Tóm
gọn công thức
CHỮ VN
SONG SONG 4.0
Tốc
kư chữ Việt không dấu thời công nghệ số
---o0o---
I- GIỚI THIỆU
Chữ VN Song Song 4.0 (CVNSS4.0) là cách viết không dấu rất ngắn gọn cho tiếng
Việt. Nó hoàn toàn dựa trên nền tảng Chữ Quốc
Ngữ. Nó viết khác CQN nhưng đọc y chang như
CQN.
CVNSS4.0 không
nhằm thay thế CQN mà chỉ dùng song song với CQN.
Ai thích
th́ học. Không ai bắt
buộc được
ai học. Học nghiêm
túc vài giờ
là viết được.
Ngày 25/3/2020, hai đồng tác giả Kiều
Trường Lâm và Trần Tư B́nh chính thức được cấp giấy chứng nhận bản quyền số 1850/2020/QTG từ Cục Bản quyền tác giả, thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho công tŕnh
nghiên cứu CVNSS4.0.
Lợi ích của CVNSS4.0:
-
CVNSS4.0 là một cách
viết ngắn gọn không dấu cho tiếng
Việt, khắc phục
được nhược
điểm gây hiểu lầm trong CQN viết không dấu khi sử dụng
trên điện thoại, zalo, chat...
-
Có thể tích hợp CVNSS4.0 vào các bộ
gơ tiếng Việt để bung ra CQN và có thể
tiết kiệm thời gian gơ CQN khoảng 25%.
-
Hữu ích ở công nghệ số như: tiết kiệm lưu trữ dữ liệu, làm ngôn ngữ
trung gian ở máy tính, thiết
kế chữ viết không dấu cho các
dân tộc thiểu số, v.v…
CVNSS4.0 có
3 thành phần:
-
Chữ Quốc Ngữ (CQN), gồm các từ đơn
giản không dấu, không rút gọn được.
Ví dụ:
a, ai, ga, nam, bao, mau,
hay, e, me, em, len, heo, i, chim,
tin, riu, o, ho, con, hoa, xoe, coi,
u, tu, vui, v.v.
-
Chữ Việt Nhanh (CVN), là
kiểu chữ
Việt cực ngắn,
có dấu như CQN, rút gọn từ CQN qua một số quy tắc.
-
Kư hiệu dấu (KHD), là 18 chữ cái đặt
ở cuối từ,
thay cho các dấu phụ
và dấu thanh của CQN và CVN để tạo thành Chữ VN Song Song 4.0
II- CÔNG THỨC CHỮ VN SONG SONG
4.0
Để bộ chữ ngắn gọn tối ưu, CVNSS4.0 phải có nhiều quy tắc. Các quy tắc CVNSS4.0 biến đổi qua vài tầng lớp khác nhau. Hiểu rơ quy tắc
ở tầng lớp
trước đó th́ mới hiểu
được các quy tắc ở tầng lớp theo sau. V́
vậy cần đọc chậm răi.
Trung b́nh phải tốn vài giờ học
nghiêm túc th́ mới hiểu
được những
quy tắc biến đổi từ CQN qua CVNSS4.0.
Công
thức CVNSS4.0 chia ra
2 phần:
-
Phần
1: Chữ Việt Nhanh (CVN), gồm các quy
tắc rút gọn CQN để thành bộ chữ rất ngắn gọn, c̣n dấu.
-
Phần
2: Kư
Hiệu Dấu (KHD), dùng 18 chữ cái gọi là
KHD, đặt ở cuối
từ để thay dấu cho CQN và CVN th́ mới thành
CVNSS4.0.
Sau
đây là Phần 1, Chữ
Việt Nhanh.
(Lưu
ư: Chữ Việt Nhanh chưa
phải là CVNSS4.0).
A. PHẦN 1:
CHỮ VIỆT NHANH (CVN)
Chữ Việt Nhanh (CVN) là bộ
chữ rất ngắn gọn nhưng vẫn c̣n dấu. Nó rút gọn
CQN theo 5 nhóm sau:
1. Bỏ
bớt dấu sắc ở mọi
từ có chữ cái cuối
là: c, p, t.
Ví dụ: các = cac, úp
= up, hát
= hat.
2. Thay Y và
UY
3. Thay phụ
âm đầu chữ:
4. Thay phụ
âm cuối chữ:
5. Rút gọn
56 vần dài “Nguyên Âm Ghép và chữ
cái cuối”:
Đây là phần quan trọng. Xin đọc chậm.
CQN có 56 vần dài
“Nguyên Âm Ghép và chữ cái
cuối”. Mỗi vần có 3 hay 4 chữ cái như
sau:
-
uyêt, uyên.
-
iêt, iêp,
iêc, iên, iêm, iêng, iêu.
-
yêt, yên,
yêm, yêng, yêu.
-
uôt, uôc,
uôn, uôm, uông, uôi.
-
ươt, ươp,
ươc, ươn,
ươm, ương,
ươu, ươi.
-
uât, uân,
uâng, uây.
-
uơt, uơn,
uơi.
-
oăt, oăp,
oăc, oăn, oăm, oăng.
-
oet, oec,
oen, oem, oeng, oeo.
-
oat, oap, oac, oan,
oam, oang, oao, oai, oay.
56 vần
này rút gọn
c̣n 2 chữ cái mỗi vần,
theo 2 bước cùng lúc như
sau:
- Bước
một, rút gọn Nguyên Âm Ghép c̣n một
nguyên âm:
- Bước
hai, và cùng lúc thay
chữ cái cuối bằng chữ cái khác:
Xong,
ráp các nguyên
âm đă rút gọn vào các chữ
cái cuối khác.
Kết quả 56 vần trên chỉ c̣n 2 chữ cái mỗi vần,
như sau:
-
uyêt
= yd, uyên = yl.
-
iêt = id,
iêp = if,
iêc = is,
iên = il,
iêm = iv,
iêng = iz,
iêu = iw.
-
yêt = id,
yên = il,
yêm = iv,
yêng = iz,
yêu = iw.
-
uôt = ud,
uôc = us,
uôn = ul,
uôm = uv,
uông = uz,
uôi = uj.
-
ươt = ưd,
ươp = ưf,
ươc = ưs,
ươn = ưl,
ươm = ưv,
ương = ưz,
ươu = ưw,
ươi = ưj.
-
uât = âd,
uân = âl,
uâng = âz,
uây = âj.
-
uơt = ơd,
uơn = ơl,
uơi = ơj.
-
oăt = ăd,
oăp = ăf, oăc = ăs,
oăn = ăl,
oăm = ăv,
oăng = ăz.
-
oet = ed,
oec = es, oen = el, oem = ev,
oeng = ez, oeo = ew.
-
oat = od,
oap = of,
oac = os,
oan = ol,
oam = ov,
oang = oz,
oao = ow,
oai = oj,
oay = aj.
Ví dụ cho 56 vần
rút gọn ở trên:
(gồm
toàn bộ quy tắc rút
gọn của 5
nhóm trên để thấy sự cực ngắn tối ưu của CVN)
-
tuyết = tyd, nguyễn =
wỹl.
-
viết = vid, hiệp = hịf, việc = vịs, tiền = t́l, hiểm = hỉv, nghiêng = wiz, liễu = lĩw.
-
yết = id, yên = il, yểm = ỉv, yêng = iz, yếu = íw.
-
nuốt
= nud,
cuộc = cụs,
luôn = lul,
nhuộm = nhụv,
uổng = ủz,
ruồi = rùj.
-
lượt
= lựd,
cướp = cưf,
bước = bưs,
mướn = mứl,
cườm = cừv,
tưởng = tửz,
rượu = rựw,
lưỡi = lữj.
-
luật = lậd, khuẩn = kẩl , khuâng = kâz,
khuây = kâj.
-
huớt
= hơd,
huỡn = hỡl,
uơi = ơj.
-
ngoắt
= wắd,
ngoặp = wặf,
hoặc = hặs,
xoắn = xắl,
oăm = ăv,
hoẵng = hẵz.
-
toét
= ted,
xoẹc = xẹs, khoen = kel, ngoém = wév, nhoeng
= nhez,
ngoẻo = wẻw.
-
loạt
= lọd,
ngoáp = wof,
khoác = kos,
toán = tól,
ngoạm = wọv,
khoảng = kỏz,
ngoáo = wów,
xoài = x̣j,
xoay = xaj.
B. PHẦN 2: KƯ HIỆU DẤU (KHD)
Sau khi rút gọn CQN để tạo thành Chữ Việt
Nhanh cực ngắn
như tŕnh bày ở trên, ta dùng 18 chữ cái, gọi là Kư
Hiệu Dấu (KHD), đặt
ở cuối từ
để thay dấu cho Chữ
Quốc Ngữ và Chữ Việt Nhanh th́ mới biến đổi thành CVNSS4.0.
Chia ra 4 nhóm
sau:
1. Nhóm
chữ dấu Nón (â, ê, ô):
Chữ
vốn có dấu Nón ^ ở CQN th́ dấu: sắc,
huyền, hỏi, ngă, nặng, thay bằng B, D, Q, G, F.
Vd: ấn = anb, ế = eb, ếch = ekb, biết = bidb, tốt = totb.
Vd:
ầm = amd, quần
= qand,
về = ved, tiền = tild.
Vd:
ẩn = anq,
để
= deq,
điểm = divq, ổ
= oq, tuổi = tujq.
Vd:
vẫy = vayg, rễ = reg,
nguyễn = wylg,
lỗ = log.
Vd:
vậy
= vayf,
hiệp = hiff, lộ = lof, ruộng = ruzf.
2. Nhóm chữ dấu Trăng hay dấu Móc (ă, ơ,
ư):
Chữ vốn
có dấu Trăng ᨆ hay dấu Móc ˀ ở CQN th́ dấu: sắc, huyền,
hỏi, ngă, nặng, thay bằng
X, K, V, W, H
Vd: lắm = lamx, ớ = ox, ớt
= otx, ứ = ux, cưới = cujx.
Vd: quằn
= qank, cờ = cok, từ
= tuk, tường = tuzk.
Vd: hẳn
= hanv, phở
= fov, xử
= xuv, bưởi = bujv.
Vd: sẵn
= sanw,
giỡn = jonw, lữ = luw,
lưỡi = lujw.
Vd: hoặc
= hash, đợi = doih, lộ = lof, phượng
= fuzh.
3. Nhóm chữ Không Dấu Phụ (a, e, i, o, u, y):
Chữ không dấu phụ ở CQN th́ dấu: sắc, huyền,
hỏi, ngă, nặng, thay bằng J, L, Z,
S, R.
Vd: á = aj, sách = sakj, é = ej,
í = ij, ư = ij, ú = uj, úy = yj.
Vd: à = al, hè = hel, v́ = vil, c̣n = conl, ù = ul, tùy = tyl.
Vd: ả = az,
rẻ
= rez, tỉ = tiz, cỏ = coz, ủ = uz, quỷ = qyz.
Vd: đă
= das, vẽ = ves, mỹ = mis,
vơ = vos,
cũng = cugs.
Vd: ạ
= ar,
mẹ = mer, nghị
= wir, vụ
= vur,
tụy = tyr.
Lưu ư: Chữ có phụ âm cuối: C, P, T th́ không thêm J để chữ
ngắn hơn.
Ví dụ:
-
ác = ac, lúc
= luc.
-
ép = ep, nhíp = nhip.
-
át = at, huưt = hyt.
4. Nhóm chữ thanh Ngang:
(Chữ thanh Ngang là chữ không có dấu thanh:
sắc, huyền, hỏi, ngă, nặng).
Có 3 Kư
Hiệu Dấu: Y, O, P.
·
(dấu Nón) = Y: Chữ vốn có dấu
Nón ^ (â, ê, ô) ở
CQN thay bằng Y.
Ví
dụ:
-
âm = amy, quân = qany, phây = fayy, xuân = xaly.
-
ê = ey, quên = qeny, nguyên = wyly, nghiêng = wizy.
-
ô
= oy, phôi = foiy, luôn = luly, chuông = chuzy.
·
(dấu
Trăng) hay (dấu
Móc) = O: Chữ vốn có dấu Trăng ᨆ hay dấu Móc ˀ (ă, ơ, ư)
ở CQN thay bằng
O.
-
ăn
= ano,
khăn = kano, khoăn = kalo, ngăn = wano.
- ơ = oo, ơn = ono, đơn = dono, phơ = foo, ngơ = woo.
- ư = uo, cưu = cuuo, nhưng = nhugo, phương =
fuzo.
· Kư
Hiệu P: P không thay cho dấu nào, chỉ để không hiểu lầm chữ khác.
Ví dụ: long = logp (thêm p để không hiểu
là "lỗ" v́ ở CVNSS4.0 th́ log = lỗ).
P đặt sau vần đă rút gọn, thanh ngang và
không dấu phụ. Các vần này là: ag,
ah, aj, eg, el, ev, ew,
ez ,ih, oah, og, oj, ol,
ov, ow, oz, ug, yh.
Ví dụ
thêm:
- xoay = xajp (thêm
p để
không hiểu là "xá" v́ ở CVNSS4.0 th́ xaj = xá).
- reng = regp (thêm
p để
không hiểu là "rễ" v́ ở CVNSS4.0 th́ reg = rễ).
Đến đây đă tŕnh bày xong
toàn bộ các quy tắc
biến đổi từ CQN qua CVNSS4.0.
III- VÀI VÍ DỤ ĐỂ SO SÁNH
1. So sánh
56 vần Chữ
Việt Nhanh ở mục (II.A.5) viết bằng CQN và CVNSS4.0:
Các ví dụ cho 56 vần Chữ Việt
Nhanh ở mục (II.A.5) ở trên được viết bằng CQN và CVNSS4.0 để vừa ôn lại
toàn bộ quy tắc, và qua đó để thấy sự ngắn gọn hữu hiệu của CVNSS4.0 so với CQN.
-
tuyết-tydb, nguyễn-wylg.
-
viết-vidb, hiệp-hiff, việc-visf,
tiền-tild,
hiểm-hivq,
nghiêng-wizy,
liễu-liwg.
-
yết-idb, yên-ily, yểm-ivq, yêng-izy, yếu-iwb.
-
nuốt-nudb, cuộc-cusf, luôn-luly, nhuộm-nhuvf, uổng-uzq, ruồi-rujd.
-
lượt-ludh, cướp-cufx, bước-busx, mướn-mulx, cườm-cuvk, tưởng-tuzv, rượu-ruwh, lưỡi-lujw.
-
luật-ladf, khuẩn-kalq, khuâng-kazy, khuây-kajy.
-
huớt-hodx, huỡn-holw, uơi-ojo.
-
ngoắt-wadx, ngoặp-wafh, hoặc-hash, xoắn-xalx,
oăm-avo,
hoẵng-hazw.
-
toét-tedj, xoẹc-xesr, khoen-kelp, ngoém-wevj,
nhoeng-nhezp,
ngoẻo-wewz.
-
loạt-lodr, ngoáp-wofj, khoác-kosj, toán-tolj, ngoạm-wovr, khoảng-kozz, ngoáo-wowj, xoài-xojl, xoay-xajp.
2. So sánh
một câu ca dao qua các kiểu gơ:
Ví dụ câu ca
dao:
"Qua
phà nghiêng ngó lồng gà
Tránh quẹt thúng ghẹ người ta đứng gần".
Câu thơ trên gơ kiểu CVNSS4.0 th́ 50 kư tự:
"Qa fal wizy
woj logd gal
Trahj qetr thugj ger wujk ta dugx gand".
C̣n gơ kiểu Telex
th́ 71 kư tự:
"Qua
phaf nghieeng ngos loongf gal
Tranhs
quetr thungs gher nguwowif ta dduwngs gaanf".
C̣n gơ kiểu CQN không dấu th́ 53 kư tự:
"Qua
pha nghieng ngo long ga
Tranh
quet thung ghe nguoi ta dung gan”.
Từ sự
so sánh trên, ta thấy ở nhiều trường hợp kiểu gơ CVNSS4.0 dùng ít kư
tự hơn kiểu gơ thông
dụng Telex hoặc
VNI.
V́ vậy,
ta có thể tích hợp CVNSS4.0 vào bảng "Gơ tắt" ở các bộ gơ
tiếng Việt để
giúp gơ CQN nhanh hơn.
CVNSS4.0
đă được
2 tác giả CVNSS4.0 tích hợp vào bộ gơ
EVKey để dùng ở máy tính. Gơ kiểu
CVNSS4.0 mà vẫn bung ra CQN trọn vẹn, giúp gơ CQN nhanh hơn
và tiết kiệm gần 25% thời gian gơ.
Xem hướng dẫn cách dùng trong
bài “Gơ nhanh chữ Việt trên máy vi tính
bằng kiểu gơ CVNSS4.0 với bộ gơ EVKey”
ở đường dẫn
sau: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/GoNhanhChuVietTrenMayViTinhBangKieuGoCVNSS4.0VoiBoGoEVKey.htm
Hoặc vào trang mạng chuyển đổi trực tuyến qua lại giữa CQN và CVNSS4.0
ở http://chuvnsongsong.com hoặc
ở https://cvnss.sourceforge.io để trực tiếp gơ kiểu CVNSS4.0 mà vẫn bung ra CQN, rồi sao chép (copy) kết quả và dán vào
bất cứ nơi đâu.
3. So sánh
đoạn đầu
Truyện Kiều viết
bằng CQN và CVNSS4.0:
Trăm năm
trong cơi người ta,
Tramo namo
trogp cois wujk ta,
Chữ tài
chữ mệnh khéo là ghét
nhau.
Chuw tail chuw
mehf keoj lal get nhau.
Trải qua một
cuộc bể dâu,
Traiz qa motf cusf beq
zauy,
Những điều
trông thấy mà đau đớn
ḷng.
Nhugw diwd
trogy thayb mal dau donx logl.
Lạ ǵ bỉ sắc tư phong,
Lar jil
biz sacx tuo fogp,
Trời xanh
quen thói má hồng đánh
ghen.
Troik xahp
qen thoij maj hogd dahj
gen.
Cảo thơm
lần giở trước đèn,
Caoz thomo
land jov trusx denl,
Phong t́nh
có lục c̣n truyền sử xanh.
Fogp tihl
coj lucr conl tryld suv
xahp.
Có thể đọc toàn bộ Truyện Kiều bằng CQN và CVNSS4.0 ở
1 trong 3 đường
dẫn sau:
-
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/TruyenKieuSongNguCQN-CVNSS.htm
-
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/TruyenKieuSongNguCQN-CVNSS.pdf
-
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/TruyenKieuSongNguCQN-CVNSS.doc
IV- BẢNG TÓM TẮT CÔNG
THỨC CVNSS4.0 CỦA CÁC HỌC VIÊN
Sau khi
hiểu các quy tắc CVNSS4.0, ta có thể xem
và in ra hoặc ghi lại Bảng Tóm tắt "Công thức Chữ VN Song Song 4.0" của các học viên
để nh́n vào tập viết.
1. Bảng
tóm tắt của cô giáo
dạy văn Trần Thị Minh (ở Lào
Cai):
Đường dẫn
để in ra
Bảng Tóm
Tắt trên 1 trang giấy khổ A4:
http://chuvietnhanh.sourceforge.net/BangTomTatCongThucChuVNSongSong.pdf
2. Bài
tóm tắt của học viên Đồng Biên Tân:
Học viên Đồng Biên Tân viết bài tóm tắt
rất ngắn toàn bộ quy
tắc CVNSS4.0 sau:
1. Phụ âm đầu chữ: PH= F,
QU= Q, K= C, KH= K, D= Z, Đ= D, GI= J, GH= G, NG-NGH= W.
2. Phụ âm cuối chữ:
NG= G, NH= H, CH= K.
3. Y=I.
UY=Y. Giữ nguyên AY,
ÂY.
4. Tổ hợp các vần
dài trong CQN được rút gọn theo công thức:
4.1. Rút gọn các
nguyên âm ghép UYÊ= Y, IÊ-YÊ= I, UÔ= U, ƯƠ= Ư, UÂ= Â,
UƠ= Ơ, OĂ= Ă, OE= E, OA= O, OAY= A.
4.2. Đồng thời
thay các chữ cái cuối
T= D, P= F, C= S, N= L, M= V, NG= Z,
O-U= W, I-Y= J.
5. Bỏ bớt dấu sắc ở các từ có kư
tự cuối là: c, p, t.
6. Quy tắc thay dấu bằng chữ cái:
Kư tự dấu đặt ở cuối
mỗi từ (chữ) sau khi đă thực
hiện các quy tắc rút
gọn vần, thay thế chữ cái cuối.
-
Nhóm dấu Nón ^: B (sắc), D (huyền), Q (hỏi), G (ngă), F (nặng).
-
Nhóm dấu dấu Trăng ᨆ hay Móc ˀ: X (sắc), K (huyền),
V (hỏi),
W (ngă),
H (nặng).
-
Nhóm không dấu phụ: J (sắc), L (huyền), Z (hỏi), S (ngă), R (nặng).
-
Nhóm thanh ngang (Không có dấu thanh): Y (â, ê, ô), O
(ă, ư, ơ), P (sau các
vần: ag, ah, aj, eg, el, ev,
ew, ez ,ih, oah,
og, oj, ol,
ov, ow, oz, ug, yh.).
V- VÀI BÀI ĐỌC THÊM
1. Loạt “8 bài
tốc kư chữ Việt 4.0 trong 90
phút”:
Loạt “8 bài tốc kư
chữ Việt trong
90 phút” chia ra 8 bài học ngắn.
Thời gian học mỗi bài khoảng 10 phút.
Học xong 8 bài là ta sẽ hiểu rơ được
toàn bộ quy tắc.
Để xem
toàn bộ “8 bài tốc kư
chữ Việt 4.0 trong
90 phút”, dùng 1 trong 3 đường dẫn sau đây:
-
Để in:
http://chuvietnhanh.sf.net/8BaiTocKyChuVNSSTrong90Phut.pdf
-
Để tải
vào máy:
http://chuvietnhanh.sf.net/8BaiTocKyChuVNSSTrong90Phut.doc
-
Để xem
trên mạng:
http://chuvietnhanh.sf.net/8BaiTocKyChuVNSSTrong90Phut.htm
2. Giáo
tŕnh đầy đủ CVNSS4.0:
-
Để xem giáo
tŕnh đầy đủ CVNSS4.0, xin vào:
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVNSongSong.htm
-
Để in hay tải vào
máy giáo
tŕnh đầy đủ CVNSS4.0, xin vào:
https://chuvietnhanh.sourceforge.net/ChuVNSongSong.pdf
3. Viết
cách nào đúng?
“Sách” = Sakj hay Sakp? - “Tốc” = Tocb hay Tocy?

Câu hỏi:
Gần đây, có một độc giả viết Chữ VN Song Song 4.0
(CVNSS4.0) khá thành thạo nêu thắc mắc là phát hiện
thấy có một số từ ở Chữ VN
Song Song 4.0, có thể viết khác nhau, nhưng
khi đọc, phát âm đều
giống nhau.
Ví dụ:
1) Trường hợp thứ nhất, chữ "thích" viết bằng CVNSS4.0 sẽ là: (thikj) hoặc
(thikp), tuy cách viết có khác nhau,
nhưng khi phát âm đều
là từ "thích" cả, (số chữ trong từ "thích" không thay đổi).
2) Trường hợp thứ hai, chữ "tốc" viết bằng CVNSS4.0 cũng vậy: (tocb) hay (tocy), th́ cách
viết tuy có khác nhau,
nhưng khi phát âm đều
là từ "tốc", (số chữ trong từ "tốc" không thay đổi).
Trả lời:
Nay xin
trả lời đầy đủ 2 trường hợp trên như sau
để độc
giả hiểu rơ v́ sao
chữ "thích"
hay "sách" phải
viết ở CVNSS4.0 là
(thikj) hay (sakj) chứ không phải là (thikp) hay (sakp). Và chữ "tốc" hay "tốt"
phải viết
ở CVNSS4.0 là (tocb)
hay (totb) chứ không phải là (tocy) hay (toty).
Ba nguyên
tắc của
CVNSS4.0 là:
* Nguyên tắc
thứ nhất là quy đổi
chữ Quốc ngữ
(CQN), càng ngắn gọn càng tốt.
* Nguyên tắc
thứ nh́ là khi hai
từ ở CVNSS4.0 có
2 cách viết khác nhau nhưng
đọc âm giống nhau th́ phải chọn cách nào gần giống
với CQN hơn.
Ví dụ:
- Chữ "quốc" ở CVNSS4.0 có
thể viết là (qocb) hay (qusb). Ta chọn (qocb) v́ có
3 chữ cái giống chữ "quốc". Ta không chọn (qusb) v́ chỉ có
2 chữ cái giống chữ "quốc".
- Chữ "quần" ở CVNSS4.0 có
thể viết là (qand) hay (qald). Ta chọn (qand) v́ có
3 chữ cái giống chữ "quần". Ta không chọn (qald) v́ chỉ có
2 chữ cái giống chữ "quần".
* Nguyên tắc
thứ ba là chữ cái
đặt ở cuối
từ làm Kư Hiệu Dấu phải thống nhất chỉ 1 cách để khi CVNSS4.0 hiện ra trong những
nơi cần đọc nhanh như Karaoke, phụ đề ở phim,
v.v... th́ óc ta mới đọc kịp. Khi đọc nhanh CVNSS4.0 óc ta chỉ cần lướt nhanh Kư Hiệu Dấu ở cuối từ là biết ngay
từ này gốc ở chữ
Quốc ngữ có thanh ǵ và
dấu phụ gi.
Ví dụ:
- Chữ "tốc" viết bằng CVNSS4.0 có thể là: (tocb) hoặc (tocy). Ta phải chọn (tocb) v́ B là kư
hiệu thay cho dấu sắc
ở những từ
có dấu nón (â, ê, ô). Ta không chọn (tocy) v́ Y không phải
là dấu sắc. Kư hiệu
dấu Y chỉ thay cho dấu
nón ở các từ thanh ngang.
Nếu ta viết là (tocy) th́ khi
đọc lướt
nhanh, óc ta sẽ xử lư không kịp
v́ vừa phải nhớ Y là dấu nón
và vừa phải nhớ C ở sau O th́ không
cần thêm dấu sắc.
- Chữ "thích" viết bằng CVNSS4.0 có thể là: (thikj) hoặc (thikp). Ta phải chọn (thikj) v́ J là kư
hiệu cho dấu sắc ở những từ không có dấu
phụ (dấu nón hoặc dấu trăng hoặc dấu móc). Ta không chọn (thikp) v́ P không phải
là dấu sắc. P chỉ dùng ở những chữ có thanh
ngang (tức không có dấu
thanh: sắc huyền hỏi ngă nặng). P là kư hiệu
câm, nó không
thay cho dấu thanh hay dấu phụ nào. P có đặc
tính là khử
trừ kư hiệu dấu đứng trước nó để không bị hiểu lầm.
Chẳng hạn như chữ "long" viết
ở Chữ Việt Nhanh (CVN) là (log) và ở CVNSS4.0 là (logp). P đặt
sau g là để khử trừ kư hiệu
dấu g đứng
trước nó để không bị hiểu lầm là "lỗ" v́ ở
CVNSS4.0 th́ (log) nghĩa
là "lỗ".
________
- Nguồn
2 câu hỏi:
https://www.facebook.com/share/p/14MT8o2HpFX/
- Nguồn
bài “Viết cách nào đúng?”:
https://www.facebook.com/tubinhtran/posts/pfbid037boEDgwBiXAsydkZfVWPWrhMpn7zndTxRRarFNkgxHAu3PoSyF5xQnNmpH94Hxn4l
© Kiều Trường Lâm & Trần Tư B́nh (phiên
bản ngày 11-12-2025)
- Kiều Trường
Lâm
(Email: kieutruonglam@gmail.com,
Facebook: https://facebook.com/truonglam.kieu.7)
- Trần
Tư B́nh
(Email: tubinhtran@gmail.com,
Facebook: https://facebook.com/tubinhtran)
VÀI HÀNG TIỂU SỬ
HAI ĐỒNG TÁC GIẢ
* Tác giả Kiều Trường
Lâm:

-
Sinh năm 1986 tại Tuy Ḥa, Phú Yên, Việt
Nam.
-
Chỗ ở
hiện tại: Hà Nội, Việt Nam.
-
Học vấn: Cử nhân Quản trị Kinh doanh, chuyên ngành Marketing, Đại học Kinh Tế Huế.
-
Công việc: Mậu dịch quốc tế.
* Tác giả Trần
Tư B́nh:

-
Sinh năm 1954 tại Đà Nẵng, Việt
Nam.
-
Chỗ ở
hiện tại: Thành
phố Sydney, Úc.
-
Học vấn: Tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Tp.HCM, 1977, ngành Ngữ Văn. Tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm Tiểu Học Đà Nẵng,
1974.
-
Công việc ở VN: Giáo viên Văn trường THPT cấp
3 Lư Thường Kiệt, Tp.HCM, từ 1977-1980.
-
Công việc ở Úc: Làm việc
ở Bưu Điện
Úc, từ 1982 đến 2025. Cuối tuần, dạy Việt ngữ ở Liên trường
Văn hóa VN Sydney, từ
1986 đến 2016.
-
Quản trị trang mạng Chữ Việt Nhanh http://chuvietnhanh.sf.net
Để xem toàn bộ bài “Tóm gọn công thức Chữ VN Song Song 4.0”,
dùng 1 trong
3 đường dẫn sau:
-
Để in:
http://chuvietnhanh.sf.net/TomGonCongThucCVNSS.pdf
-
Để tải vào máy:
http://chuvietnhanh.sf.net/TomGonCongThucCVNSS.doc
-
Để xem trên mạng:
http://chuvietnhanh.sf.net/TomGonCongThucCVNSS.htm
Về Trang Chính: Chữ Việt Nhanh
http://chuvietnhanh.sourceforge.net