Hướng dẫn
GÕ NHANH CHỮ VIỆT TRÊN MÁY VI TÍNH
BẰNG KIỂU GÕ CVNSS4.0 VỚI BỘ
GÕ EVKEY
Kiều Trường Lâm & Trần Tư Bình
Giới thiệu.
I.
Toàn bộ 52 qui tắc kiểu gõ CVNSS4.0.
II.
Vài ví dụ so sánh giữa kiểu gõ CVNSS4.0 và Telex.
III.
Tham khảo một bảng tóm tắt kiểu
gõ CVNSS4.0.
IV.
Cách tải xuống bộ gõ EVKey
tích hợp sẵn kiểu gõ CVNSS4.0.
V.
Vài lưu ý thêm khi dùng kiểu
gõ CVNSS4.0 ở EVKey.
VI.
Lời cuối.
I- GIỚI THIỆU.
Hiện nay, khi gõ chữ Việt có dấu ở máy vi tính, nhiều
người thường
tải vào máy bộ gõ
tiếng Việt và dùng kiểu gõ Telex hoặc VNI, … để gõ dấu phụ và dấu thanh.
Kiểu gõ Telex hoặc
VNI thì dễ nhớ nhưng gõ chữ Việt không nhanh được.
Chúng chỉ thích hợp cho ai thỉnh thoảng gõ chữ Việt.
Để giúp những ai
thường gõ nhiều chữ Việt trên máy tính
gõ được nhanh hơn, xin giới thiệu một kiểu gõ rất
nhanh, kiểu gõ Chữ VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0), đã được tích hợp thành công vào bộ
gõ EVKey của tác giả
Lâm Quang Minh.
Bạn chỉ
cần tải xuống bộ gõ EVKey theo
đường dẫn
giới thiệu ở
phần sau và gõ ngay,
không cần cài đặt gì.
Gõ kiểu
gõ CVNSS4.0 mà bung ra chữ Quốc ngữ, tức chữ Việt hiện
nay, ở mọi môi trường.
Chỉ dùng kiểu gõ CVNSS4.0 ở EVKey, bạn có thể tiết
kiệm thời gian gõ từ
15% đến gần
25% tùy theo văn bản có ít hay nhiều
từ có vần dài. Văn bản càng nhiều từ có vần dài
thì tiết kiệm càng nhiều thời gian gõ.
Và tiết kiệm
thời gian gõ nhiều hơn nữa khi bạn cài
thêm macro gõ tắt các từ
bạn thường
dùng vào ‘Bảng gõ tắt’
ở EVKey (ví dụ: mvt = máy vi tính, vn
= Việt Nam, ...); hoặc tải cả file macro gõ tắt các
từ bạn thường dùng ở các bộ gõ
khác vào ‘Bảng gõ tắt’
của EVKey.
Ví dụ câu
thơ:
"Qua phà nghiêng
ngó lồng gà
Tránh quẹt thúng
ghẹ người
ta đứng gần".
Câu thơ trên
gõ kiểu CVNSS4.0 thì 50 ký tự:
"Qa fal
wizy woj logd gal
Trahj qetr thugj
ger wujk ta dugx gand".
Còn gõ kiểu
CQN Telex thì 71 ký tự:
"Qua phaf nghieeng ngos loongf
gal
Tranhs quetr thungs
gher nguwowif ta dduwngs gaanf".
Một khi
nắm vững 52 qui
tắc kiểu gõ CVNSS4.0, ta sẽ hiểu chúng giúp tiết kiệm thời gian gõ rất
nhiều ở các từ có vần
dài, ví dụ
như các vần: uyên, uyêt, iêng, uông,
ương, … (xem chứng minh ở các phần kế tiếp).
Toàn bộ 52 qui tắc
kiểu gõ CVNSS4.0 sẽ được trình bày chi tiết
sau đây.
II. TOÀN
BỘ 52 QUI TẮC KIỂU GÕ CVNSS4.0 VÀ VÍ DỤ
Lưu ý: Trước
khi dùng kiểu gõ CVNSS4.0 tích hợp sẵn ở bộ gõ EVKey, ta cần
nắm vững và học thuộc
càng tốt 52 qui tắc kiểu gõ.
Trung bình phải tốn trên 2 giờ mới hiểu và học
thuộc 52 qui tắc
biến đổi từ Chữ Quốc Ngữ (CQN) qua kiểu gõ CVNSS4.0.
CVNSS4.0 có 52 quy tắc.
Chia ra 2 phần:
- Phần 1: Đầu tiên là 34 quy tắc
rút gọn (CQN) để thành bộ chữ rất ngắn nhưng vẫn còn dấu, gọi là Chữ
Việt Nhanh (CVN).
- Phần 2: Sau đó, dùng 18 chữ cái, gọi là Ký
Hiệu Dấu (KHD), đặt
ở cuối từ
để thay dấu cho CQN và CVN thì mới
thành CVNSS4.0.
52 qui tắc CVNSS4.0 có hệ thống, móc xích nhau.
Hiểu rõ qui tắc ở phần trước thì mới hiểu được các qui tắc ở phần sau.
Ai đọc lướt bài này chỉ
vài phút thì chắc chắn sẽ không hiểu đúng cấu trúc CVNSS4.0.
Sau đây là Phần
1, gồm 34 qui tắc
rút gọn tối đa CQN để tạo thành Chữ Việt Nhanh
(CVN).
Xin lưu ý: CVN chưa phải là CVNSS4.0.
II- 1. PHẦN 1: CHỮ VIỆT NHANH
(CVN)
CVN là bộ chữ
Việt rất ngắn
nhưng vẫn còn dấu.
Nó rút gọn
CQN theo 5 nhóm sau:
1) Bỏ bớt dấu sắc ở các từ có
chữ cái cuối là: c, p, t, ch.
Vd: các, úp, hát = cac,
up, hat. (1 quy tắc)
2) I thay Y. Y thay UY
• I thay Y. Vd: i tá = y tá.
• Y thay UY. Vd:
thý = thúy, byt = buýt.
• Chỉ hai vần
AY, ÂY giữ nguyên. Vd: mây bay = mây bay. (3 quy tắc)
3) Thay phụ âm đầu
chữ:
• F thay PH. Vd: fai= phai.
• Q thay QU. Vd: qay = quay, qôc = quốc, qi = qui, qy = quy.
• C thay K. Vd: cín = kín, cê
= kê, cẻ = kẻ.
• K thay KH. Vd: ki kó kăn = khi
khó khăn.
• Z thay D. Vd: zì = dì, zo zự
= do dự.
• D thay Đ. Vd: di dâu dó = đi
đâu đó.
• J thay GI. Vd: já jì = giá
gì, jữ jìn = giữ gìn.
• G thay GH. Vd: gì = ghì, gê
= ghê, ge = ghe.
• W thay NG-NGH. Vd: wa = nga, wĩ
= nghĩ, wề = nghề, we = nghe. (9 quy tắc)
4) Thay phụ âm cuối
chữ:
• G thay NG. Vd: mog = mong.
• H thay NH. Vd: bah = banh, hoàh = hoành, huêh
= huênh.
• K thay CH. Vd: tak bạk
= tách bạch, hoạk = hoạch, wuệk = nguệch. (3 quy tắc)
5) Rút gọn 52 vần dài “Nguyên âm ghép và chữ
cái cuối”:
Mỗi vần có 3 hay 4 chữ cái, rút gọn
còn 2 chữ cái như sau.
Đây là phần
quan trọng và khó hiểu,
xin đọc chậm.
• uyêt, uyên = yd, yl.
• iêt, iêp, iêc,
iên, iêm, iêng, iêu = id, if, is, il, iv, iz, iw.
• yêt, yên, yêm,
yêng, yêu = id, il, iv, iz, iw.
• uôt, uôc, uôn,
uôm, uông, uôi = ud, us, ul,
uv, uz, uj.
• ươt, ươp, ươc, ươn, ươm, ương, ươu, ươi = ưd, ưf, ưs, ưl, ưv, ưz, ưw, ưj.
• uât, uân, uâng,
uây = âd, âl, âz, âj.
• uơt, uơn = ơd, ơl.
• oăt, oăc, oăn, oăm, oăng = ăd, ăs, ăl, ăv, ăz.
• oet, oen, oem,
oeo = ed, el, ev, ew.
• oat, oap, oac, oan,
oam, oang, oao, oai, oay
= od, of, os, ol, ov, oz, ow, oj, aj.
52 vần trên rút gọn còn
2 chữ cái mỗi vần, theo quy tắc
2 bước cùng lúc như sau:
- Bước một, rút gọn nguyên
âm ghép còn
một nguyên âm:
UYÊ còn Y.
IÊ-YÊ còn I.
UÔ còn U.
ƯƠ còn Ư.
UÂ còn Â.
UƠ còn Ơ.
OĂ còn Ă.
OE còn E.
OA còn O.
OA còn A (chỉ ở vần “oay"). (10 quy tắc)
- Bước hai, cùng lúc thay
chữ cái cuối bằng chữ cái khác:
T thay bằng D.
P thay bằng F.
C thay bằng S.
N thay bằng L.
M thay bằng V.
NG thay bằng Z.
O-U thay bằng W.
I-Y thay bằng J. (8 quy tắc)
Như vậy, ráp 10 nguyên âm rút
gọn vào 8 chữ cái cuối
khác, ta ghi gọn được 52
vần trên mỗi vần chỉ còn 2 chữ cái, như sau:
- uyêt,
uyên = yd, yl.
- iêt,
iêp, iêc, iên, iêm, iêng,
iêu = id, if, is, il, iv, iz,
iw.
- yêt,
yên, yêm, yêng, yêu = id, il, iv, iz, iw.
- uôt,
uôc, uôn, uôm, uông, uôi
= ud, us, ul, uv, uz, uj.
- ươt,
ươp, ươc,
ươn, ươm,
ương, ươu,
ươi = ưd,
ưf, ưs, ưl, ưv, ưz, ưw, ưj.
- uât,
uân, uâng, uây = âd, âl, âz, âj.
- uơt,
uơn = ơd,
ơl.
- oăt,
oăc, oăn, oăm, oăng = ăd, ăs, ăl, ăv, ăz.
- oet,
oen, oem, oeo = ed, el, ev, ew.
- oat, oap, oac, oan,
oam, oang, oao, oai, oay
= od, of, os, ol, ov, oz, ow, oj, aj.
Ví dụ:
- tuyết, hiệp, thuốc = tyd, hịf, thus.
- lượn, suất = lựl, sâd.
- cườm, thường
= cừv, thừz.
- xoăn, xoen = xăl, xel.
- rượu, người
= rựw, wừj.
- hoang, loay hoay
= hoz, laj, haj.
II- 2. PHẦN
2: KÝ HIỆU DẤU (KHD)
Sau khi rút gọn
tối đa CQN để tạo thành CVN như đã trình bày
ở trên, ta dùng 18 chữ cái, gọi là Ký Hiệu Dấu
(KHD), đặt ở cuối từ thay thế dấu thanh và dấu phụ
cho CVN thì mới tạo thành CVNSS4.0.
18 KHD chia ra 4 nhóm như
sau:
1) Nhóm Dấu Nón (â, ê, ô) thì B, D, Q,
G, F thay cho: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng.
Vd: cố cồ cổ cỗ cộ = cob cod coq
cog cof. (5 quy tắc)
2) Nhóm Dấu Móc (ơ, ư) hay Dấu
Trăng (ă) thì
X, K, V, W, H thay cho:
sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng.
Vd: lớ lờ lở lỡ lợ = lox lok lov low loh.
mắt lằn hẳn nhẵn mặt = matx lank hanv nhanw math. (5 quy tắc)
3) Nhóm Không Dấu Phụ thì J, L, Z, S, R thay cho: sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng.
Vd: vó vò
vỏ võ vọ = voj vol voz vos vor.
(5 quy tắc)
Lưu ý:
Riêng chữ có phụ âm
cuối: C, P, T thì không thêm J để
chữ ngắn hơn.
Vd: khác, áp, phút = kac,
ap, fut.
4) Nhóm thanh ngang (không có dấu: sắc,
huyền, hỏi, ngã, nặng) thì:
• Y thay cho Dấu
Nón. Vd: âm êm ôm
= amy emy omy.
• O thay cho Dấu
móc hay Dấu Trăng. Vd: tơ tư tăm = too tuo tamo.
• P thì không thay
cho dấu nào, chỉ để tránh hiểu lầm.
Vd: long loan = logp lolp*. (3 quy tắc)
(*) long = log (cvn) = logp (cvnss) để
không bị hiểu lầm là chữ "lỗ", vì “log” ở cvnss là “lỗ”.
loan = lol (cvn) = lolp (cvnss)
để không bị hiểu lầm là chữ
"lò", vì “lol”
ở cvnss là “lò”.
Đến đây đã trình bày
xong 52 quy tắc kiểu gõ CVNSS4.0.
III. SO SÁNH VÀI VÍ DỤ GIỮA
KIỂU GÕ CVNSS4.0 VÀ TELEX
1) Đoạn
đầu bản Tuyên ngôn độc
lập khai sinh Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945 qua kiểu gõ CVNSS4.0 và Telex:
Hỡi đồng
bào cả nước,
"Tất cả mọi người đều sinh ra có
quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ
những quyền không ai có thể
xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền
được sống,
quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Lời bất
hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn độc
lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy
có ý nghĩa là: tất cả
các dân tộc
trên thế giới đều sinh ra bình
đẳng; dân tộc nào cũng
có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản Tuyên
ngôn nhân quyền và dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói:
"Người ta sinh ra tự do và bình đẳng
về quyền lợi, và phải
luôn luôn được tự do và bình đẳng
về quyền lợi".
Đó là
những lẽ phải không ai chối cãi được.
• Kiểu gõ CVNSS4.0:
Hoiw dogd baol caz nusx,
"Tatb caz moir
wujk deud sihp ra coj
qyld bihl dagv. Taor hoaj cho hor nhugw
qyld kogy ai coj theq xamy
famr dush; trogp nhugw qyld ayb,
coj qyld dush sogb, qyld tuh
zo val qyld muuo caud hahr
fuc".
Loik batb huz ayb
ov trogp banz Tyly wony
docf lapf namo 1776 cuaz nusx Mis. Sy rogf ra, cauy ayb
coj ij wias
lal: tatb caz cac zany tocf
treny theb joix deud sihp
ra bihl dagv;
zany tocf naol cugs coj qyld
sogb, qyld sugp suzx val
qyld tuh zo.
Banz Tyly wony nhany
qyld val zany qyld cuaz Cakj
magr Fap namo 1791 cugs noij:
"Wujk ta sihp ra
tuh zo val bihl dagv ved
qyld loih, val faiz luly
luly dush tuh zo val bihl dagv
ved qyld loih".
Doj lal nhugw les faiz kogy ai choib cais
dush.
Đoạn gõ
kiểu gõ CVNSS4.0:
- 705 phím, tính luôn
phím cách và phím: phẩy,
chấm, ngoặc kép.
- 562 phím, không tính phím cách và phím:
phẩy, chấm, ngoặc kép.
• Kiểu gõ Telex:
Howsi ddoofng
bafo car nuowsc,
“Taast car moji nguowfi ddeefu sinh ra cos quyeefn
bifnh ddawrng. Tajo hosa cho hoj
nhuwsng quyeefn khoong ai cos theer xaam phajm dduowjc;
trong nhuwxng quyeefn aasy, cos quyeefn dduowjc soosng; quyeefn tuwj do vaf quyeefn
muwu caafu hajnh phusc”.
Lowfi baast hur aasy owr
trong barn Tuyeen ngoon ddoojc laajp
nawm 1776 cuaz nuowsc Myx. Suy roojng ra, caau aasy
cos ys nghixa laf: taast car casc daan toojc
treen thees giowsi ddeefu sinh ra
bifnh ddawrng; daan toojc nafo
cuxng cos quyeefn soosng, quyeefn sung suowsng vaf quyeefn
tuwj do.
Barn Tuyeen ngoon daan
quyeefn vaf daan quyeefn cura Casch majng Phasp nawm
1791 cuxng nosi:
“Nguowfi ta sinh ra tuwj do vaf
bifnh ddawrng veef quyeefn lowji,
vaf phari luoon luoon dduowjc
tuwj do vaf bifnh ddawrng veef
quyeefn lowji”.
Ddos laf nhuwxng lex phari khoong ai choosi caxi dduowjc.
Đoạn gõ
kiểu gõ Telex:
- 865 phím, tính luôn
phím cách và các phím:
phẩy, chấm, ngoặc kép.
- 717 phím, không tính
phím cách và phím: phẩy,
chấm, ngoặc kép.
Tỉ lệ
tiết kiệm số phím gõ
giữa CVNSS4.0 và
Telex:
- 18,49%, tính luôn phím
cách và phím:
phẩy, chấm, ngoặc kép.
- 21,61%, không tính phím
cách và phím:
phẩy, chấm, ngoặc kép.
2) Các từ có vần dài
như các vần: uyên, uyêt, iêng, uông,
ương, … qua kiểu
gõ CVNSS4.0 và Telex:
CQN có nhiều từ có vần
rất dài như 5 vần: uyên, uyêt, iêng,
uông, ương.
Ta phải gõ rất nhiều phím các từ
có 5 vần trên với kiểu gõ Telex hay VNI.
Còn với kiểu gõ CVNSS4.0 thì gõ rất ít
phím các từ có 5 vần
trên.
Thử
so sánh một số ví dụ
sau đây.
Tỉ
lệ tiết kiệm số phím gõ giữa
CVNSS4.0 và Telex: 44,32%.
3- Đoạn
đầu Chinh Phụ
Ngâm Khúc của
Đặng Trần Côn
qua kiểu gõ CVNSS4.0 và Telex:
Thuở trời
đất nổi cơn gió bụi
Khách má
hồng nhiều nỗi truân chuyên
Xanh kia thăm thẳm tầng trên
Vì ai gây
dựng cho nên nỗi này
Trống Trường
Thành lung lay bóng nguyệt
Khói Cam Tuyền mờ mịt thức mây
Chín tầng
gươm báu trao tay
Nửa đêm
truyền hịch định ngày xuất chinh
• Kiểu gõ CVNSS4.0:
Thuov troik datb noiq cono
joj buir
Kakj maj hogd nhiwd noig
traly chyly
Xahp cia thamo thamv tagd
treny
Vil ai gayy zugh cho
neny noig nayl
Trogb Truzk Thahl lugp
lay bogj wydf
Koij Cam Tyld mok mitr thucx
mayy
Chinj tagd guvo bauj trao
tay
Nuav demy tryld hikr dihr wayl
xadb chihp
Đoạn
gõ kiểu gõ CVNSS4.0:
-
276
phím, tính luôn cả phím
cách;
-
228
phím, không tính phím cách.
• Kiểu gõ Telex:
Thuowr trowfi
daast nooir cown gios buji
Khasch mas hoofng
nhieefu nooir truaan chuyeen
Xanh kia thawm thawrm taafng
treen
Vif ai
gay duwjng cho neen nooxi nafy
Troosng Truowfng
Thafnh lung lay bosng nguyeejt
Khosi Cam
Tuyeefn mowf mijt thuwsc maay
Chisn taafng
guowm basu trao tay
Nuwra ddeem truyeefn hijch ddijnh ngafy xuaast
chinh
Đoạn gõ kiểu gõ
Telex:
-
327
phím, tính luôn cả phím
cách;
-
279
phím, không tính phím cách.
Như vậy, tỉ
lệ tiết kiệm số phím gõ giữa
CVNSS4.0 và Telex:
-
15,59%, khi tính luôn phím
cách;
-
18,27%,
khi không tính phím cách.
IV- THAM KHẢO MỘT
BẢNG TÓM TẮT KIỂU GÕ CVNSS4.0.
Có thể tham khảo một bảng tóm tắt sau đây,
do độc giả
Trần Thị Minh
soạn.
Để in rõ:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/BangTomTatCongThucChuVNSongSong.pdf
V- CÁCH TẢI XUỐNG
BỘ GÕ EVKEY TÍCH HỢP SẴN KIỂU GÕ CVNSS4.0.
Sau khi nắm vững 52 qui tắc kiểu gõ CVNSS4.0 ở trên, nếu bạn muốn dùng kiểu gõ CVNSS4.0 ở EVKey thì bạn có
hai cách chọn lựa tùy ý, cách nào
cũng được.
1- Cách 1:
Ta chỉ cần
tải xuống bộ gõ EVKey
tích hợp sẵn kiểu gõ CVNSS4.0 vào máy theo đường
dẫn được
giới thiệu sau đây và
gõ ngay, không cần cài đặt gì.
Gõ kiểu gõ CVNSS4.0 mà bung ra CQN trọn vẹn ở mọi môi trường
như: email, Facebook, Word, Zalo,
Messenger, v.v.
Đường dẫn
tải xuống bộ gõ EVKey
tích hợp sẵn kiểu gõ CVNSS4.0:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/EVKey-CVNSS-CQN.zip
Sau khi bạn nhấp đường dẫn trên thì bộ gõ
EVKey tự động tải về máy. Nếu
không tự tải xuống thì bạn copy đường dẫn và dán vào
khung địa chỉ rồi nhấp Enter thì bộ gõ EVKey
cũng sẽ tự động tải về máy. Tải xong, bạn mở thư mục bạn vừa tải về; rồi nhấp chuột phải, chọn Extract
Here để giải
nén file (ở đây,
có thể dùng WinRAR hoặc 7-Zip,
WinZip, v.v… để giải nén). Bạn sẽ có được một thư mục mới ‘EVKey-CVNSS-CQN’, rồi
bạn mở thư mục này lên, sẽ
hiện ra Hình 1.
Hình
1- Thư mục ‘EVKey-CVNSS-CQN’.
Bạn nên chọn phiên bản ‘EVKey64-CVNSS-CQN’ vì nó cho phép
gõ được ở
hầu hết các môi trường.
Chỉ khi nào gõ không
bung ra chữ Việt thì
mới chọn
‘EVKey32-CVNSS-CQN’.
Nhấp file ‘EVKey64-CVNSS-CQN’, trang chính của
EVKey sẽ hiện ra như Hình 2.
Hình
2- Trang chính EVKey khi dùng kiểu gõ CVNSS4.0.
Khi trang chính hiện
ra, ta có thể gõ kiểu gõ CVNSS4.0 để bung ra chữ
Việt.
2- Cách 2:
Những ai
đã và đang dùng EVKey mà không thích tải xuống bộ
gõ EVKey tích hợp sẵn kiểu gõ CVNSS4.0 ở đường
dẫn trên thì có thể tải xuống phiên bản mới
nhất EVKey từ trang nhà chính thức http://evkeyvn.com.
Tải xuống xong, bạn vào http://chuvietnhanh.sourceforge.net/evkmacro.txt thì sẽ
thấy danh sách gần 30 nghìn macro âm tiết có nghĩa lẫn
không có nghĩa trong tiếng Việt được chuyển
đổi từ kiểu gõ Cvnss4.0 qua CQN.
Bạn copy toàn
bộ danh sách và cho vào file ‘evkmacro.txt’ ở bộ gõ EVKey mà
bạn đang dùng là bạn có thể gõ kiểu gõ CVNSS4.0
để bung ra chữ Việt.
VI- VÀI LƯU Ý
THÊM KHI DÙNG KIỂU GÕ CVNSS4.0 Ở EVKEY.
1- Cách cài thêm macro các từ thường
dùng vào “Bảng gõ tắt” ở EVKey.
Bạn sẽ tiết kiệm thời gian gõ nhiều
hơn nữa, khi cài thêm
macro gõ tắt các từ bạn
thường dùng vào ‘Bảng gõ tắt’ ở EVKey (ví dụ:
mvt = máy vi tính, vn = Việt Nam…). Hoặc bạn có thể tải
cả file macro gõ tắt các từ
bạn thường
dùng ở các bộ gõ khác
vào ‘Bảng gõ tắt’ của
EVKey.
Các bước
thực hiện:
-
Nhấp nút ‘Bảng gõ tắt’
ở màn hình chính EVKey, sẽ
hiện ra bảng
‘Macro Definition’ như Hình
3.
-
Gõ chữ ‘mvt’ vào ô ‘Thay thế’. Gõ
chữ ‘máy vi tính’ vào ô ‘Cho’. Tiếp đó
là nhấp nút ‘Thêm’ thì
macro ‘mvt = máy vi tính’ sẽ được lưu vào EVKey.
-
Còn khi muốn tải cả file macro gõ tắt các từ
mà bạn thường dùng ở các bộ gõ
khác vào ‘Bảng gõ tắt’
của EVKey thì nhấp nút ‘Tải từ file…’; sau đó bạn
chọn file macro gõ tắt các từ
bạn thường
dùng để đưa vào EVKey (hoặc nhập chúng vào file ‘evkmacro.txt’).
Hình 3- Trang ‘Macro
Definition’ (Định nghĩa gõ tắt) của
EVKey.
2- Gõ 4 phụ âm đầu chữ
Ch, Nh, Th, Tr bằng 1 phím số .
CQN có nhiều từ có phụ
âm kép đầu
chữ là: Ch, Nh, Th,
Tr.
Để giúp gõ nhanh hơn
nữa, chúng tôi đã cài
sẵn thêm gõ chỉ 1 phím số thay
cho các từ
có 4 phụ âm kép này,
theo thứ tự là 4, 5, 6, 7. Ai thích thì dùng.
- 4 = ch.
Vd: Gõ chuj
= chú, hoặc gõ 4uj = chú, đều được.
- 5 = nh.
Vd: Gõ nhal
= nhà, hoặc gõ 5al = nhà, đều được.
- 6 = th.
Vd: Gõ thizy
= thiêng, hoặc gõ 6izy = thiêng, đều được.
- 7 = tr. Vd:
Gõ truzv = trưởng, hoặc gõ 7uzv = trưởng,
đều được.
3- Làm sao có chữ cái Y, Ă, Â,
Đ khi chúng đứng một mình ở CQN?
• Để có chữ cái Y đứng một mình ở
CQN, ta gõ ii = y.
Lý do: CQN có khuyết điểm là cùng
âm /i/ nhưng khi thì viết Y (kỳ, lý…), khi thì viết I
(thi, trí…).
Ở CVN và CVNSS4.0 thì quy định là I thay
Y, Y thay UY, chỉ vần AY, ÂY giữ nguyên AY, ÂY.
Ví dụ:
- Gõ sis = sĩ, gõ siis = sỹ.
- Gõ ti = ti, gõ tii = ty, gõ ty =
tuy, gõ tay = tay, gõ tayq = tẩy.
• Để có chữ cái Ă đứng một mình ở
CQN, ta gõ a8 = ă.
• Để có chữ cái  đứng một mình ở
CQN, ta gõ a6 = â.
• Để có chữ cái Đ đứng một mình ở
CQN, ta gõ d9 = đ hoặc dd = đ.
4- Làm sao gõ xen kẽ giữa tiếng
Việt và ngoại ngữ (Anh, Pháp,...)?
Nếu cần gõ xen kẽ
giữa tiếng Việt và ngoại ngữ (Anh, Pháp,...) thì nhấn phím "Ctrl"
xong gõ phím "Shift" thì bộ gõ EVKey sẽ tự
động chuyển đổi qua lại chế độ
E/V (E: English, V: Việt)
VII- LỜI CUỐI.
• Kiểu gõ cao cấp CVNSS4.0 tuy nhiều hơn kiểu gõ Telex, VNI... 40
qui tắc nhưng giúp tiết kiệm thời gian gõ từ
15-25%.
Kiểu gõ này
ra đời vào tháng 3/2020, chính thức nhận được giấy chứng nhận bản quyền số
1850/2020/QTG từ Cục
Bản quyền tác giả thuộc
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Vài tuần sau đó, nó
đã được
lập trình viên Hoàng Hà (ở Nhật Bản)
tích hợp vào công cụ
chuyển đổi
trực tuyến qua lại giữa CQN, CVN và CVNSS4.0. Bạn có thể vào
http://chuvnsongsong.com
gõ kiểu CVNSS4.0 vào
khung CVNSS4.0 mà vẫn bung ra CQN trọn vẹn, rồi sao chép
(copy) kết quả và dán vào
bất cứ nơi nào.
Khi
cần gõ ngoại ngữ như tiếng Anh (ví dụ chữ
"Web" thì ta gõ chữ Web vào khung CQN. (Nếu gõ chữ Web vào khung CVNSS4.0 thì nó sẽ
bung ra ở khung CQN là Nghế).
Nay
kiểu gõ CVNSS4.0 được chúng tôi tích hợp
vào bộ gõ EVKey để
dùng trên máy vi tính. Lý do chỉ mới tích hợp được vào EVKey là vì
‘Bảng gõ tắt’ của bộ gõ này
có dung lượng lớn, chứa đựng được
toàn bộ danh sánh gần
30 nghìn âm tiết có nghĩa
lẫn không có nghĩa ở kiểu gõ CVNSS4.0 đổi qua CQN.
Mặc dù EVKey
là một phiên bản được lập trình viên Lâm Quang Minh phát triển dựa trên mã nguồn mở của Unikey nhưng EVKey có những
tính năng vượt trội hơn cũng như giải quyết được rất nhiều vấn đề mà Unikey không
làm được.
Chúng tôi rất
mong được hợp tác với
các chuyên viên CNTT trong việc thiết kế hoặc tích hợp kiểu gõ CVNSS4.0 vào các ứng
dụng khác dùng trong những
môi trường như: điện thoại, Android, iOS, máy vi
tính, máy tính bảng, v.v.
Sau
cùng, chúng tôi mong nhận
được góp ý của độc giả, cũng như chân thành
cảm tạ các bạn giúp
phổ biến bài viết này.
• Hỏi: Vì sao kiểu gõ CVNSS4.0 tiết kiệm thời gian gõ từ 15% đến gần 25%?
Đáp: Đó là vì kiểu
gõ CVNSS4.0 có tất cả 52 qui tắc.
Trong
đó, 34 qui tắc đầu tiên là rút gọn
chữ Quốc ngữ
(CQN) thành Chữ Việt
Nhanh (CVN), một kiểu
chữ Việt cực
ngắn nhưng vẫn còn dấu
phụ và dấu thanh.
Ví dụ:
- Phụ
âm đầu chữ: F thay PH, Q thay QU, C thay K, K thay KH, Z thay D, D thay Đ, J thay GI, G thay GH, W thay NG-NGH.
- Phụ
âm cuối chữ: G thay NG, H thay NH, K thay CH.
- Rút gọn 52 vần ‘Nguyên âm ghép và
chữ cái cuối’ vốn có từ 3 hay 4 chữ cái xuống
còn 2 chữ cái mỗi vần.
- V.v…
34
qui tắc đầu
tiên này giúp ta tiết kiệm thời gian gõ.
Và 18 qui tắc còn
lại thì dùng chữ cái, gọi là Ký Hiệu Dấu (KHD), thay thế dấu phụ và dấu
thanh cho CQN và CVN. Chúng cũng
góp phần tiết kiệm thời gian gõ.
Ví dụ:
-
Nhóm dấu Nón ^: B, D, Q, G, F. (thay cho Sắc, Huyền, Hỏi, Ngã, Nặng).
-
Nhóm dấu Móc ˀ hay dấu Trăng ᨆ: X, K, V, W, H. (thay
cho Sắc, Huyền, Hỏi Ngã, Nặng).
-
Nhóm không dấu phụ: J, L, Z, S,
R. (thay
cho Sắc, Huyền, Hỏi Ngã, Nặng).
-
V.v…
• Hỏi: Vì sao kiểu gõ CVNSS4.0 phải cần đến 18 qui tắc
KHD để thay thế dấu phụ và dấu
thanh, trong khi Telex hay VNI chỉ có 12 qui tắc?
Đáp: Chính nhờ
có 18 qui tắc KHD cho nên chúng
giúp tiết kiệm số phím gõ.
Ví dụ:
-
Chữ ‘ế’: Telex gõ
ees, VNI gõ e61, CVNSS4.0 gõ eb. (B = dấu
nón + sắc).
-
Chữ ‘ồ’: Telex gõ
oof, VNI gõ o62, CVNSS4.0 gõ
od. (D = dấu nón + huyền).
-
Chữ ‘ở’: Telex gõ
owr, VNI gõ o73, CVNSS4.0 gõ ov. (V = dấu
móc + hỏi).
-
Chữ ‘nữ’: Telex
gõ nuwx, VNI gõ nu74, CVNSS4.0 gõ nuw. (W = dấu móc + ngã).
-
Chữ ‘lặn’:
Telex gõ lawjn, VNI gõ la85n, CVNSS4.0 gõ lanh. (H = dấu trăng + nặng).
© Kiều Trường Lâm & Trần Tư
Bình (phiên bản
ngày 26-1-2024)
- Kiều Trường Lâm. Email: kieutruonglam@gmail.com
- Trần Tư Bình. Email:
tubinhtran@gmail.com
1- Vài hàng tiểu sử tác giả
Kiều Trường Lâm:
• Sinh năm 1986 tại Tuy Hòa, Phú Yên, Việt
Nam.
• Chỗ ở hiện tại: Hà Nội,
Việt Nam.
• Học vấn: Cử nhân Quản trị
Kinh doanh, chuyên ngành Marketing, Đại học Kinh Tế Huế.
• Công việc: Mậu dịch quốc tế.
2- Vài hàng tiểu sử tác giả
Trần Tư Bình:
• Sinh năm 1954 tại Đà Nẵng, Việt
Nam.
• Chỗ ở hiện tại: Thành phố
Sydney, Úc.
• Học vấn: Tốt nghiệp Đại
học Tổng hợp Tp.HCM, 1977, ngành Ngữ Văn. Tốt
nghiệp Cao đẳng Sư phạm Tiểu Học
Đà Nẵng, 1974.
• Công việc ở VN: Giáo viên Văn trường
THPT cấp 3 Lý Thường Kiệt, Tp.HCM, từ 1977-1980.
• Công việc ở Úc: Làm việc ở
Bưu Điện Úc, từ 1982 đến nay (2022). Cuối
tuần, dạy Việt ngữ ở Liên trường
Văn hóa VN Sydney, từ 1986 đến 2016. Quản trị
trang mạng Chữ Việt Nhanh http://chuvietnhanh.sf.net
*****
· Đường
dẫn để in và xem bài
này:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/GoNhanhChuVietTrenMayViTinhBangKieuGoCVNSS4.0VoiBoGoEVKey.pdf
Hoặc:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/GoNhanhChuVietTrenMayViTinhBangKieuGoCVNSS4.0VoiBoGoEVKey.doc
· Mã QR để
in và xem bài này:
· Đường dẫn để
xem bài này
trên mạng:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/GoNhanhChuVietTrenMayViTinhBangKieuGoCVNSS4.0VoiBoGoEVKey.htm
Về Trang Chính:
Chữ Việt Nhanh
http://chuvietnhanh.sourceforge.net