|
|
|
|
Bài tham luận
(Đọc qua internet - Skype webcam - tại Hội Nghị:
Việc Bảo
Tồn Tiếng Việt Trong Gia Đ́nh Việt Nam Ở Hải
Ngoại,
do Viện
Việt Học www.viethoc.com ở California, USA tổ chức
vào
Thứ Bảy 14 & Chủ nhật 15 tháng 7 năm
2012)
Đề tài:
Nên dạy
Chào Hỏi Thưa Dạ như thế nào trong trường
Việt ngữ và trong gia đ́nh Việt Nam ở hải
ngoại
Tác giả:
Trần Tư B́nh
Kính
thưa quư vị,
I.
GIỚI THIỆU
Từ
khi đi học, ở trường thầy cô thường
dạy bảo chúng ta câu “ Tiên học lễ,
hậu học văn”. C̣n khi ở nhà th́ từ
thuở nhỏ, hầu như ai ai cũng được
cha mẹ dạy cách Chào Thưa Dạ sao cho lễ phép khi gặp
người lớn thân quen với gia đ́nh.
Ngày
nay, ở hải ngoại, chúng ta sống ḥa nhập với
văn hóa phương Tây, cộng thêm sức ép của
đời sống bận rộn và áp lực trong việc
học của con em, nên ít nhiều việc chào hỏi lễ
phép có phần nào bị sao lăng hoặc bị xem nhẹ. Điều
này có lẽ đă dẫn đến không ít cảnh một
học sinh gặp thầy cô, gặp người lớn với
gương mặt tỉnh bơ, không một
tiếng chào hỏi, dạ thưa. Và trong gia
đ́nh, có một số con em đi chẳng thưa và về
chẳng tŕnh, đôi khi cũng chẳng buồn chào cha mẹ
ḿnh khi thấy cha mẹ đi làm về chẳng hạn,
v.v.
Với
nhận thức trên, từ vài tháng qua, ở trường dạy
tiếng Việt cuối tuần của chúng tôi, có tên là
Trường Văn Hóa Việt Nam Marrickville, Sydney, Úc, các
giáo viên có phát động chương tŕnh tập học
sinh Chào, Thưa, Dạ như là điều bắt buộc
trong trường.
Trong việc này, chúng tôi có rút
ra được một số kinh nghiệm và cũng nảy
sinh ra vài câu hỏi.
Đề
tài : "Nên
dạy Chào Hỏi, Dạ Thưa như thế nào trong
trường Việt ngữ và trong gia đ́nh Việt Nam ở
hải ngoại ?" được tŕnh bày sau đây
là để xin chia sẻ một số kinh nghiệm
cũng như muốn nghe thêm góp ư của Hội nghị về
việc này.
Trong
thời đại internet hiện nay, nếu chúng ta gơ vào
khung t́m kiếm Google các từ khóa ví dụ như: “Dạy chào hỏi dạ thưa
như thế nào” th́ chúng ta sẽ đọc được
nhiều bài viết, nhiều bài phỏng vấn về cách
dạy con em Chào Hỏi, Dạ Thưa, cùng nhiều lời
khuyên hữu ích, thực tế từ các nhà giáo dục, các
vị nghiên cứu văn hóa, …
Bài
tham luận này sẽ không nhằm nêu ra những hướng
dẫn lư thuyết có tính phổ quát trong việc dạy con
em chào hỏi lễ phép, v́ chúng ta sẽ dễ dàng t́m thấy
các hướng dẫn này trong nhiều bài viết trên
internet hoặc ở thư viện.
Với
lư do nêu trên, nên nội dung tŕnh bày đề tài này sẽ mang
nặng tính thực tiễn, gồm những câu chuyện
thật, người thực, việc thực; hiện
đă và đang xảy trong trường Việt ngữ cuối
tuần mà tôi đang phụ trách.
II. NGUYÊN NHÂN CHÍNH NÀO ĐĂ DẪN
ĐẾN VIỆC PHÁT ĐỘNG CHƯƠNG TR̀NH TẬP
HỌC SINH CHÀO, THƯA, DẠ?
Có
2 nguyên nhân chính:
-
Chuyện Chào Thưa ở trường
dạy kèm Toán:
T́nh cờ một
hôm, một anh bạn của tôi nhờ tôi chở đứa
con đang học lớp 6 của anh ấy đến một
trường dạy kèm toán để kịp giờ học. Đến trường
này khoảng 15 phút trước giờ học, đi theo cháu
vào tận lớp, tôi chứng kiến được tận
mắt sinh hoạt nề nếp Chào Thưa ở trường
dạy kèm Toán, có tên gọi là Ngo & Son, ở Sydney, Úc. Trường
này do Thầy Ngô Tư Vọng (nguyên là GS Toán ở trường
nữ sinh Gia Long, Sài G̣n) và con trai là BS. Trường
thành lập.
V́ vậy,
trường này thường được gọi là
trường dạy toán “Thầy
Trường”.
Tôi đứng ở văn
pḥng và thấy tất cả học sinh đến học trường
này, dù là gốc sắc tộc nào, khi bước vào văn
pḥng và vào lớp, các em đều phải cuối đầu
và khoanh tay chào thầy cô như một phản xạ, dù là
có thầy cô đang nói chuyện với ai đó. Có em c̣n cuối
gập người 90 độ để chào như kiểu
chào của người Nhật
Tôi rất ngạc nhiên về
điều này v́ vài năm trước đây, tôi cũng
đă dẫn các con tôi đến học kèm toán ở vài trường
dạy toán khác của người Việt tổ chức,
nhưng đâu bao giờ thấy cảnh chào hỏi thầy
cô lễ phép như ở trường này.
Sau đó, tôi hỏi bạn tôi
về nề nếp chào hỏi ở trường này th́ được
biết biện pháp kỷ luật là nếu học sinh nào 3
lần không cuối đầu và khép tay phía
trước chào thầy khi vào học và tan học th́ sẽ
bị cho nghỉ học.
Tôi đă tự hỏi là sự
nổi tiếng và phát triển nhanh chóng của trường
này phải chăng một phần nào cũng do cách dạy
học sinh chào thưa lễ phép như vậy.
Và tôi tự
nhủ ở trường dạy kèm mà c̣n huấn luyện
được như vậy th́ tại sao ḿnh không thử
áp dụng ở ở trường Việt ngữ.
(Xin xem đoạn
phim ngắn “Cảnh chào Thầy
Cô ở trung tâm dạy thêm NGÔ & SON –
Sydney” trên Youtube.com ở đường dẫn: http://www.youtube.com/watch?v=9pIHFxc_3JQ
Cảnh quay
vào tháng 7 năm 2012, không báo trước cho học sinh biết
nhưng đă xin phép Thầy Trường trước khi
đến quay. Video này đă được Thầy
Trường xem qua và đồng ư cho đưa lên Youtube
sau khi Thầy Trường đă hỏi ư kiến của
các học sinh trong video)
-
Chuyện hỏi hai học sinh v́ sao
không chào Thầy:
Vào thứ Bảy kế
đó, theo thông lệ, với nhiệm vụ là Hiệu
Trưởng trường VHVN Marrickville, tôi đến
trường trước giờ học khoảng một
tiếng để chuẩn bị mở cổng, lo hệ
thông âm thanh,v.v…
Hôm ấy,
đang loay hoay lo nối dây điện cho hệ thông âm
thanh ở sân trường th́ có hai chị em học sinh lớp
mẫu giáo và lớp 1 đến trường khá sớm. Hai học sinh cũng chạy chơi gần tôi ở
sân trường. Tôi đền gần hai
em và nói “Thầy chào hai con”.
Nghe xong, hai học sinh chỉ cười
cười có vẻ mắc cở, không nói ǵ, và rồi lại
như muốn chạy chơi tiếp. Lúc ấy, cô em
đứng khá xa, tôi bèn hỏi cô chị đang đứng
gần tôi: “Ủa, sao con không
chào thầy?”. Nghe vậy, cô chị
bèn khoanh tay nói:
“Dạ, con chào Thầy”. Tôi khen cháu giỏi và rồi quay
lưng làm việc tiếp, tự nhiên cô chị chạy
đến cô em nói là: “Em chạy
tới chào thầy đi”. Thế là cô em chạy đến
trước mặt tôi và nói: “Con
chào Thầy”. Tôi khen cháu giỏi và sau đó tôi nghiệm
ra một điều là các học sinh đa số đều
đă được cha mẹ hoặc thầy cô dạy là
phải chào thầy cô khi gặp ở trường,
nhưng chúng thường ngại v́ thói quen tốt ấy
chưa được yêu cầu hoặc chưa được
huấn luyện thành nề nếp. Nay tôi chỉ
mới yêu cầu cô chị chào mà cô chị cũng đă tự
giác yêu cầu em gái của ḿnh chạy đến chào thầy.
Giả như tôi đă không yêu cầu cô chị
chào, th́ chắc chắn là cô em cũng đă không chạy
đến chào tôi.
Từ hai mẫu chuyện
trên, tôi suy nghĩ là nên phát động phong trào tập học
sinh Chào Thưa Dạ để thành một nề nếp bắt
buộc trong trường. Và nếu
chương tŕnh này thành công th́ chắc nó sẽ góp phần
đôi chút vào việc khuyến khích phụ huynh duy tŕ việc
cho con em ḿnh đi học thêm ở trường Việt ngữ.
III.
CÁC BƯỚC THỰC HIỆN CHƯƠNG TR̀NH TẬP HỌC
SINH CHÀO THƯA DẠ
A. Tại
trường Việt ngữ
Thứ Bảy sau đó, tôi bàn
với các giáo viên về ư định phát động
chương tŕnh tập học sinh Chào Thưa Dạ để
hỏi ư kiến từ giáo viên. Một giáo
viên lớn tuổi trong trường nói đại ư là “Thầy
phát động chương tŕnh ǵ tui c̣n có ư kiến bàn ra
bàn vô, chứ chương tŕnh này th́ tui ủng hộ thầy
hết ḿnh”.
Rồi khi tập họp đầu
giờ, tôi kể hai câu chuyện có thực đă kể ở
trên và chính thức phát động chương tŕnh tập
học sinh Chào, Thưa, Dạ như là điều bắt
buộc trong trường. Đồng thời
kêu gọi sự hợp tác từ phía phụ huynh học
sinh vả học sinh. Vài phụ huynh sau
đó có gặp tôi và tỏ ư rất tán đồng với
chương tŕnh này.
Sau
đây là vài sinh hoạt đă thực hiện trong
chương tŕnh tập học sinh Chào Thưa Dạ trong
vài tháng qua:
1. Thực tập chào:
Giờ
học hôm ấy và tuần sau, tôi vào mỗi lớp khoảng
10 phút, thực tập giả bộ rung chuông tan học về,
nghe chuông th́ từng em học sinh phải bước tới
khoanh tay, đầu hơi cuối
xuống và chào thầy (cô) của ḿnh ra về bằng
câu: “Thưa (hoặc Chào) thầy (cô) con về”.
Lư
do của việc thực tập này là dù có một số học
sinh hiểu và được cha mẹ hoặc thầy cô dạy
là phải thưa thầy cô đi về khi có chuông tan học
nhưng các em ấy sẽ không tự làm nếu thấy các
bạn khác không làm. C̣n như nếu thấy
các bạn khác đều làm và thái độ của giáo viên
như đang chờ đợi học sinh chào về th́ hầu
như tất cà học sinh đều sẽ thưa chào về
một cách nhanh nhẹn.
(Xin xem đoạn phim ngắn
cảnh thực tập "Thưa Cô con đi về khi
tan giờ học” trên Youtube.com ở đường dẫn:
http://youtu.be/2y9mKHbDXhI
Lớp Mẫu giáo B của cô
Quách Ngô Thị Hằng, Trường Văn Hóa Việt Nam
Marrickville, Sydney, tháng 6/2012).
Kết quả:
-
Hiện nay theo báo cáo và kiểm nghiệm
th́ tất cả học sinh đều thưa chào thầy
cô đi về sau khi nghe chuông tan học.
Riêng
các lớp có số học sinh đông trên 20 học sinh, để
tiết kiệm thời gian th́ có thầy cô đă cho cho học
sinh đứng lên và đồng thanh cùng một lúc chào
“Thưa thầy (cô), con đi về” để khỏi mất
th́ giờ.
-
Thông thường, khi tan học, tôi thường t́m cách
đứng trong sân trường, để có dịp gặp
gỡ các phụ huynh vào sân trường đón con và có dịp
chào hỏi. Trước đây, đa phần
các phụ huynh thường nhắc con em của ḿnh chào tôi
để về. Nay, để ư th́ thấy bắt
đầu có một số học sinh chưa nghe phụ
huynh nhắc chào tôi mà chúng đă tự động nói: “Chào thầy con về”. Tôi khen giỏi và chào lại các em.
Câu hỏi:
Trong
việc thực tập chào, tôi thấy đa phần th́ các
em khép tay lại phía trước và khẻ
cuối đầu khi nói lời chào. Tuy nhiên, cũng có lẻ
tẻ một hai em lại khoanh hai tay nghiêm chỉnh và cuối
gập người xuống gần 90 độ để
chào, gần giống h́nh ảnh cách chào của người
Nhật. V́ vậy tôi xin được hỏi ư kiến của
quí vị là tôi có cần thiết khuyên các học sinh ấy
là không nên cuối gập người quá thấp hay là tôi vẫn
cứ để nguyên cách chào như vậy?
2. Tṛ chơi giáo dục:
Đây
là tṛ chơi để tập học sinh biết cách và nhớ
trả lời "Dạ" và "Thưa" khi thầy
cô hoặc người lớn hỏi học sinh một
điều ǵ.
Tṛ
chơi đại khái như sau: Ta gọi một học
sinh A nào đó tiến lên đứng cạnh và hỏi khoảng
5 câu hỏi mà ta tự đặt ra thật dễ để
chắc chắn học sinh có thể trả lời
được. Ví dụ như “Con
tên ǵ? Con học lớp mấy ở trường Úc? Con học
lớp mấy ở trường tiếng Việt? Con
đến trường băng xe
hơi, xe điện, xe đạp hay đi bộ? Bạn
thân nhất của con tên ǵ?,v.v.”
Trước
khi học sinh ấy trả lời th́ ta yêu cầu các học
c̣n lại lắng nghe và nhớ câu trả lời của bạn
ḿnh, cũng như nhớ các đặc điểm ngoại
h́nh của bạn ḿnh như: áo quần, giày dép màu ǵ? Tóc dài
hay tóc ngắn? Có đeo kiếng hay không?,v.v.
Khi học sinh A trả lời
xong các câu hỏi th́ ta cho em ấy núp vào một chỗ nào gần
đấy mà không học sinh nào khác có thể thấy em.
Tiếp
theo, ta hỏi các học sinh c̣n lại
các câu hỏi liên quan đến nội dung các câu đă hỏi
học sinh A. Ví dụ như: “Bạn
học sinh vừa rồi tên ǵ? Bạn ấy
học lớp mấy ở trường Úc? Bạn ấy học lớp mấy ở trường
tiếng Việt? Bạn ấy đến trường
băng xe hơi, xe điện, xe đạp
hay đi bộ? Bạn thân nhất của Bạn
ấy tên ǵ? Bạn ấy mặc áo màu
ǵ? Bạn ấy có đeo kiếng không?,v.v.”
Học sinh nào trả lời
đúng và có thêm tiếng “Dạ” hoặc “Thưa thầy
(cô)” th́ sẽ được thưởng cái kẹo que chẳng
hạn.
C̣n như trả lời đúng mà không có thêm
tiếng “Dạ” hoặc “Thưa thầy (cô)” th́ bị yêu
cầu trả lời lại cho đến khi đầy
đủ th́ mới được thưởng.
Năm
ngoái, trường chúng tôi cũng đă có lần chơi tṛ
chơi này nhưng không chú trọng đến việc học
sinh trả lời có tiếng "Dạ" hoặc
"Thưa ..." mà chỉ cần học sinh trả lời
đúng là đă được thưởng một cái kẹo
que.
(Xin xem đoạn phim ngắn
“Tṛ chơi tập học sinh biết cách trả lời
"Dạ" và "Thưa”
trên Youtube.com ở đường dẫn: http://youtu.be/Sfk7Hoj93y0
Tṛ
chơi này được thực hiện ở Trường
Văn Hóa Việt Nam Marrickville (Sydney, Úc) lúc sinh hoạt chung
cuối giờ cho 6 lớp Việt ngữ từ cấp Mẫu
Giáo đến cấp cao nhất là lớp 5, vào ngày 23 tháng
6 năm 2012).
3. Mẫu đối thoại
"Đi Thưa Về Tŕnh"
Tôi
nhờ một giáo viên soạn ra và tập cho học sinh lớp
của ḿnh hoạt cảnh ngắn về chủ đề
“Đi thưa Về Tŕnh”
để tŕnh diễn trong lúc sinh hoạt cuối giờ
cho toàn trường.
Lư do: Các đoạn
đối thoại như đoạn video trên th́ các bậc
phụ huynh học sin hoặc giáo viên cũng thường
nhắc nhở nhưng nếu được nói ra,
được tŕnh diễn bởi chính các em học sinh th́
sẽ có tác dụng nhanh và có ấn tượng đậm
hơn nơi học sinh.
(Xin xem đoạn phim ngắn
“Đối thoại dạy
"Đi Thưa Về Tŕnh” trên Youtube.com ở
đường dẫn: http://youtu.be/xmQzYOG4uaQ
Đối
thoại này được thực hiện bởi hai học
sinh Minh Liên và Phương Khanh, lớp 2 của Thầy Lê
Hoàn Chí, tại Trường Văn Hóa Việt Nam Marrickville,
Sydney vào tháng 5/2012).
4. Dạy học sinh thưa và xin phép
vào lớp khi đi học trễ.
Trước
đây, để hạn chế việc học sinh đi học
trễ trong trường Việt ngữ, chúng tôi thường
dùng các biện pháp ví dụ như bắt các em đi trễ
phải vào văn pḥng gặp Hiệu Trưởng để
lấy giấy “Cho phép vào lớp”
và ghi tên vào sổ ghi chú của văn pḥng, hoặc khen
thưởng kẹo, giấy ban khen cho các học sinh nhiều
lần đi học đúng giờ,v.v.
Từ khi phát động
chương tŕnh Chào Thưa Dạ th́ sau giờ tập họp
đầu giờ xong, nếu không bận việc ǵ tôi
đứng ở gẩn cổng trường để gặp
các học sinh đi học trễ. Khi các em
đến gần, tôi sẽ hỏi tên của học sinh
là ǵ, và chờ đợi câu trả lời của học
sinh đại khái sẽ là: “Dạ
con tên là …XYZ..” Học
sinh nào chưa trả lời có chữ Dạ th́ tôi yêu cầu
em nói lại. Sau đó, tôi sẽ hỏi
các em là khi vào lớp các em sẽ nói xin phép thầy cô vào lớp
với như thế nào? Tôi chờ câu trả lời
đúng đại khái sẽ là: “Thưa
thầy (cô) cho con vào lớp”. Học sinh
nào lúng túng trả lời chưa đúng th́ tôi tập em
đó nói ngay tại chổ. Xong tôi sẽ hỏi học
sinh ấy là sau khi thầy cô cho về chổ ngồi th́ học
sinh ấy phải nói lời ǵ?. Tôi chờ
đợi câu trả lời đúng đại khái sẽ
là: "Con cảm ơn thầy
(cô)”. Sau đó tôi mới cho học sinh
đi đến lớp. Tôi không hỏi nguyên nhân v́ sao
đi trề v́ nếu hỏi điều này có thể các
em sẽ tự tạo ra một lí do không trung thực nào
đó. Và tôi cũng đă yêu cầu các học sinh đi học
trễ phải nói câu xin phép như trên với thầy cô của
lớp ḿnh khi vào lớp, cũng như đă yêu cầu Thầy
Cô chỉ cho các em vào lớp khi nói đúng câu xin phép trên.
(Xin xem đoạn phim ngắn
“Tập học sinh xin phép vào lớp
khi đi học trễ” trên Youtube.com ở đường
dẫn: http://www.youtube.com/watch?v=THIiv8E63Ao
Đoạn
phim này được thực hiện ở lớp 2 của
Thầy Lê Hoàn Chí, tại Trường Văn Hóa Việt Nam
Marrickville, Sydney vào tháng 7/2012).
Lư do: các yêu cầu
trên đây có thể xem như một h́nh phạt kỷ luật
cho các em đi học trễ, dùng h́nh phạt mà vẫn dạy
các em có dịp thực tập cách nói lễ phép.
Tâm
lư của đại đa số học sinh là thường
ngại trực diện với Hiệu trưởng và phải
nói các câu xin phép như trên, do đó các em sẽ t́m cách đi
đến trường sớm hơn để khỏi bị
trễ học.
5. Hỏi tên học sinh và chờ câu trả
lời có chữ Dạ hoặc Thưa.
Mỗi
khi có dịp tṛ chuyện với một vài em học sinh,
tôi rất thường hỏi tên các em và chờ đợi
các em trả lời có dùng tiếng "Dạ" hoặc
"Thưa" khi lời trả lời. Em
nào quên th́ tôi nhắc ngay và yêu cầu sửa lại. Các em đều vui vẻ sửa ngay.
(Xin xem đoạn phim ngắn
“Tập học sinh dùng tiếng
"Dạ" khi trả lời người lớn”
trên Youtube.com ở đường dẫn: http://youtu.be/7RXGeaTTsaM
Cảnh này diễn ra ở
Trường Văn Hóa Việt Nam Marrickville (Sydney, Úc), trong
lúc trao phần thưởng cho các học sinh viết
văn hay hoặc làm thiệp đẹp cho Mẹ nhân ngày Lễ
Mẹ - Mother's Day).
B. Tại gia
đ́nh
Việc
tập cho học sinh Chào Hỏi, Dạ Thưa trong trường
Việt ngữ sẽ dễ dàng hơn khi có sự hỗ
trợ, kết hợp cùng lúc từ phía gia đ́nh.
Nói chung, trong gia
đ́nh Việt Nam, chúng ta thường dạy con em các
điều căn bản như sau:
-
Với
người lớn, ta phải chào một cách kính cẩn,
lễ phép. Nếu đang đội mũ nón th́ phải
bỏ mũ ra khỏi đầu, rồi mới khoanh tay,
cúi đầu và nói lời chào,
Ví dụ :
Cháu chào bác, con chào cha, em chào thầy, em chào cô…
-
Trước
khi đi học, phải lễ phép chào ông, chào bà, chào ba
mẹ, chào anh chị…
Ví dụ :
“thưa…..con đi học”
-
Khi
đi học về, ta cũng thưa như vậy
.
Ví dụ :
“ thưa…. Con đi học về”
-
Ở
lớp học : khi thầy cô giáo hay quư
khách vào lớp, học sinh phải đứng dậy, hai
tay để xuôi, và khi có hiệu được ngồi,
ta mới được ngồi.
-
Ở
nhà đang ngồi, nếu có khách tới, em nhớ
đứng dậy, cúi đầu chào.
Ví dụ :
con chào bác, con chào ông, con chào bà…
Chuyện chào thưa trong gia đ́nh anh
Hải
Tôi có một người bạn
là cùng sở, tên là Hải. Có một dịp,
tôi phải đến nhà anh lần đầu tiên v́ có việc.
Khi bước vào nhà, đang đứng ở pḥng khách th́
anh Hải gọi vọng lên trên lầu nói: “Con ơi, có bác đến chơi
nha”. Người con trai của anh bạn, tuổi khoảng
19 mà tôi chưa hề biết mặt, bước xuống
cầu thang thấy tôi và gật đầu chào: “Con chào bác”. Chào
xong th́ cháu lên lầu lại.
Đến
khi tôi về, bước ra đến cửa chính th́ anh bạn
lại gọi vọng lên lầu: “Con ơi, bác B́nh về
nha con”. Người con lại bước xuống giữa
cầu thang khi thấy tôi th́ chào: “Dạ con chào bác”, chào xong
th́ lại trở lên lầu.
Ra về, ḷng tôi thầm phục
và tự nghĩ, anh bạn này dạy con chào hỏi thật
là kỹ.
Từ khi tôi bắt đầu
viết bài tham luận này th́ tôi đă hỏi anh Hải kinh
nghiệm của anh ấy về “các cách bạn dạy con chào hỏi như thế nào?
Anh
cho biết là anh và vợ anh đă phải dạy điều
này ngay lúc con c̣n nhỏ và ba mẹ nên là làm gương để
con noi theo. Trước khi đến nhà
ai chơi, anh đều giới thiệu cho con biết
đó là nhà của ai, nhắc con rằng khi nào ba mẹ giới
thiệu mọi người th́ con sẽ chào theo
ba mẹ. Sau đó, khi đến nhà người thân, anh có
thể hướng dẫn: “Con chào ông đi”, “Con chào bà
đi” là bé biết cách chào theo,…. Anh và vợ anh luôn kiên
tŕ dạy con, làm sao cho quá tŕnh giáo dục con không bị gián
đoạn.
Tôi
cũng đă hỏi thêm câu: “Trong
gia đ́nh các anh chị em của bạn th́ các cháu có chào
hỏi kỹ lưỡng như ở gia đ́nh bạn
không? Nếu có khác th́ lư do v́ sao?”
Anh cho biết là có sự khác nhau, ở các gia đ́nh
phía bên vợ th́ việc chào hỏi cẩn thận hơn
là phía các gia đ́nh anh chị em của anh ấy.
Anh nhận xét thêm là trong các các gia đ́nh anh chị em
ruột của ḿnh th́ gia đ́nh của ảnh con cái chào
hỏi kỹ lưỡng hơn cả. Có lẽ là do một
phần ảnh hưởng từ phía vợ anh.
Câu
chuyện trên cho thấy là việc dạy con em chào hỏi
thưa dạ đúng phép thường phải là sự
kết hợp quyết tâm của cả cha và mẹ.
Để có thêm dữ liệu cho bài tham luận, tôi đă
đem câu chuyện trên kể cho một người
bạn khác làm cùng nhóm, có tên là Sơn tuổi khoảng 60,
để nghe thêm quan điểm và cách dạy con của
ảnh về việc chào hỏi.
Anh Sơn cho biết là v́ tánh t́nh của ảnh và
vợ cũng dễ dăi với con cái nên chắc chắn là
không thể nào dạy con ḿnh chào hỏi, thưa gởi
nghiêm chỉnh như con của anh Hải được.
Anh
Sơn có đưa ra một quan điểm cho rằng
việc anh Hải làm kêu con ḿnh bước xuống nhà chào
hỏi một người thân bà con trong nhà th́ cần
thiết, nhưng việc kêu con (có thể cháu đang
học bài trên lầu hoặc có thể đang bận
việc ǵ đó) phải xuống lầu để chào tôi
là không cần thiết v́ tôi là người cháu chưa
hề gặp qua và đến nhà gặp ba của cháu trong
vài mươi phút rồi đi. Theo anh Sơn,
trong trường hợp cụ thể kể trên, giả
như cháu có việc ǵ phải bước xuống pḥng
khách và khi thấy tôi th́ đúng phép là mới cần phải
chào hỏi.
Câu hỏi: Từ hai mẫu câu
chuyện của anh Hải và anh Sơn, tôi xin
được nêu ra một câu hỏi với quí vị suy
nghĩ như thế nào về quan điểm của anh
Sơn? có hữu lư không?
IV. LỜI CUỐI
Tóm
lại, ở trường lớp, cũng như ở gia
đ́nh, tất cả thầy cô và các bậc cha mẹ, ông
bà đều khuyên dạy học sinh và con em phải biết
Chào hỏi, Thưa, Dạ lễ phép với mọi người.
Nhưng,
nhiều khi ta không kiên tŕ uốn nắn, không kỷ luật
rơ ràng th́ học sinh, con em cũng đôi khi lơ là, né tránh
và chúng chỉ thực hiện khi có nhắc nhở, yêu cầu
trực tiếp.
Ngoài ra, hiện nay thực tế
cho thấy việc bảo tồn tiếng Việt cũng
chưa được chú trọng đúng mức trong một
số gia đ́nh người Việt ở hải ngoại. Các lí do có thể
là do việc học tiếng Việt có khó khăn cho một
số các em, hoặc v́ điều kiện bận rộn của
đời sống, hoặc v́ tiếng Việt không là môn học
bắt buộc trong học tŕnh ở trường bản
xứ, v.v.… .
Riêng
các gia đ́nh hiện có cho con đi học ở trường
Việt ngữ th́ phần lớn phụ huynh mong con ḿnh học
nghe, nói, đọc, viết được tiếng Việt.
V́
vậy, nếu con em ở trường Việt ngữ được
nhà trường dạy thêm về văn hóa Việt, nhất
là được tập luyện kỹ lưỡng cách
chào hỏi thưa dạ lễ phép th́ chắc chắn góp
phần khuyến khích phụ huynh duy tŕ cho con em đi học
tiếng Việt. Và đây
cũng chính là cách góp một phần nhỏ trong việc “Bảo Tồn Tiếng Việt Trong Gia
Đ́nh Việt Nam Ở Hải Ngoại” như chủ
đề đưa ra của Hội nghị này.
Lời sau chót là chúng tôi xin
chân thành cảm ơn Viện Việt Học đă tổ
chức Hội nghị này để chúng tôi có dịp tŕnh
bày quan điểm và kinh nghiệm của ḿnh, và cũng
để có cơ hội nghe thêm góp ư của quí vị tham
dự hội nghị.
Trân trọng kính chào.
Trần
Tư B́nh
Sydney,
12/6/2012
Email:
tubinhtran@gmail.com
Web:
http://chuvietnhanh.sf.net
Dưới
đây là bản sao nguyên văn thư mời
của Viện Việt Học:
Mailing Address:
VIỆN VIỆT-HỌC
INSTITUTE OF VIETNAMESE STUDIES
Little Saigon ngày 10 tháng 5 năm 2012
Thư
Mời
Tham
luận Hội nghị
Việc Bảo Tồn Tiếng
Việt Trong Gia Đ́nh Việt Nam Ở Hải Ngoại
Viện Việt-Học sẽ tổ
chức Hội nghị Việc
Bảo Tồn Tiếng Việt Trong Gia Đ́nh Việt Nam
Ở Hải Ngoại tại trụ sở cuả
Viện Việt-Học, California, USA vào cuối
tuần: Từ 10 giờ sáng
đến 4 giờ chiều Thứ Bảy 14 & Chủ
nhật 15 tháng 7 năm 2012 với nội dung liên quan
đến việc bảo tồn tiếng Việt trong gia
đ́nh:
1.Thực
trạng sử dụng tiếng Việt trong gia đ́nh
Việt Nam ở ngoại quốc;
2.Quan hệ giữa
việc học tiếng Việt trong trường và trong
gia đ́nh;
3.Ảnh hưởng của tiếng
Việt đối với đời sống gia đ́nh,
đặc biệt trong việc giao tiếp giữa các
thế hệ;
4.Thực
chất của tiếng Việt ở hải ngoại;
5.Nhu cầu bảo
tồn tiếng Việt trong gia đ́nh Việt Nam ở
hải ngoại, đặc biệt là đối với
các thế hệ trẻ.
Từ việc nhận diện thực
trạng tiếng Việt ở hải ngoại và thực
chất của tiếng Việt ở trẻ em (thuộc
thế hệ thứ 2 hay thứ 3) như trên và nhu cầu
bảo tồn tiếng Việt, Hội nghị sẽ bàn
về phương pháp giảng dạy.
Viện Việt-Học tha thiết kêu
gọi các Quí vị học giả, nhà nghiên cứu Việt
nam và ngoại quốc, các vị giáo sư, các quí thầy cô
giáo dạy tại các trường Việt ngữ và các
bậc mẹ cha, nhất là những vị nào hiện
đang có những dự án nghiên cứu về việc
bảo tồn tiếng Việt trong gia đ́nh Việt Nam
ở hải ngoại, tác giả những sách giáo khoa
về tiếng Việt các cấp, tác giả cuả
những lập tŕnh điện toán dạy tiếng
Việt cho các em v.v… tham gia đóng góp bài tham luận cũng
như thuyết tŕnh. V́
Viện c̣n rất eo hẹp trên
phương diện tài chánh, sự tham dự cuả
hội thảo viên hoàn toàn có tính cách tự nguyện. Viện kính mong các
diễn giả ở xa hoan hỉ tự túc trong việc di
chuyển và lưu trú khi tham dự Hội nghị này.
Đối với các vị không thể
đích thân về tham dự Hội nghị và thuyết
tŕnh, bài vở do Quí vị gởi tới sẽ
được in vào tập Kỉ yếu cuả Hội
nghị. Ngoài
ra Quí vị cũng có thể đọc tham luận và
thuyết tŕnh qua hệ thống internet.
Bài
viết, bài tham luận và tiểu sử:
(1).Về bài viết, không dài quá 50 trang;
(2).Một đoạn tóm lược bài
tham luận không quá ¾ trang;
(3).Đoạn viết về tiểu
sử không quá ¾ trang.
Tất cả 3 bài viết này
được viết trên khổ giấy 81/2 x 11với
cỡ chữ (size) là 12, chữ viết dùng unicode và
xin gởi qua email: info@viethoc.com
Mỗi tham luận viên có 45 phút: Bài đọc tham luận trong ṿng
20 phút đến 30 phút và 25 phút thảo luận.
Hạn chót gởi
bài là ngày 12 tháng Bảy năm 2012.
Chương tŕnh và các
đề tài được thuyết tŕnh tại Hội
nghị hay qua internet (Skype - webcam) sẽ được
thông báo trong một ngày gần đây.
Hiện nay, một số các học
giả, giáo sư, nhà nghiên cứu ở Úc, Canada, Nhật
Bản, Châu Âu và tại Hoa Ḱ đă nhận lời mời
cuả Viện đọc tham luận và thuyết tŕnh
tại Hội nghị.
Mọi chi tiết xin liên lạc về:
Viện Việt-Học
Hội nghị tiếng Việt:
Việc
Bảo Tồn Tiếng Việt Trong Gia Đ́nh Việt Nam
Ở Hải Ngoại
15355 Brookhurst St., Suite 222. Westminster, CA 92683 – USA
Web-site: viethoc.com /
E-mail: info@viethoc.com / Tel:
(714) 775-2050
Viện Việt-Học trân
trọng thông báo và kính mời.
Viện
Việt-Học