN THỊ
MINH (ngày 13-09-2021)
(Facebook: Trần
Thị Minh https://www.facebook.com/profile.php?id=100004593123493)
Sau khi tác giả Kiều Trường Lâm chia
sẻ bài đăng: Đến bây giờ tôi vẫn
chưa t́m ra "Lỗi của Tác giả Chữ VN Song Song
4.0 là ǵ mà phần lớn cộng đồng mạng lại
chửi Tác giả?" th́ đă nhận nhiều b́nh luận
từ các bạn cộng đồng mạng "LỖI"
hay không "LỖI".
Đa số các bạn nói rằng Chữ
VNSS4.0 có "LỖI. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một
vài bạn ủng hộ Chữ VNSS4.0 hết ḿnh và đă
chia sẽ những lời tâm đắc gửi đến
Tác giả cũng như có vài lời nhắn nhủ đến
các bạn cộng đồng mạng.
Toàn bộ b́nh luận của cô giáo Trần
Thị Minh như sau:
“Tác giả không có lỗi. Chữ VNSS 4.0 không
có lỗi. Mà lỗi ở chỗ sự nhận thức của
cộng đồng mỗi khi có một sự cải cách về
chữ viết xuất hiện. Chúng ta đă từng chứng
kiến sự la ó, tẩy chay của cộng đồng mạng
đối với chữ viết cải tiến của
bác Bùi Hiền. Giờ chúng ta lại tiếp tục "nổi
giận" với chữ VNSS4.0. Đọc những
comment dưới tut này, tôi cũng không hiểu tại sao
có những người lại có những từ ngữ phản
cảm như vậy nói về chữ VNSS4.0 và nói về tác
giả của nó.
- Thứ nhất, rất có thể khi các bạn
"chửi" th́ gần như 100% các bạn chưa từng
thử hiểu cái loại chữ này như thế nào. Mà chẳng
qua chửi do quen mồm và dị ứng với chữ mới.
Sợ phải học lại, nên cứ chửi thôi. Chửi
theo quán tính, chửi theo phong trào. Mà trong câu chửi ấy chỉ
toàn thấy phản cảm, thô thiển, không có lư luận
xác đáng để người khác thấy quan điểm
của họ.
- Thứ 2: Các tác giả đă nói rất rơ,
tên của loại chữ này cũng rất rơ ràng: Chữ
VN song song 4.0 chứ không phải là chữ để thay thế
chữ QN. Nếu được dùng th́ nó sẽ tồn tại
song song với chữ QN. Ai không thích học th́ thôi. Có ai bắt
học đâu. Chữ QN vẫn tồn tại muôn đời
chứ không hề bị thay đổi, bị mất
đi.
- Thứ 3: Các bạn chửi mà không nghĩ
rằng để nghiên cứu ra loại chữ này, các tác
giả đă dốc rất nhiều tâm huyết kể cả
tiền bạc để nghiên cứu và sáng tạo ra nó. Và
công tŕnh nghiên cứu này đă được Bộ Văn
hóa – Thể thao & Du lịch cấp bản quyền. Có
nghĩa là tận TW cũng công nhận sự cải tiến
này. Tất nhiên có vận dụng được đại
trà hay không c̣n phải đợi chờ thời gian.
Vả lại chữ này không hề ảnh
hưởng đến ai, không làm bát gạo nhà bạn
vơi đi, không làm rớt giọt sữa nào trong ly sữa
của con bạn, và nếu không chửi nó th́ bạn vẫn
là bạn. Thế nhưng khi dùng những từ ngữ thô
thiển, bậy bạ mạt sát tác giả trên mạng XH
th́ có thể bạn không c̣n là chính bạn nữa! Tôi sẵn
sàng đánh giá bạn là loại vô văn hóa.
Và riêng tôi, thời gian đầu cũng thấy
nóng mắt khi đọc những thông tin về chữ viết
này. Nhưng 1 năm sau tôi đă thay đổi nhận thức.
Bởi tôi khâm phục ư chí, bản lĩnh và quyết tâm cao
của hai tác giả Kiều Trường Lâm và Trần
Tư B́nh. Tôi khâm phục và ngưỡng mộ trí thông minh
của họ. Những lắt léo trong sử dụng dấu
và nguyên âm đă được thay đổi rất hợp
lư. Hiểu rồi, tôi đă mạnh dạn thi và thấy ngỡ
ngàng v́ đợt thi nào cũng có hàng trăm bạn dự
thi. Hóa ra, loại chữ này cũng đă và đang
được “phủ sóng” ngày càng rộng. Nhiều
người đă chịu học nó. Và những người
học nó lại không ai chửi nó nữa.
Tôi tin trong tương lai, chữ VNSS4.0 sẽ
được số đông sử dụng như loại
chữ viết thứ 2 song song với chữ QN.
Hăy tin ở Hoa Hồng!”
(Xem ở:
https://www.facebook.com/truonglam.kieu.73/posts/605218980889019
Hoặc xem ở phần b́nh luận:
12- B́nh luận của doanh nhân ĐỖ HỮU VỊ (ngày 28-03-2021)
(Facebook: Đỗ Hữu Vị https://www.facebook.com/dohuuvi99)
Ngày 28-3-2021, tác giả Kiều Trường
Lâm chia sẻ một bài về CVNSS4.0 của báo Dân Việt
vào nhóm "Hội Nhập Doanh Nhân Asean" th́ bất ngờ
nhận được 3 lời khen rất đặc biệt
từ doanh nhân Đỗ Hữu Vị, Chủ tịch
HĐQT, tổng giám đốc Công ty cổ phần công nghệ
KTS VIP, diễn tiến như sau.
Lời khen đầu tiên của ông Vị:
"TUYỆT VỜI. HAI TÁC GIẢ NÀY GIỎI
THẬT. CÓ THỂ MỘT NGÀY NÀO ĐÓ CHÚNG TA SẼ DÙNG BỘ
CHỮ VIẾT NÀY."
Sau khi chúng tôi cảm ơn lời khen th́ ông
Vị viết tiếp:
"Tuyệt vời. Cám ơn ngài. Chắc
chắn chúng ta sẽ tiến trên nền văn minh thời
đại công nghệ mới và lịch sử và các thế
hệ sau sẽ ghi nhận những phát minh vĩ đại
này!".
Hôm sau, chúng tôi báo tin ông Vị 2 lời khen
trên đă được đăng trong một bài khác về
chữ 4.0 của báo afamily. Xem tin xong, ông Vị viết:
"Thực sự các anh rất đặc
biệt, điều rất đặc biệt đó
được thể hiện và ḿnh chứng bằng hệ
thống chữ viết đặc biệt, phù hợp với
thời đại công nghệ, phù hợp với văn
hoá, ngôn ngữ tiếng Việt... Chữ viết thay đổi
cho phù hợp tiên tiên tiến thời đại nhưng Tiếng
nói Việt Nam không thay đổi, văn hoá dân tộc không
thay đổi ... Nói rằng đây là công tŕnh nghiên cứu,
phát minh vĩ đại của Việt Nam cũng đúng!
Lịch sử sẽ ghi nhận, hậu thế
sẽ ghi nhận công đức lớn lao của các quí vị!".
Nguồn 3 lời khen, ở phần b́nh luận:
https://www.facebook.com/groups/hoanhapdoanhnhanasean/posts/5907242285967885/
Hay xem ở:
13- B́nh luận của
độc giả GIANG HOANG (ngày 27-08-2021)
(Facebook: Giang Hoang https://www.facebook.com/hoang.giang.1988)
Toàn bộ b́nh luận của độc giả
Giang Hoang như sau:
“Đầu tiên em xin được ủng
hộ anh hết ḿnh. Về nguyên nhân em xin được
nói từng ư như sau:
- Đây là công tŕnh sản phẩm của
người Việt, không v́ lí do ǵ người Việt
không ủng hộ. Nên nhớ chữ Quốc ngữ không do
người Việt sáng tạo mà là công tŕnh của môt giáo
sỹ người Bồ và người Việt cũng
không sử dụng nó hay công nhận nó là địa vị
chính thức mà do Phó Đề Đốc người Pháp
ép phải dùng. Ai tôn thờ chữ quốc ngữ th́ cứ
tôn thờ chứ em th́ vẫn hi vọng người Việt
dùng chữ mà người Việt nghĩ ra.
- Nếu bảo đây chỉ là chút cải
tiến so với chữ gốc th́ em thấy các cụ nhà
ta cũng nghĩ ra chữ Nôm từ việc cải tiến
chữ Hán và người Việt vẫn coi chữ Nôm là
hàng Việt nên công tŕnh của anh hoàn toàn giống như
công tŕnh của chữ Nôm vậy.
- Việc lo lắng phải in lại các
văn bản chỉ là lời nguỵ biện. Hàng năm
tất cả các tác phẩm, văn bản đều
được tái bản in lại dù chẳng có ǵ đổi
mới, từ sách cho trẻ đi học cho đến các
văn bản pháp quy. Ngoài ra, dưới thời kỳ thay
đổi chữ viết hoàn toàn có thể bảo lưu
các văn bản cũ dùng song song. Ở những nước
đa ngôn ngữ, các văn bản của họ đều
có nhiều phiên bản ở các ngôn ngữ khác nhau. Nếu
1 ngày chính phủ ra văn bản coi tiếng anh là ngôn ngữ
thứ 2 th́ tất cả các văn bản hiện có đều
phải có thêm 1 bản tiếng anh. Việc in ấn không
nên được mang ra làm lư do ở đây.
- Nếu cộng
đồng vẫn không thoải mái với việc in ấn
thêm văn bản là tốn kém th́ chúng ta có thể tiếp cận
theo 1 cách khác. Ở thời đại 4.0 và chữ của
anh cũng là chữ Việt 4.0 tất cả các văn bản
có thể được chuyển thành tài liệu online trên
mạng, thế là không đụng đến tiền bạc
của ai nữa.
Chúc anh và dự án thành công. Mong một ngày
đất nước sử dụng thứ chữ
được làm ra bởi người Việt.
(Nguồn, xem ở
phần b́nh luận: https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=593986935345557&id=100042027666178)
BÀI PHỎNG VẤN ĐỘC GIẢ
14- Phỏng vấn độc giả TẠ
THU HÀ
(Facebook: Thu Hà https://www.facebook.com/thuhaagribankhanoi)
Toàn bộ 3 câu hỏi
phỏng vấn và trả lời của Thu Hà như sau:
1. Độc giả cảm nhận như
thế nào về CVNSS4.0 sau khi đă áp dụng thành công?
- Thu Hà: Hiện nay, người dùng máy tính
và điện thoại di động tại VN đang quen
dùng kiểu gơ tiếng Việt là Telex. Tuy nhiên, quy tắc gơ
của Telex khá dài và nếu gơ sai th́ người dùng sẽ
phải xóa hết đi và gơ lại từ đầu.
Đây là hạn chế rất lớn đối với những
người trẻ tuổi, những người luôn muốn
mọi thao tác của ḿnh trên máy tính và điện thoại
được thực hiện nhanh nhất. V́ vậy, khi
Chữ VN Song Song 4.0 được áp dụng thành công, chắc
chắn sẽ khiến những người dùng trẻ tuổi
tiếp nhận và sử dụng, v́ Chữ VNSS dường
như đă khắc phục được mặt hạn
chế của Telex.
2. Độc giả thấy có khả
năng trong tương lai được giới trẻ sử
dụng không?
- Thu Hà: Như đă đề cập tại
câu 1, CVNSS 4.0 có khả năng cao được giới trẻ
đón nhận, nhờ sự hợp lư và ngắn gọn của
nó. Việc học CVNSS 4.0 chắc chắn sẽ không phải
là điều khó khăn đối với họ. Bên cạnh
đó, sự mới lạ cũng là một yếu tố
lôi cuốn người dùng trẻ tuổi. Và biết
đâu, chính họ sẽ là những nhân tố tích cực
nhất trong việc ứng dụng CVNSS 4.0 vào các lĩnh vực
của cuộc sống.
3. Độc giả cảm nhận như
thế nào về tính thẩm mỹ của Chữ Cvnss4.0
- Thu Hà: Khi nh́n vào một đoạn
văn bản được soạn thảo bằng
CVNSS4.0, theo cách chúng ta nh́n vào một bức ảnh ảo
không gian ba chiều (một loại ảnh thời trẻ
thơ chúng ta hay xem để thư giăn đầu óc), th́
nhận thấy CVNSS 4.0 quả là đều đặn và
đẹp mắt. Mỗi từ có số lượng chữ
cái khá đều nhau, không có từ nào quá dài hoặc quá ngắn,
cũng không bị các dấu làm cho rối mắt. Nói chung,
CVNSS 4.0 có tính thẩm mỹ cao.
Ngoài ra, tôi cũng muốn nói đến tính
cần thiết của một kiểu chữ mới ngắn
gọn hơn, hợp lư hơn kiểu chữ Quốc ngữ
hiện tại như sau:
Thật ra nhu cầu rút gọn chữ viết
đă có từ lâu, thể hiện ở việc chúng ra luôn
tự nghĩ ra cách viết tắt, thậm chí có cả 1
môn học gọi là tốc kư. Thế nhưng, v́ mỗi
người tự nghĩ ra theo cách của ḿnh, nên nhiều
lúc chỉ có người viết mới đọc đúng
được chữ do chính họ viết, c̣n đưa
người khác sẽ không thể đọc được
do không nắm được quy luật. V́ vậy, rất
cần thiết có 1 kiểu chữ viết nhanh, với quy
luật dễ nhớ, dễ viết, dễ đọc. Và
có lẽ CVNSS 4.0 đă đáp ứng được tính cần
thiết này. Quan trọng nhất, CVNSS 4.0 chỉ là 1 công
tŕnh cải tiến nhằm mục đích chữ viết
của nước ta được hoàn thiện hơn,
đẹp mắt hơn, chứ tuyệt đối không
làm ảnh hưởng đến ngôn ngữ Việt,
văn hóa Việt. Theo em hiểu, điều mà CVNSS 4.0 muốn
cải tiến chính là CHỮ Việt, không phải là TIẾNG
Việt.
(Nguồn: https://www.facebook.com/photo/?fbid=473197814091137&set=a.151203532957235)
15- Phỏng vấn độc giả HOÀNG
VĂN BÁT
(Facebook: Bát Hoàng https://www.facebook.com/bat.hoang.9)
Nhà giáo Hoàng Văn Bát, là một trong những
người tiên phong đầu tiên đă học và yêu thích
CVNSS4.0. Trước ngày công bố CVNSS4.0 - 1/4/2020, tác giả
Kiều Trường Lâm đă liên hệ để phỏng
vấn.
Toàn bộ 3 câu hỏi phỏng vấn và trả
lời của ông Hoàng Văn Bát như sau:
1. Độc giả cảm nhận như
thế nào về cvnss 4.0 sau khi đă áp dụng thành công?
- Hoàng Văn Bát: CVNSS4.0 đă giải quyết cơ bản
những nhược điểm của chữ Quốc ngữ,
thống nhất cách đánh vần và đọc, rút ngắn
chữ viết.
2. Độc giả thấy có khả
năng trong tương lai được giới trẻ sử
dụng không?
- Hoàng Văn Bát: Chữ VN song song 4.0 (CVNSS
4.0) nối tiếp thành quả của Chữ Việt Nhanh
(CVN) đưa bảng chữ cái chữ quốc ngữ từ
29 chữ về 26 chữ cái, giống bảng chữ cái
Anh Mỹ. (Do Hoa Kỳ chiếm vị trí thượng tôn
trong cả hai ngành công nghiệp trên nên tiêu chuẩn ISO này
được xây dựng dựa trên Chuẩn mă trao đổi
thông tin Hoa Kỳ (tức ASCII, bộ kư tự dùng cho 26 × 2
chữ cái của bảng chữ cái tiếng Anh). Về
sau, các tiêu chuẩn như ISO/IEC 10646 (Unicode Latinh). Nên tôi tin
rằng CVNSS 4.0 sẽ được giới trẻ tin dùng.
3. Độc giả cảm nhận như
thế nào về tính thẩm mỹ của Chữ VN Song
Song 4.0
- Hoàng Văn Bát: CVNSS 4.0 thay những chữ
có râu như: Ă, â, ê, ô, ơ, ư bằng những chữ
cái và thay sáu (06) dấu thanh (không dấu, sắc, huyền,
hỏi, ngă, nặng) bằng các chữ cái rất hợp
lư.
Từ cơ sở đó, CVNSS 4.0 viết
nhanh hơn, đẹp hơn chữ quốc ngữ và chữ
Anh, tiện lợi hơn khi viết rất nhiều. Nó
đă đơn giản hóa thao tác nên gơ bàn phím rất nhanh.
CVNSS 4.0 rất dễ tiếp thu, v́ đọc
và đánh vần hoàn toàn như chữ quốc ngữ.
Người đọc thông viết tạo chữ quốc
ngữ chỉ cần dùng bảng tóm tắt đối chiếu
sau ba (03) đến năm (5) lần là có thể thao tác
được rồi. (Đọc và viết CVNSS 4.0 thành
thạo).
CVNSS 4.0 là một bước tiến tất
yếu để hoàn thiện cho chữ quốc ngữ
trong thời đại công nghệ 4.0 như hiện nay. Là
phương tiện để chuyển tải nhanh nhất,
tiện lợi nhất toàn bộ văn minh của thế
kỷ 21 của dân tộc VN với thế giới. Tôi kỳ
vọng và tin tưởng chắc chắn công tŕnh này sẽ
được giới trẻ VN lựa chọn và sử dụng
làm phương tiện biểu đạt của ḿnh.
Xin chân thành cảm ơn và kính chúc hai (2)
đồng tác giả công tŕnh CVNSS 4.0. sức khỏe, hạnh
phúc và thành công.
(Nguồn: https://www.facebook.com/photo/?fbid=472640650813520&set=a.151203532957235)
CÁC BÀI BÁO
16- Bài “Thêm một
công tŕnh cải tiến chữ quốc ngữ: Chữ Việt
Nam song song 4.0”
(MỸ QUYÊN - 02/02/2020 - Báo mạng Thanh Niên
Online)
Đoạn mở
đầu như sau:
“Bắt đầu nghiên cứu về các chữ
cái thay cho dấu của chữ quốc ngữ từ nhỏ,
Kiều Trường Lâm (Hà Nội), 34 tuổi, đến
nay đă hoàn thành công tŕnh chữ viết hoàn toàn khác biệt
so với chữ hiện tại để cải tiến
chữ quốc ngữ.
Công tŕnh này có tên Chữ Việt Nam song song
4.0, được Kiều Trường Lâm hoàn thiện sau
khi phối hợp nghiên cứu của ḿnh với công tŕnh cải
tiến chữ quốc ngữ có tên "Chữ Viết
Nhanh" của tác giả Trần Tư B́nh (hiện
đang ở Úc).”
17- Bài “Tác giả
Chữ Việt Nam song song 4.0 bị lập nhóm anti: Tuy buồn
nhưng vẫn vui v́ vừa nhận 1 đề nghị
không tưởng” (144 lần Chia sẻ, 1800 Thích)
(THANH HƯƠNG - Tháng 4/2021 - Theo Trí Thức Trẻ)
Xem ở:
"Một chuyên gia CNTT đang công tác tại
Viện Công Nghệ Thông tin, sau khi thử học chữ
đă thốt lên rằng: "CVNSS 4.0 là phát kiến lớn
nhất từ Alexandre De Rhodes", tác giả Kiều
Trường Lâm chia sẻ.
Tác giả Chữ Việt Nam song song 4.0: Dự
định in sách và vận động dạy chữ mới
ở trường THPT và đại học, sẽ dạy
chữ mới cho các con khi đủ tuổi.”
18- Bài “Tác giả
Chữ Việt Nam song song 4.0: Nhiều người từng
chửi ḿnh giờ lại mê chữ của ḿnh, đă tổ
chức 6 đợt thi viết chữ với tổng giải
thưởng tới 72 triệu” (98 Chia sẻ, 2000 Thích)
(THANH HƯƠNG, - Tháng 3/2021 - Theo Trí Thức
Trẻ)
19- Bài Tác giả
Chữ VN song song 4.0: "Nhận gạch đá nhưng
độc giả vẫn thức đêm học chữ mới
của tôi" (1900 Thích)
(HÀ MINH - Chủ nhật, 28/03/2021 – Báo mạng Dân Việt)
Đoạn mở đầu như sau:
“Tác giả Kiều Trường Lâm cho rằng,
con đường hướng đến thành công th́ phải
chấp nhận dư luận. Anh không cảm thấy sốc
v́ mọi người "ném đá" mà hiện tại
có nhiều người ủng hộ chữ viết của
anh.”
20- Bài “Tác giả
Chữ Việt Nam song song 4.0 tham vọng chinh phục cả
nước” (919 Thích)
(CẨM MỊCH - Chủ nhật, 21/02/2021 –
Tạp chí điện tử Người Đưa Tin)
Đoạn mở đầu như sau:
Tác giả Kiều Trường Lâm bày tỏ:
“Một vài chuyên gia công nghệ thông tin nói Chữ Việt
Nam song song 4.0 là què quặt, th́ hăy chứng minh nó què quặt
ở chỗ nào?”.
Mặc dù khẳng định, nhóm tác giả
không nhằm mục đích thay thế Chữ Quốc ngữ,
nhưng tác giả Kiều Trường Lâm vẫn đang
gieo một hy vọng: “Chữ Việt Nam song song 4.0 đang
trong quá tŕnh quảng bá rộng răi đến mọi đối
tượng. Giả sử, đến một giai đoạn
nào đó, đạt được hàng triệu độc
giả th́ độc giả mới chính là những người
có tầm ảnh hưởng tác động đến
Chính phủ có thay thế Chữ Quốc ngữ hay không...”
21- Bài “Bị phản
đối kịch liệt, tác giả “Chữ Việt Nam
song song 4.0” lên tiếng: Chỉ mất 3 buổi học là
thành thạo kiểu chữ mới này” (8000 Thích)
(VÂN TRANG - 04/04/2020
– Theo Trí Thức Trẻ)
Đoạn cuối cùng như sau:
“Theo tác giả, sở dĩ tên gọi của
kiểu chữ mới là "Chữ VN song song 4.0" là v́
đây không phải chữ viết thay thế chữ Quốc
ngữ mà chỉ là một kiểu chữ viết tay hoặc
nhắn trên màn h́nh, máy tính. Kiểu chữ sẽ cho phép
người dùng đánh không dấu rất nhanh mà không phải
lo về sự hiểu nhầm ư nghĩa, khiến việc
đánh máy trở nên nhanh và dễ dàng mà không cần thông qua
phần mềm nào.
Tác giả Trần Tư B́nh khẳng định
không hề có mục đích cải tiến chữ Quốc
ngữ: "Gọi là Chữ VN song song v́ chúng tôi không có tham
vọng dùng nó thay thế chữ Quốc ngữ như một
số thông tin thời gian gần đây. Bộ chữ của
chúng tôi chỉ là một loại chữ viết tắt
không dấu, dùng song song với chữ Quốc ngữ.
Đó là cách viết tay hay viết trên điện thoại
và không cần dùng bất cứ phần mềm nào".
22- Bài “Chữ VN
Song Song 4.0 tham gia cùng công nghệ Blockchain trong quá tŕnh chuyển
đổi số”
(PV – Thứ bảy
10/09/2022 – Báo mạng Dân Việt)
Đoạn cuối cùng như sau:
“Anh Long nhận định về cvnss 4.0:
"Đây là dự án đầy nỗ lực đóng
như một sự góp thêm hỗ trợ chữ viết tiếng
Việt của nhóm tác giả tuy chưa dựa trên một
lập luận ngôn ngữ học nào, mà dựa trên những
mong muốn rất phi ngôn ngữ học tức là viết
không dấu và tối ưu hóa bằng mọi giá, nên hóa ra
nó lại tạo ra các động lực khác như một
gợi ư quan trọng về công nghệ trong việc tận
dụng Cvnss 4.0 cho nhiều mục đích khác nhau thay v́ bài
xích nó"’
23- Bài “Cô giáo mở
lớp dạy miễn phí, có tiền là đi... từ thiện”
(TÀO NGA – Thứ bảy 24/08/2022 – Báo mạng
Dân Việt)
Xem ở:
[Trích đoạn]
“Mới đây, cô Thái biết đến công
tŕnh chữ VN song song 4.0 (CVNSS 4.0) của 2 tác giả Kiều
Trường Lâm với nghiên cứu "Kư hiệu dấu"
phối hợp nghiên cứu "Chữ Việt nhanh" của
tác giả Trần Tư B́nh (hiện đang ở Australia).
Đây là công tŕnh sử dụng 26 chữ cái La-tinh, trong
đó dùng 18 chữ cái La-tinh để thay thế dấu
thanh và dấu phụ cho chữ quốc ngữ. CVNSS 4.0 có
thể được ứng dụng trong thời đại
công nghệ 4.0 v́ không xuất hiện tượng bị lỗi
phông chữ ở bất kỳ máy tính hay trên bất kỳ
điện thoại di động nào.
Cô Thái rất
ṭ ṃ về chữ viết này và quyết định tự
học. Sau 1 tuần, cô có thể đọc viết trôi chảy.
"Tôi thấy đây là kiểu chữ rất hay, tiện
lợi, dùng trong lĩnh vực công nghệ thông tin. V́ chữ
không dấu nên không bị nhầm lẫn và rút gọn
được nhiều thời gian cho thế hệ trẻ",
cô Thái chia sẻ.
Cùng với dạy
học môn Văn, cô Thái đă mở lớp daỵ thêm chữ
CVNSS 4.0 với mục đích "sau này có lúc cần dùng tới".
Cô Thái cho biết, cô tự soạn giáo án dạy chữ theo
quy cách như một bài dạy Văn là theo phương
pháp tích hợp. Chỉ sau vài buổi dạy các em có thể
tự đọc, viết.”
CÁC VIDEO
24- Video “Chữ Việt
Nam song song 4.0”: Giải pháp khắc phục nhầm lẫn
khi viết không dấu”
(ngày 3-4-2020, MUTEX thực hiện, dài 3 phút 37
giây, 4 ngh́n lượt xem, 758 b́nh luận)
Xem ở:
25- Video “8 bài tự
học tốc kư chữ Việt song song 4.0 trong 90 phút” do
Nguyễn Văn Luận thực hiện năm 2024.
-
Video
1: https://www.facebook.com/nguyen.van.luan.547754/videos/1743766409799260/
-
Video 2: https://www.facebook.com/nguyen.van.luan.547754/videos/1653303878917390/
-
Video 3 & 4: https://www.facebook.com/nguyen.van.luan.547754/videos/1337558200565486
-
Video 5 & 6: https://www.facebook.com/nguyen.van.luan.547754/videos/1790252861789248/
-
Video
7 & 8: https://www.facebook.com/nguyen.van.luan.547754/videos/3790306007901587/
26- “20 Video vỡ
ḷng CVNSS4.0 trên YouTube” do Nguyễn Minh Khuê thực hiện
vào năm 2023.
(Facebook: Minh Khuê
Nguyễn https://www.facebook.com/profile.php?id=100069534550765,
Email: nkhue328@gmail.com)
Xem toàn bộ 20
Video ở:
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/20VideoVoLongCVNSSTrenYouTube.htm
--------------------------------
C- 19 BÀI
VỀ CHỮ VIỆT THỜI CÔNG NGHỆ SỐ CỦA
LONG NGO (chuyên viên xử lư ngôn ngữ tự nhiên)
Từ
ngày 14-8-2022 đến ngày 13-5-2023, Thạc sĩ Long Ngo
đăng trên Phây búc (Facebook) ở nhóm “Tôi Yêu Chữ Việt
4.0” một loạt hơn 20 bài ngắn dài liên quan đến
chữ Việt thời công nghệ số, như về: Chữ
Quốc Ngữ, bộ gơ tiếng Việt, Chữ VN Song
Song 4.0, v.v …
Sau
đây là tựa đề 19 bài trong loạt bài trên.
- Chữ VN Song Song 4.0 (Cvnss4.0)
- Cvnss4.0 - Phát triển như thế nào?
- V́ sao Cvnss4.0 bị hiểu lầm?
- Có bao nhiêu chữ biến thể từ chữ Việt
truyền thống hiện nay?
- Kỳ 1. Kư sự bộ gơ tiếng
Việt - Sự xuất hiện của “VIQR”
- Kỳ 2. Kư sự bộ gơ tiếng Việt -
Đi t́m một tiêu chuẩn thống nhất (?)
- Cvnss4.0 trong bối
cảnh cách mạng công nghệ 4.0
- Cvnss4.0 về mặt ngôn ngữ
- Cvnss4.0 - Thuộc nhóm các ngôn ngữ IAL?
- Chữ Quốc Ngữ trong tiến tŕnh lịch sử
dân tộc
- Cvnss4.0 trong hành tŕnh t́m tiếng nói đồng thuận
- Tiện ích nhỏ từ Cvnss4.0 mang
lại
- Cvnss4.0 dưới góc nh́n mă hóa
- Những chữ cái dùng “lậu”
- Vũ điệu của những con chữ
- Cvnss4.0 từ “phát kiến” đến sự h́nh
thành giả thuyết cho bộ chữ Bila
- Giá trị tiếng Việt qua các minh chứng. Thêm
góc nh́n từ Cvnss4.0
- Chữ Việt cổ qua lăng kính Cvnss4.0
- Mạn đàm về thanh điệu trong tiếng
Việt từ quá khứ đến tương lai
Xem toàn bộ 19
bài ở:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/19BaiVeChuVietThoiCongNgheSo.htm
Vài
nét về Thạc sĩ Ngô Hoàng Đại Long (Long Ngo)
Hiện
là Nghiên cứu viên tại Phân hiệu Đại học Quốc
gia-TP.HCM tại tỉnh Bến Tre, có nhiều công tŕnh khoa học
– được công bố trên Scopus & WoS - liên quan đến
hướng nghiên cứu của ḿnh về Địa lư
ngôn ngữ, nhất là các Ứng dụng của xử lư
ngôn ngữ tự nhiên trong GIScience.
--------------------------------
D- CÁC CUỘC
THI TRỰC TUYẾN (ONLINE) CÓ THƯỞNG CVNSS4.0
Sau khi CVNSS4.0 ra
đời vào cuối tháng 3-2020, hai tác giả CVNSS4.0 đă
đều đặn tổ chức các cuộc thi trực
tuyến (online) có thưởng Chữ VN Song Song 4.0, mỗi
2 tháng một lần. Tham gia Ban giám khảo có kỹ sư
tin học Chu Cẩm Tú Linh
(Facebook: Chu
Cẩm Tú Linh https://www.facebook.com/linhcct).
Bất cứ ai
cũng có thể tham gia nếu có tài khoản Phây búc
(Facebook). Đến thời điểm này (tháng 6/2023)
đă có 28 cuộc thi.
Theo kế hoạch,
các cuộc thi trực tuyến sẽ tiếp tục cho
đến hết năm 2027 (và có thể tiếp tục
nhiều năm sau đó nếu số người tham gia
đông đảo) ở Fanpage Chữ Việt
Nhanh & Chữ VN Song song 4.0 (https://www.facebook.com/fanpageCVN) và ở
nhóm “Tôi Yêu Chữ Việt
4.0” trên Phây Búc Facebook (https://www.facebook.com/groups/toiyeuchuviet4.0/).
* Tổng Giải
Thưởng mỗi cuộc thi: 12,000,000₫.
Chia ra 3 phần
như sau: Bạn tham gia phần nào cũng được,
hoặc cả 3 phần.
-
Phần
Một (Giải Nhất 1,500,000₫, giải Nh́
500,000₫).
Trả lời đúng hết và
nhanh nhất nh́ 10 câu hỏi trắc nghiệm về Chữ
VN Song Song 4.0 (Cvnss4.0).
-
Phần
Hai (3 giải, mỗi giải 1,000,000₫).
Viết đúng 2 câu thơ Kiều
bằng Cvnss4.0.
-
Phần
Ba (Giải Nhất 5,000,000₫, giải Nh́ 2,000,000₫).
Quảng bá Cvnss4.0 hữu hiệu nhất.
* Xem mẫu thể
lệ, giải thưởng và đề thi Cuộc thi trực
tuyến (online) có thưởng CVNSS4.0 đợt 28 ở 1
trong 2 đường dẫn sau:
Trung b́nh mỗi
đợt thi vừa qua có gần 100 người tham gia.
Sau đây là b́nh luận
của độc giả Hồng Là tham gia thi cuộc thi
đợt tứ 18 và trúng giải thưởng 2 triệu :
"Em xin chân thành
cảm ơn chương tŕnh đă tạo lên một ngôi
nhà trí tuệ một trường đời thật bổ
ích .
Học chữ
vnss4.0 đă động năo thông minh thêm mà vẫn có phần
thưởng
Em cảm ơn
chương tŕnh nhiều.
💃Em xin chany thahl camz ono chuzo trihl das
taor leny woiy nhal trij tuef motf truzk doik thatf boq ikj
Hocr chuw vnss4.0 das
dogf naos thogy mihp themy mal vang coj fand thuzv
Em camz ono chuzo trihl
nhiwd."
Nguồn: (xem ở
phần b́nh luận)
--------------------------------
E- CƠ DUYÊN RA ĐỜI CHỮ VN SONG SONG 4.0
NĂM 2020
(Người viết bài: Trần Tư B́nh, tháng 5-2020)
Để hiểu câu chuyện thú vị rất t́nh cờ
về cơ duyên ra đời Chữ VN
Song Song 4.0 (CVNSS4.0) năm 2020, tưởng cũng cần
nhắc lại nét về cấu trúc của bộ chữ.
CVNSS4.0
gồm 2 phần, tất cả có 52 qui tắc.
- Phần thứ
Nhất: có 34 qui tắc rút gọn tối đa Chữ
Quốc ngữ (CQN) để tạo thành Chữ Việt
Nhanh (CVN) vẫn c̣n dấu thanh và dấu phụ. CVN do tác giả Trần Tư B́nh sáng tạo từ
năm 1977.
- Phần thứ
Nh́: Sau đó, dùng 18 chữ cái, gọi là Kư Hiệu Dấu
(KHD) đặt ở cuối từ thay thế các dấu
thanh và dấu phụ cho CVN th́ mới tạo thành CVNSS4.0. Và
18 chữ cái KHD th́ do tác giả Kiều Trường Lâm sáng
tạo từ năm 2010.
1) Chữ Việt Nhanh là ǵ và v́ sao được tác
giả Trần Tư B́nh sáng tạo từ năm 1977?
Năm 1976, tôi 22 tuổi, đang là sinh viên trường
ĐH. Tổng Hợp TP.HCM (tên cũ ĐH. Văn Khoa Sài
g̣n) t́nh cờ mượn ở thư viện cuốn sách
gần 400 trang “Vấn đề cải tiến chữ Quốc
ngữ”, Nxb Văn Hoá, Hà Nội, 1961. Quyển sách gồm
các báo cáo và tham luận đọc trong Hội nghị 3 ngày
bàn về vấn đề cải tiến chữ Quốc
ngữ.
Đọc mục lục,
tôi ngạc nhiên lắm, v́ theo hiểu biết của tôi khi
ấy th́ chữ Quốc ngữ đă hoàn thiện rồi,
sao lại có cả một hội nghị bàn về cải
tiến chữ Quốc ngữ tổ chức tại Hà Nội
năm 1960?
Quyển sách tŕnh bày: những
điều bất hợp lư của chữ Quốc ngữ;
các đề nghị cải tiến chữ Quốc ngữ
đă có từ trước cho đến thời điểm
ấy; và 20 bài tham luận của những nhà ngôn ngữ học
ở miền Bắc lúc ấy, cũng như của những
vị trí thức ở ngành khác như Gs. Hoàng Xuân Nhị,
Gs. Hoàng Tụy v.v.
Đọc sách xong, tôi mới
hiểu chữ Quốc ngữ c̣n một số hạn chế.
Lúc ấy rănh rỗi, tôi suy nghĩ có cách nào viết hợp
lư và gọn hơn nữa không, v́ mỗi lần cải tiến
chữ viết là rất nhiều nhiêu khê tốn kém, cho nên
nếu cải tiến th́ nên cải tiến triệt để
hầu tiết kiệm được nhiều giấy mực?
Tôi đă nghĩ ra cách tốc kư có hệ thống 52 vần,
vốn có 3 hoặc 4 mẫu tự, xuống c̣n 2 mẫu tự
cho mỗi vần.
Tôi bèn viết một
bài viết ngắn “Thử đề nghị cải tiến
chữ Quốc ngữ” trong đó chọn lọc các
đề xuất cải tiến của các vị khác về
phụ âm đầu, phụ âm cuối từ trong quyển
sách này, cộng thêm cách tốc kư có hệ thống 52 vần,
vốn có 3 hoặc 4 mẫu tự, xuống c̣n 2 mẫu tự
cho mỗi vần mà tôi vừa nghĩ ra. Viết xong bài, tôi
t́m gặp một giáo sư dạy ngôn ngữ trong khoa của
tôi lúc ấy (lâu quá quên tên) để hỏi ư kiến. Qua
ngày sau, xem xong vị ấy nói đại ư “đất
nước ta vừa hết chiến tranh, c̣n nhiều việc
phải làm, em cứ tiếp tục sưu tầm tài liệu
và sau này nếu nhà nước đặt lại vấn
đề cải tiến chữ Quốc ngữ th́ em viết
bài nêu ư kiến …”.
Năm 1980, tôi rời VN, định cư ở nước
ngoài. Tôi nghĩ các ư tưởng tốc kư năm nào chắc
sẽ không bao ǵờ được viết ra.
Nhưng những năm đầu sau năm 2000, khi thấy
người Việt ‘chat’ trên mạng hoặc viết tin nhắn
ở ĐTDĐ, họ tốn thời giờ nhiều
hơn khi phải viết những chữ có các vần 3 hoặc
4 mẫu tự mà trước đây tôi đă nghĩ ra cách
tốc kư mỗi vần chỉ c̣n 2 mẫu tự. Tôi bèn nhờ
cháu tôi ở VN sao chụp quyển sách nói trên và bắt
đầu viết bài “Tốc Kư Chữ Việt” năm 2006.
H́nh 1: Mục Lục sách “Vấn
đề cải tiến chữ Quốc ngữ”, Nxb,
Văn Hóa, Hà Nội, 1961
H́nh 2: Mục Lục và trang sau chót sách “Vấn
đề cải tiến chữ Quốc ngữ”, Nxb,
Văn Hóa, Hà Nội, 1961.
Bài “Tốc Kư Chữ Việt” tôi viết gồm
một số đề xuất của những người
khác và kết hợp với một số đề xuất
tự nghĩ ra, rồi tạo thành một kiểu chữ
Việt rất ngắn gọn nhưng vẫn c̣n các dấu
thanh và dấu phụ. Tôi đặt tên bộ chữ tốc
kư này là Chữ Việt Nhanh (CVN). (https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNhanhKieuChuVietCucNgan.htm).
Viết xong bài
“Tốc Kư Chữ Việt”, tôi đă
gởi bài lên diễn đàn của một số mạng
trong và ngoài nước, cũng như tiến hành một
số sinh hoạt quảng bá phương pháp tốc kư
Chữ Việt Nhanh (CVN).
Sau đây là
một số thành công và sinh hoạt tiêu biểu:
· Tiến sĩ Ngô Đ́nh Học (hocngo@gmail.com), ở
Hoa Kỳ, tác giả bộ gơ đa năng WinVNKey
(winvnkey.sf.net), đă tích hợp các cách tốc kư CVN vào
WinVNKey, gơ chữ tốc kư mà máy vi tính vẫn hiện ra chữ
Việt trọn vẹn, giúp tiết kiệm gần 25% thời
gian gơ tiếng Việt trên máy tính. Xem hướng dẫn phương
pháp gơ tắt này ở: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/PhuongPhapMoiGoTatChuViet.htm
· Kĩ sư công nghệ thông tin Huỳnh
Trọng Nghĩa (masterlingyun@gmail.com), ở VN, tạo ra bộ gơ trực tuyến ChuVietNhanhKey http://chuvietnhanhkey.sf.net giúp tiết kiệm
gần 25% thời gian gơ tiếng Việt.
·
Diễn đàn công nghệ thông tin
Tinh Tế (tinhte.vn) tạo khu vực riêng “Chữ Việt
Nhanh” năm 2015 để tác giả phổ biến bài vở
và các cuộc thi CVN ở: https://tinhte.vn/forums/chu-viet-nhanh.639/
·
Nhà xuất bản Trẻ ở Tp.HCM
đă phát hành quyển sách Chữ Việt Nhanh năm 2011.
Xin xem ở: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/Sach-ChuVietNhanh.pdf
·
Phương pháp tốc kư CVN đă
được giới thiệu ở Nhà Văn hóa Thanh niên
TP.HCM, vài trường Đại học và Cao Đẳng ở
Tp.HCM. Xem tiêu biểu ở:
·
Báo Tuổi trẻ online có bài báo
của nhà báo Nhật Minh (tên thật
là Nguyễn Hữu Thiện, người sáng lập tạp chí eChip) về
phương pháp tốc kư CVN tích hợp vào bộ gơ
WinVNKey https://tuoitre.vn/nhip-song-so/go-tat-ma-bung-ra-chu-viet-tron-ven-685359.htm
2) Kư Hiệu Dấu là ǵ và v́ sao được tác giả
Kiều Trường Lâm sáng tạo từ năm 2010?
Kiều Trường Lâm c̣n trẻ nhưng thích nghiên cứu
ngôn ngữ. Tôi hỏi Lâm duyên cớ ǵ khiến Lâm suy
nghĩ về 18 chữ cái làm Kư Hiệu Dấu?
Lâm trả lời:
“Em nghĩ ra kí hiệu dấu năm lớp 2 nhưng
thời đó chỉ có 5 kí hiệu dấu ra đời
như: J, L, D, S, R. Thời c̣n nhỏ, em chủ yếu dùng
để chơi chữ. Năm học lớp 6, em bắt
đầu học tiếng anh và thấy tiếng anh không có
dấu. Lúc này em bắt đầu nghĩ đến tạo
ra cho tiếng việt không dấu. Nhưng quá tŕnh sáng tạo
khó khăn v́ âm vần tiếng việt nguyên âm đôi ba
không xử lí được và em bắt đầu thử
dùng các vần chữ Quốc ngữ bỏ dấu nhưng
lúc đó vẫn rất phức tạp v́ em áp dụng cả
chữ Telex. Cho đến cuối năm lớp 10 th́ ra
đời thêm 10 kư hiệu dấu tiếp theo đại
diện cho dấu mũ và dấu móc câu.”
Từ năm 2010, Lâm suy nghĩ hoàn chỉnh cách thay dấu
CQN bằng 18 chữ cái la-tinh.
Năm 2012, Lâm đă gởi bài "Kư hiệu dấu
cho Chữ Quốc ngữ" (http://chuvietnhanh.sourceforge.net/KyHieuDauChoChuQuocNgu.htm) để nhờ
tôi đăng trên website Chữ Việt Nhanh của
tôi. (http://chuvietnhanh.sf.net).
Bộ chữ CVN của tôi th́ đi hướng rút gọn
chữ Việt tối ưu nhưng vẫn c̣n dấu. C̣n
Kư hiệu dấu (KHD) của Lâm th́ hướng về thay
dấu cho CQN sao cho tối ưu, khác với kiểu thay dấu
của kiểu gơ Telex.
Nhưng v́ CQN c̣n nhiều từ quá dài cho nên Kư hiệu
dấu của Lâm áp dụng vào CQN cũng không gây hứng
thú với tôi lúc đó.
H́nh: Hai đồng tác giả
Kiều Trường Lâm và Trần Tư B́nh
gặp nhau tại Hà Nội
năm 2014 khi CVNSS4.0 chưa ra đời.
3) Cơ duyên CVNSS4.0 ra đời năm 2020
Tháng 10 năm 2019, công việc làm của Lâm thường
làm việc ở nhà trên máy tính nhiều hơn. Lâm bèn học
CVN và nhắn tin với tôi bằng CVN. Sau 1 tuần, Lâm nảy
ra ư tưởng kết hợp 18 Kí hiệu dấu của
Lâm vào CVN. Tự nhiên thấy ăn khớp và thế là Chữ
VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0) ra đời một hai tuần sau
đó, dù hai người đă biết công tŕnh của nhau gần
10 năm.
Nói cách khác, CVNSS4.0 là cách viết không dấu cho CVN. Ai
đă biết CVN th́ chỉ cần hiểu 18 qui ước
Kí hiệu dấu là nhanh chóng hiểu CVNSS4.0.
Lâm và tôi bèn nộp đơn xin bản quyền sau
đó. Mà bản quyền vừa cấp xong th́ báo chí thường
t́m liên lạc để có đề tài viết báo, xem có ǵ
hay. Tựa như vài năm trước đó TS. Bùi Hiền
được cấp bản quyền cho "Chữ Việt Cải
tiến" của ông ấy, báo chí đă t́m phỏng vấn TS.
Bùi Hiền và làm bức xúc dư luận thời đó.
Tương tự, từ khi CVNSS4.0 được cấp
bản quyền số 1850/2020/QTG từ Cục Bản quyền
tác giả thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
ngày 25-3-2020, báo chí đă t́m đến phỏng vấn Lâm rất
nhiều v́ Lâm là tác giả chính của CVNSS4.0. Tuy nhiên, vài tờ
báo cũng phỏng vấn tôi để viết bài v́ biết
CVN là nền tảng của CVNSS4.0.
Công tŕnh
Chữ VN Song Song 4.0 nhận được bản quyền
số 1850/2020/QTG
từ Cục
Bản quyền tác giả thuộc Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch.
Sau một thời
gian đă quen gơ và đọc CVNSS4.0, dù chính tôi là tác giả
CVN nhưng tôi thấy thích nó hơn là CVN.
Các lư do như sau:
-
Gơ
CVNSS4.0 th́ không cần phần mềm để gơ và rất
thích hợp với môi trường thời công nghệ số
hiện nay.
-
CVN
tuy viết tay rất nhanh và dễ đọc hiểu v́ c̣n
các dấu thanh và dấu phụ như CQN nhưng khi muốn
gơ hiển thị trên văn bản ở máy tính, điện
thoại hay thư điện tử th́ gơ rất chậm.
C̣n gơ CVNSS4.0 th́ gơ rất nhanh v́ chỉ gơ 26 chữ cái La-tinh
trên bàn phím.
-
CVNSS4.0
đă mă hóa các dấu thanh và dấu phụ của CVN vào chữ
chữ cái cuối cùng của mỗi từ cho nên chữ viết
nh́n đều đặn và đẹp hơn.
--------------------------------
F- CÁCH ĐÁNH VẦN CHỮ VN SONG SONG 4.0
(Người viết
bài: Trần Tư B́nh, tháng 5-2023)
Nhiều độc giả hỏi làm sao
đánh vần CVNSS4.0 khi nó được dùng như bộ
chữ?
Ví dụ độc giả Quả Cầu (https://www.facebook.com/qua.cau.the.sphere) hỏi:
‘...Sau khi quen chữ 4.0 rồi th́ nh́n chữ
"tocb dof" (tốc độ) ta cũng có thể phát
âm nhanh là “tốc độ”, nhưng nếu
cần phải dạy cho trẻ em đánh vần như
"tờ-ốc-tốc-sắc-tốc, đờ-ô-đô-nặng-độ",
th́ sẽ dạy bộ chữ 4.0 như thế nào?’.
Trả lời như sau:
Chỉ có ở Việt Nam mới có kiểu
học chữ bằng cách đánh vần.
Khi sáng tạo ra chữ Quốc ngữ, các
giáo sĩ Tây phương cũng không hề soạn ra cách
đánh vần kiểu hoàn toàn vô nghĩa như “mờ-a-ma-i-gờ-rét-may-sắc-máy”
(máy) “Vờ-i-vi-ê-viê-tờ-viêt-nặng-Việt” (Việt).
Cách đánh vần như trên có lẽ chỉ
thích hợp trong thời xa xưa khi giấy mực thiếu
thốn. Nó không c̣n thích hợp trong thời đại thông
tin mạng và giấy mực đầy đủ như hiện
nay.
Theo phương pháp sư
phạm mới trong việc dạy chữ Quốc ngữ th́
không cần thiết phải đánh vần như ở thế
kỷ trước.
Ta chỉ nên dạy trẻ em học thuộc
tên 29 chữ cái và 5 dấu thanh (sắc, huyền, hỏi,
ngă, nặng) của chữ Quốc ngữ, rồi dạy
đọc nguyên chữ; hoặc nếu thực sự
cần đánh vần th́ chỉ là ráp phụ âm đầu
với nguyên vần luôn cả dấu thanh và dấu phụ.
Đánh vần chỉ làm mất thời gian
học śnh lặp lại các các chữ cái và các dấu
đă học.
Ví dụ, khi học đến vần "Uyển"
th́ các em đă biết đọc các nguyên âm, phụ âm và 5 dấu
thanh: sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng.
Nếu dạy theo cách đánh vần theo kiểu
cũ th́ các giáo viên thường dạy đánh vần là "u-i
dài-ê-nờ-uyên-hỏi-uyển". Họ dạy trẻ
em đọc âm từng chữ cái và âm dấu hỏi (mà các
em đă biết đọc) rồi cuối cùng đọc
là "uyển".
Công đoạn đọc âm từng chữ
cái và âm dấu hỏi trước âm "uyển" là
không cần thiết v́ các em đă biết đọc âm các
chữ cái và dấu hỏi rồi.
V́ vậy, khi học chữ "uyển"
th́ chỉ nên đọc là "uyển". Như vậy
đỡ mất th́ giờ ê a đọc đi đọc
lại âm từng chữ cái. Lớp học đỡ mệt
mỏi hơn.
Lúc dạy vần "uyên", ví dụ thấy
chữ "chuyên", bộ óc trẻ em tự động
có thể đọc ngay là "chuyên" v́ giai đoạn
này trẻ em chắc chắn đă biết đọc phụ
âm đầu Ch /chờ/, ở các chữ như: cha, chị,
cho, …
Cần biết, đă có nhiều phụ
huynh dạy con em ḿnh đọc được chữ Quốc
ngữ không qua đánh vần.
-
Ví
dụ bài “Không nên để trẻ học đọc tiếng
Việt bằng cách đánh vần” của Lê
Khánh Hùng:
https://vnexpress.net/khong-nen-de-tre-hoc-doc-tieng-viet-bang-cach-danh-van-3800549.html
[Trích
đoạn] “…Chỉ có ở
Việt nam mới có kiểu học chữ bằng cách
đánh vần, và được nâng thành "lư luận"
ở các cuộc "cải cách giáo dục". Với chữ
quốc ngữ tiếng Việt - một ngôn ngữ viết
sao đọc vậy, rất ít ngoại lệ -có thể dạy
trẻ con biết đọc trong ṿng một tuần hoặc
nhanh hơn, một khi không vướng víu vào bất kỳ
bộ quy tắc đánh vần nào.”.
-
Hoặc
xem bài “Có cần dạy
trẻ Việt đánh vần không?” của Nguyễn Thanh Tuân:
https://vnexpress.net/co-can-day-tre-viet-danh-van-khong-3808763.html
[Trích đoạn]
“…Chúng ta hoàn toàn có thể thay đổi phương pháp dạy
chữ viết cho trẻ em Việt Nam. V́ trẻ em chưa
đến tuổi đi học ở trường vẫn
có thể học đọc sách và học đọc trực
tiếp tiếng Việt không qua giai đoạn đánh vần.
Giống như người lớn học tiếng Anh, Nga,
Đức, Pháp, Hoa, Hàn hay Nhật mà thôi.”
- Hoặc xem bài “Dạy đọc
(2): Đánh vần hay không đánh vần?” của Gs. Nguyễn
Hưng Quốc:
https://www.voatiengviet.com/a/danh-van-hay-khong-danh-van-11-24-2011-134463458/916430.html
[Trích đoạn]
“…Tai hại đầu tiên là nó khiến học sinh chán học,
hoặc ít nhất, không thấy thú vị ǵ trong việc
quác miệng ra gào to những âm thanh hoàn toàn vô nghĩa
như “mờ-a-ma-i-gờ-rét-may-sắc-máy” (máy) “Vờ-i-vi-ê-viê-tờ-viêt-nặng-Việt
» (Việt). Tai hại thứ hai là nó làm học sinh trở
thành thụ động, và do đó, mất hẳn tính sáng tạo.
Các em được thầy cô giáo dẫn dắt từng
li từng tí. Từng vần. Từng phụ âm đầu.
Từng thanh điệu. Và từng chữ. Việc dẫn
dắt cẩn thận, chu đáo, chi li đến độ
trí óc của các em không cần và cũng không thể làm bất
cứ việc ǵ khác. Trừ việc nhớ.”
-
Tiến
sĩ vật lư Trần Quốc Khánh (Hà Nội) trong buổi
tranh luận về CVNSS4.0 với tác giả Trần Tư
B́nh, tháng 9-2022, đă cho biết chỉ trong ṿng 3 tuần lễ
là dạy con đọc trôi chảy bài báo chữ Quốc ngữ
mà không cần đánh vần (Facebook: Qvoc Khanh https://www.facebook.com/qvockhanh)
Khi học CVNSS4.0
ta cũng theo phương pháp mới là không đánh vần
v́ ở CVNSS4.0 th́ dấu thanh và dấu phụ được
mă hóa vào chữ cái cuối từ.
- Tocb dof (tốc độ) ta đọc nguyên chữ là “tốc độ”. Nếu cần phải
đánh vần th́ chỉ là “tờ-ốc-tốc,
đờ-ộ-độ”.
- Docb tok (đốc tờ) ta đọc
nguyên chữ là “đốc tờ”. Nếu cần phải đánh vần th́ chỉ
là đánh vần là "đờ-ốc-đốc, tờ-ờ-tờ".
-
Yly, Ylq, Hyly, Hylf, Hylg, Hylf (Uyên, Uyển, Huyên, Huyền,
Huyễn, Huyện) ta đọc nguyên chữ là “Uyên, Uyển,
Huyên, Huyền, Huyễn, Huyện”. Nếu cần phải đánh vần th́ chỉ
là đánh vần là "uyên, uyển, hờ-uyên-huyên,
hờ-uyền-huyền, hờ-uyễn-huyễn, hờ-uyện-huyện".
Nói tóm lại, theo
phương pháp sư phạm mới, dù dạy chữ Quốc
ngữ hay CVNSS4.0, ta nên dạy đọc nguyên chữ;
hoặc nếu cần đánh vần th́ chỉ là ráp phụ
âm đầu với nguyên vần luôn cả dấu thanh
và dấu phụ.
Bà Hồng Là (Facebook: https://www.facebook.com/la.phamthi.35)
đă dạy CVNSS4.0 cho hai cháu học lớp 2 và lớp 4 của
bà mà không cần đánh vần. Bà viết vào tháng 12/2022
như sau:
“Trẻ con các bé
thông minh lắm. Cháu nhà tui chỉ hướng dẫn các dấu
và hướng dẫn bé 52 quy tắc rút gọn là bé đă
hiểu đọc và viết được, bé không phải
đánh vần, chữ vnss4.0 người già để ư
đến rất nhanh thuộc c̣n trẻ em tiếp thu
nhanh lắm. Các bác không lo lắng cho trẻ em. Cháu nhà em phải
dừng chưa cho bé học v́ bé tiếp thu quá nhanh luôn, u70
u80 học c̣n dễ th́ trẻ em không phải nghĩ ạ.
Mọi người học cho vui cũng là biết thêm một
kiểu chữ thấy rất hay nhé. Chúc các bác nhiều sức
khoẻ và minh mẫn nhiều.”
Nguồn: (xem ở phần b́nh luận)
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid02EMghVoJTtKFjegMe8eC76dpuzaYdyqDhkccaufddXAgWPgAVc3Z2Z9XjujMqq3bhl&id=1450207587&mibextid=Nif5oz
Mời đọc
thêm bài tham luận ‘Có cần thiết phải học
đánh vần khi dạy tiếng Việt không?’ mà chúng
tôi đă viết năm 2011 ở:
http://chuvietnhanh.sf.net/CoCanThietPhaiHocDanhVanKhiDayTiengVietKhong.htm
--------------------------------
G- V̀ SAO
CVNSS4.0 CÓ THỂ
LÀ BỘ CHỮ C̉N KIỂU GƠ TELEX TH̀ KHÔNG THỂ
(Người viết
bài: Kiều Trường Lâm)
Một vị
chuyên gia trong ngành ngôn ngữ là Viện Trưởng Viện
Ngôn Ngữ - Nguyễn Văn Hiệp (FB: Van Hiep Nguyen)
đă b́nh luận rằng "......... nhóm Unikey hay Vietkey hoàn
toàn có thể tŕnh ra một bộ chữ tiếng Việt
không dấu, chẳng hạn "Trần Tử B́nh" sẽ
là "Traanf Twr Binhf", và như vậy chính là cải cách
chữ QN."
Diễn giải:
- Trand Tuv Bihl là chữ
VN Song Song 4.0 = Trần Tử B́nh
- Traanf Twr Binhf là
kiểu gơ Telex = Trần Tử B́nh
Trong trường
hợp này vị chuyên gia ấy đă có ư nói rằng nhóm
Unikey hay Vietkey hoàn toàn có thể tŕnh ra một bộ chữ
tiếng Việt không dấu, chẳng hạn "Traanf Twr
Binhf" là cải cách chữ Quốc ngữ từ Telex.
Hiện nay, đa
số chúng ta đang dùng kiểu gơ Telex để gơ bung ra
chữ Quốc ngữ. Chưa có một văn bản nhà
nước nào công nhận kiểu gơ Telex là bộ chữ.
V́ sao Telex không thể
trở thành bộ chữ cải cách được? Có thể
chứng minh như sau:
1. So sánh tính
tương đồng của chữ Quốc ngữ và
Cvnss4.0.
Để so sánh
tính tương đồng của chữ Quốc ngữ
và Cvnss4.0 th́ chữ viết phải đảm bảo ở
4 dạng đọc được: đọc thầm,
đọc thành tiếng, đọc trong nháy mắt và đọc
liên tiếp trong văn bản. Nếu chữ viết thiếu
một trong 4 dạng đọc trên th́ đó không phải
là bộ chữ.
Chứng minh qua ví
dụ:
Chữ Quốc ngữ:
đường thẳng
Cvnss4.0: duzk thagv
Ta thấy trong chữ
Quốc ngữ đă có sự liên kết của chữ và
dấu khác biệt nhau. Công đoạn xử lư của năo
bộ trong nhận dạng việc đọc:
- Chữ Quốc
ngữ:
Đường:
năo nhận diện ở vần "ường" xử
lư từ "ườ" đến phụ âm cuối
"ng" (ườ-ng = ường), 1 bước xử
lư từ A đến B.
Thẳng: năo nhận
diện ở vần "ẳng" xử lư từ "ẳ
đến phụ âm cuối "ng" (ẳ-ng = ẳng),
1 bước xử lư từ A đến B.
Việc đọc
1 bước xử lư trên 1 đường thẳng từ
A sang B
- Cvnss4.0
Duzk: năo nhận diện
ở vần "uzk" xử lư từ "uz" đến
kư hiệu dấu "k" (uz-k = uzk), 1 bước xử
lư từ A đến B.
Thagv: năo nhận
diện ở vần "agv" xử lư từ
"ag" đến kư hiệu dấu "v" (ag-v =
agv), 1 bước xử lư từ A đến B.
Sở dĩ,
Cvnss4.0 làm được điều này là bởi v́ kư hiệu
dấu nằm cuối cùng lại có đúng 1 chữ cái
để nhận diện toàn bộ các dấu thanh và dấu
phụ tương ứng chữ Quốc ngữ là điểm
cuối ta nh́n thấy.
Việc đọc
1 bước xử lư trên 1 đường thẳng từ
A sang B.
Vậy để
đảm bảo việc đọc hiểu một cách dễ
dàng ở chữ viết đọc có dấu thanh và dấu
phụ th́ chỉ duy nhất năo xử lư công đoạn nằm
trên 1 đường thẳng từ A sang B.
Cvnss4.0 đáp ứng
điều kiện này th́ đă đảm bảo tính
tương đồng với chữ Quốc ngữ.
Chính v́ đáp ứng
điều kiện này nên Cvnss4.0 đă thoát khỏi chữ
Quốc ngữ. Chính v́ vậy, Cvnss4.0 không phải là chữ
cải tiến chữ Quốc ngữ mà là ở một dạng
chữ viết khác ở môi trường không dấu vẫn
đảm bảo việc đọc hiểu dễ dàng.
Tại sao Cvnss4.0
lại thoát khỏi chữ Quốc ngữ là v́: trong việc
đọc hiểu th́ năo nhận diện ở chữ cái
nên việc h́nh dung trong năo ở chữ có thanh điệu
là môi trường của các chữ cái ghép thành nó tạo ra
môi trường chữ có thanh điệu. Việc h́nh dung
đọc hiểu là các kư hiệu dấu.
C̣n chữ Quốc
ngữ, h́nh dung trong năo là những chữ cái và các dấu
ghép thành nó tạo ra môi trường có thanh điệu. Việc
h́nh dung đọc hiểu là chữ có dấu.
Đó là lư do v́ sao
Cvnss4.0 được gọi là chữ song song v́ đă thoát
khỏi chữ Quốc Ngữ. Kư hiệu dấu là sáng tạo
đầu tiên trong lịch sử Việt Nam kể từ
khi chữ Quốc ngữ ra đời. Kư hiệu dấu kết
hợp với vần Chữ Quốc Ngữ và vần CVN của
tác giả Trần Tư B́nh trở thành Cvnss4.0.
2. Telex có đáp ứng
được nhận diện của năo trên đường
thẳng từ A sang B?
Như đă đề
cập ở trên, để đáp ứng điều kiện
trở thành bộ chữ th́ bộ chữ ấy phải
đáp ứng điều kiện trong việc nhận diện
của năo, chỉ duy nhất nhận diện trên 1
đường thẳng từ A sang B.
Ở Telex việc
nhận diện hoàn toàn là các chữ cái như Cvnss4.0.
Nhưng Cvnss4.0 trở thành bộ chữ được mà
Telex chỉ là kiểu gơ cho chữ Quốc ngữ v́ Telex
không đảm bảo tính tương đồng trong việc
nhận diện xử lư của năo trên 1 đường thẳng
từ A sang B.
Chứng minh:
Ta lấy lại
ví dụ trên ở kiểu gơ Telex:
Chữ Quốc ngữ:
đường thẳng
Telex: Dduwowfng
thawrng:
Dduwowfng: năo nhận
diện ở vần "uwowfng" xử lư từ
"uw" đến "ow" đến "f"
đến "ng" (uw-ow-f-ng = uwowfng). Việc đọc
hiểu trong chữ telex có nhiều công đoạn xử
lư từ A đến B, B đến C, C đến D
(A-B-C-D) ở nhiều điểm trên 1 đường thẳng
sẽ gây ra xử lư chậm nhịp trong việc đọc
hiểu văn bản.
Thawrng: năo nhận
diện ở vần "awrng" xử lư từ
"aw" đến "f" đến ng (aw-r-ng =
awrng). Tương tự như trên trong chữ "aw-r-ng =
awrng" năo xử lư ở đường thẳng có nhiều
điểm.
Vậy Telex không
đáp ứng được việc đọc trên 1
đường thẳng với 2 điểm từ A sang
B. Nên kiểu gơ Telex không thể là bộ chữ mà chỉ
là kiểu gơ.
V́ vậy, lời
b́nh luận của một vị chuyên gia là Viện Trưởng
Viện Ngôn Ngữ Học - Nguyễn Văn Hiệp trong
ngành ngôn ngữ là hoàn toàn không đúng khi đề cập
kiểu gơ Telex có thể trở thành bộ chữ cải
cách.
--------------------------------
H- CVNSS4.0 CÓ ĐÚNG NGUYÊN TẮC ÂM
VỊ HỌC KHÔNG?
(Người viết bài: Trần Tư B́nh)
Chữ VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0) chính thức
được báo chí nói đến vào cuối tháng 3-2020 sau
khi nó được Cục Bản quyền tác giả, Bộ
Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp giấy chứng
nhận bản quyền số 1850/2020/QTG.
Nhiều ư kiến, bài viết trái chiều
trên mạng xă hội của nhiều độc giả
đă được viết ra.
Phần lớn độc giả chỉ
đọc bản demo h́nh chụp bài thơ Sóng của Xuân
Quỳnh qua 2 kiểu chữ trên báo chí. Họ không chịu
t́m hiểu công thức CVNSS4.0, cho nên họ đă có nhiều
nhận định chưa chính xác về CVNSS4.0, chẳng hạn
cho rằng chữ 4.0 “không hợp lí, không có cơ sở
khoa học” (Ts. Nguyễn Văn Lợi – Nguyên Phó Viện
trưởng Viện ngôn ngữ học Việt Nam), hoặc
chữ 4.0 "...thiếu khoa học trong thiết kế,
chưa tuân thủ cấu trúc ngôn ngữ tiếng Việt,
không tuân thủ hệ thống ngữ âm quốc tế,
không bảo đảm tính đơn trị, c̣n nhập nhằng
và khó nhớ...” (Ts. Đặng Minh Tuấn - tác giả
VietKey).
Chúng tôi đă viết một bài dài “Chữ
Việt Nhanh và Chữ VN Song Song có đúng nguyên tắc âm vị
học không?” nhằm phản biện lại các nhận
định thiếu chính xác nói trên và giải thích sự
tuân thủ nghiêm túc nguyên tắc âm vị học của Chữ
VN Song Song 4.0 – một bộ chữ không dấu cực ngắn
cho tiếng Việt.
Kính mời độc giả xem bài viết
trên ở:
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVietNhanhVaChuVNSongSongCoDungNguyenTacAmViHocKhong.htm
Bài này đă được mạng Thánh
địa Việt Nam học đăng lại và chia ra 2
phần ở:
--------------------------------
I- VÀI
HÀNG TIỂU SỬ HAI ĐỒNG TÁC GIẢ
- Tác giả Kiều
Trường Lâm:
Sinh năm 1986 tại
Tuy Ḥa, Phú Yên, Việt Nam.
Chỗ ở hiện
tại: Hà Nội, Việt Nam.
Học vấn: Cử
nhân Quản trị Kinh doanh, chuyên ngành Marketing, Đại học
Kinh Tế Huế.
Công việc: Mậu
dịch quốc tế.
- Tác giả Trần
Tư B́nh:
Sinh năm 1954 tại
Đà Nẵng, Việt Nam.
Chỗ ở hiện
tại: Thành phố Sydney, Úc.
Học vấn: Tốt
nghiệp Đại học Tổng hợp Tp.HCM, 1977, ngành
Ngữ Văn. Tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm
Tiểu Học Đà Nẵng, 1974.
Công việc ở
VN: Giáo viên Văn trường THPT cấp 3 Lư Thường
Kiệt, Tp.HCM, từ 1977-1980.
Công việc ở
Úc: Làm việc ở Bưu Điện Úc, từ 1982 đến
nay (2023). Cuối tuần, dạy Việt ngữ ở Liên
trường Văn hóa VN Sydney, từ 1986 đến 2016. Quản
trị trang mạng Chữ Việt Nhanh http://chuvietnhanh.sf.net
--------------------------------
|
|
|
|
© Kiều Trường Lâm
& Trần Tư B́nh (phiên bản ngày
17-01-2025)
- Kiều Trường Lâm
(Email: kieutruonglam@gmail.com,
Facebook: https://facebook.com/truonglam.kieu.7)
- Trần Tư B́nh
(Email: tubinhtran@gmail.com,
Facebook: https://facebook.com/tubinhtran)
*****************
· Đường
dẫn để in và xem bài này:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVNSongSong.pdf
Hoặc:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVNSongSong.doc
· Đường dẫn để xem bài này trên mạng:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVNSongSong.htm
Về Trang Chính:
Chữ Việt Nhanh
http://chuvietnhanh.sourceforge.net